کرامت نفس؛ دژ محکمی که فرد را از ارتکاب کارهای پست بازمی‎دارد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، برای رسیدن به کرامت نفس باید به فضای تربیتی که شخصیت فرد در آن شکل می‎گیرد توجه کرد.خانواده، مدرسه، اجتماع و عوامل وراثتی، مهمترین علت‌ها و عواملی هستند که منش و کرامت فرد را می‎سازند.هرچه فضای تربیتی انسان‌ها از دوران کودکی، سالم‌تر باشد، شخصیت آن‌ها بهتر رشد می‎یابد.علاوه‌بر این‌ها، اراده و اختیار فرد و میزان معرفت و آگاهی او نیز در این مورد کارساز است.
امام علی(ع) فرموده است: «کسی‎که کرامت نفس داشته باشد خود را با گناه آلوده نمی‎سازد».امام علی(ع) همچنین در فراز سی و چهارم از نامه خود به امام حسن‌مجتبی(ع) در رابطه با آیین آزادگی فرموده است: «نفس خود را از هرگونه پستی بازدار، هر چند تو را به اهدافت رساند، زیرا نمی‎توانی به اندازه آبرویی که از دست می‎دهی بهایی به دست آوری.برده دیگری مباش که خدا تو را آزاد آفرید، امر نیک و پسندیده‌ای که از راه شر به دست آید نیکی نیست و آسودگی که با سختی فراوان به دست آید آسایش نخواهد بود».
اهمیت کرامت نفس
در این قسمت از سفارش امام علی(ع)، درس بزرگی برای بشریت است و آن، درس آزادگی و کرامت نفس است.کرامت نفس یکی‎از ارزش‎های والای اسلامی و دژ محکمی است که فرد را از دست زدن به کارهای پست بازمی‎دارد.
برای دست‌یابی به کرامت نفس، می‎توان به شناخت بیشتر از انسان و ارزش‌ها و استعدادهای او، مقایسه کردن افراد ارزشمند با کسانی‌که به پستی و دنائت تن داده‌اند، دوری از معصیت و گناه، توجه به ارزش‌های الهی و انسانی، انجام اعمال نیک، پایداری در برابر سختی‎ها، دور شدن از آرزوهای طولانی توجه جدی نمود.
از میان راه‌هایی که اشاره شد اصیل‌ترین و کارسازترین آن‌ها برای رسیدن به کرامت نفس، شناخت ارزش انسان است.آدمی باید نگهبان کرامت وجودی خویش باشد و ارزش برتر و فوق مادی خودر ا با خواسته‌های ناپایدار و ذلت‌بار، لکه‌دار نسازد.انسانی کریم و با عزت است که اجازه ندهد پستی‎ها و حقارت‌ها به وجود او نفوذ کند و خود را به بهای اندک نفروشد.
امام علی(ع) فرموده است: «بدانید که برای جان‌های شما، قیمتی جز بهشت نیست.آگاه باشید و خود را جز به بهشت نفروشید».
حفظ عزت نفس و آبرو
عزت و آبرو، یکی‌از ویژگی‌های انسان متعالی است.درواقع می‎توان گفت که آبرو یکی‎از سرمایه‌هایی است که خداوند متعال به بندگانش ارزانی داشته است.
در اسلام، کسب آبرو از طریق اعمال خالص و بی‌ریا و نیز حفظ آبروی خود و دیگران بسیار اهمیت دارد. پیامبر اسلام(ص) در حجة‍الوداع که مهمترین فرمایشات خود را بیان می‎کردند، در آن خطبه شریف درباره آبرو و اعتبار مؤمن فرمود: «آبرو، جان و مال مؤمن حرمت دارد، همانند حرمتی که خانه کعبه، ماه ذی‌الحجه و شهر مکه دارد و باید آن‌را حفظ کرد».
با این اهمیتی که آبرو آدمی دارد و هم‌طراز خانه کعبه است پس نباید برای به‌دست آوردن اندکی از مال دنیا آن‌را از دست داد.امیرمؤمنان علی(ع) در این نامه ارجمند، آن‌گاه که کرامت آدمی را مطرح می‎کند، آن‌را معادل آبروی انسان می‎داند و می‎فرماید: «نفس خود را از هرگونه پستی بازدار، هرچند تو را به اهدافت برساند، زیرا نمی‎توانی به اندازه آبرویی که از دست می‎دهی، بهایی به دست آوری».