فاطمی بیان کرد:
ضرورت ایجاد باروری عواطف در تجربه‌های نو مذهبی/ مساجد؛ بهترین فرصت افزایش روحیه
گروه جامعه ــ مدرس دانشگاه هاروارد با بیان اینکه مساجد بهترین فرصت افزایش روحیه وحدت و تجمیع استعدادها در فضا‌های عاطفی و اجتماعی را ایجاد می‌کنند، گفت: باید در کنار فرایند‌های عقلانی و استدلالی، با فراهم آوردن بستر‌های جدید، تجربه کمک به باروری عواطف در تجربه‌های نو را در مساجد ایجاد کنیم.
به گزارش ایکنا؛ مسجد یکی از مهمترین مکان‌های مذهبی است که کارکرد‌های متعددی در زمینه بهداشت روان دارد؛ تحقیقات نشان می‌دهد که حضور در مسجد می‌تواند در ازبین‌بردن برخی مشکل‌ها، مانند احساس تنهایی، غم و اندوه، بسیار مؤثر باشد. امید به زندگی و استجابت دعا، احساس اعتماد و تکیه به خداوند، جلب محبت خداوند با نیایش