جایگاه حفظ مسابقه‌ای قرآن کجاست/ 3سوالی که قبل از حفظ باید جواب داد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، محمد مهدی بحرالعلوم، استاد حفظ قرآن و رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در چهارمین همایش تخصصی حفاظ قرآن استان مرکزی که امروز، 23 آذرماه به میزبانی دارالقرآن تفرش و با حضور 150 حافظ قرآن بالای 15 جزء برگزار شد گفت: در محضر قرآن بودن نعمتی است که نصیب هر کسی نمی‌شود این انتخاب شدن‌ها اتفاقی نیست.
وی ادامه داد: طبق احادیث، حافظ قرآنی که قرآن را فراموش کرده باشد در قیامت با قرآن محشور نخواهد شد اینکه حفظ قرآن در قیامت به کار می‌آید و فراموشی باعث جدایی از قرآن می‌شود جای بحث و بررسی دارد.
بحرالعلوم با تأکید بر جایگاه رفیع حافظان قرآن گفت: در حوزه حفظ قرآن، 3 سوال مهم داریم که هر فردی قبل از حفظ باید به آن پاسخ دهد اول اینکه چطور باید قرآن را حفظ کرد، دوم و مهمتر اینکه چرا باید قرآن را حفظ کرد و چرا رهبری با وجود شرایط اقتصادی فعلی تأکید کردند که 10 میلیون حافظ قرآن تربیت کنیم؟
این استاد حفظ قرآن ادامه داد: بعد از 6 سال که منویات رهبری درباره تربیت 10 میلیون حافظ قرآن می‌گذرد هنوز این سوال مطرح است که آیا ‌توان تربیت این تعداد حافظ را در شرایطی که تعداد حفاظ کل کشور به 100 هزار نفر هم نمی‌رسد داریم؟و اینکه چه نهادها و اشخاصی باید متولی این کار شوند؟
رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: سوال سوم و مهمتر از چرا و چگونگی حفظ قرآن، چیستی و منظور از حفظ قرآن است. آیا حفظ قرآن امروزی همان حفظ قرآن صدر اسلام است؟ جامعه حفاظ قرآن کشور بیشتر درگیر سوال اول هستند در حالیکه جواب دو سوال دیگر را نمی‌دانند و یکی از دلایلی که حافظ اجزاء قرآن حافظ کل نمی‌شود و حفظ را رها می‌کند ندانستن چرایی و چیستی حفظ قرآن است.

وی با طرح این سوال که آیا حفظ قرآن به معنای امروزی در قرآن آمده یا خیر؟ گفت: آیات 48 و 49 سوره عنکبوت به، از حفظ خواندن قرآن توسط پیامبر(ص) در پاسخ به سخن مشرکان که ادعا می‌کردند قرآن از جانب خدا نیست و پیامبر(ص) آن را در سفرهای تجاری و از نزد دیگران آورده اشاره دارد.
بحرالعلوم افزود: پیامبر(ص) قرآن را از حفظ می‌خواندند اما نه به معنای از بَر خواندن، بلکه محل حفظ قرآن، قلب پیامبر(ص) بود؛ «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ». این مرتبه‌ای از حفظ قرآن است و چگونگی نزول قرآن بر قلب پیامبر(ص) و اینکه خداوند در خلوت و در سفر معراج، به پیامبر(ص) چه گفت به معنای دیگر از مراتب حفظ به معنای نزول قرآن بر قلب پیامبر(ص) است که بشر عادی به این مرتبه نخواهد رسید اما افق حفظ قرآن همین مرتبه است نه مسابقات که برای اول شدن در آن دعوا می‌کنیم این دعواها که چرا فلان حافظ 25 صدم بیشتر گرفت بعد از 4 ماه که از مسابقات اوقاف می‌گذرد همچنان ادامه دارد این بحث کردن‌ها پایین آوردن شأن حفظ قرآن است.
وی تأکید کرد: انسان عادی می‌تواند در افق حفظ قرآن حرکت کند چنانچه کربلایی کاظم ساروقی حرکت کرد و حفظ قرآن به معنای از بر خواندن را به عنوان جایزه به ایشان دادند، کربلایی کاظم دنبال حفظ قرآن نبود و تکنیک حفظ هم نمی‌دانست اما از مسیر دیگری رفت و جایزه این مسیر شد حفظ قرآن.
این استاد حفظ قرآن ادامه داد: برخی حافظ کل قرآن نیستند و تلاش زیادی هم برای حفظ نمی‌کنند اما چهره نورانی و اطمینان خاطر دارند، حفظ قرآن به معنای رایج و مسابقه‌ای که البته در جای خودش ارزشمند است پایین‌ترین و نازل ترین مرتبه حفظ است، در احادیث و آیات قرآن، حفظ قرآن آمده اما کمتر از کلمه حفظ و مشتقات آن استفاده شده و از کلماتی چون «ذکر» به معنای یادآوری و «جمع»؛«لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ» استفاده شده است.
وی با اشاره به چرایی حفظ قرآن گفت: اگر تعریف ما از حفظ قرآن، الفاظ باشد که همان پایین‌ترین مرتبه حفظ قرآن است، باید گفت زیاد خواندن قرآن به بهانه حفظ، به تنهایی حتی اگر بدون فهم باشد خالی از ثمره نیست درواقع قرآن تنها کتابی است که جزئی‌ترین ارتباط با آن مانند نگاه کردن، احترام گذاشتن و .... فایده دارد. همچنین برای رسیدن به معانی بالاتر حفظ باید زیاد بخوانیم یعنی؛ «...فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ...: هرچه می‌توانید قرآن بخوانید».
رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزودد: ضمن اینکه شاخصه میزان حافظان قرآن در دنیای اسلام معنادار است ما در میان کشورهای عربستان، ترکیه، پاکستان و ... کمترین میزان حافظ را داریم، در واقع تعداد حفاظ قرآن یکی از شاخصه‌های اهتمام به قرآن تلقی می‌شود چنانچه می‌بینیم متأسفانه برخی از اساتید دانشگاه هم نمی‌توانند یک صفحه قرآن را بدون غلط بخوانند این یعنی اهتمام به قرآن پایین است.
وی افزود: اما اگر منظور ما از حفظ قرآن معنای سطوح بالاتر و در افق حفظ قرآن باشد جواب چرایی حفظ قرآن، انس با قرآن است، حافظ قرآن معنای انس با قرآن را طبق تجربه خوب می‌داند کسی که قرآن را با فهم حفظ کرده باشد به تعادل رفتاری می‌رسد و اهل افراط و تفریط نمی‌شود، قرآن منبع آرامش است و کسی که با آن مأنوس شود آرامش پیدا می‌کند این مرتبه از حفظ بالاتر از حفظ الفاظ است.
این استاد حفظ قرآن گفت: رهبری در همان سخنرانی که به تربیت 10 میلیون حافظ اشاره کردند حفظ را مقدمه تدبر دانستند یعنی حفظ و تدبر در آیات قرآن در تصمیم گیری فردی و اجتماعی و گفتار و رفتار ما اثرگذار باشد، چند درصد از مسئولان ما در سخنرانی‌ها از آیات قرآن استفاده می‌کنند؟ قرآن در تصمیم‌گیری‌های جامعه چقدر نقش دارد حافظ قرآن در این موضوعات جلوتر است.
وی با اشاره به دعای امام صادق درباره حفظ قرآن تأکید کرد: مسابقات قرآن خوب است اما باید بدانیم جایگاه مسابقات و مدرک‌های حفظ قرآن تا کجاست، پیش‌نیاز حفظ قرآن ترک گناه است باید زمینه زندگی را عوض کنیم تا حافظ قرآن شویم کسی که با نیت خالص و بدون گناه سراغ قرآن برود قطعاً خود قرآن به سمتش می‌رود ارتباط قرآن با انسان مانند ارتباط ظرف و مظروف است چنانچه خداوند در سوره اعراف می‌فرماید:«وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِي خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا كَذَلِكَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ».
بحرالعلوم با اشاره به چگونگی حفظ قرآن گفت: دو روش برای حفظ قرآن داریم برخی با تکنیک و روش، حفظ می‌کنند که بسیار در کلاس‌ها گفته می‌شود، راه دوم، حفظ «شدن» است برخی قرآن را از بابت اینکه زیاد می‌خوانند حفظ می‌شوند و زحمت ویژه‌ای برای حفظ نمی‌کشند اصلی‌ترین نوع حفظ هم همین راه است.
این استاد حفظ قرآن در پایان گفت: برخی دنبال روش‌های برعکس هستند اینکه با خواندن کمتر، قرآن را حفظ کنند مثلاً حفظ 3 ماهه، دنبال این هستند که نخوانده، قرآن را حفظ کند این خلاف دستور قرآن است.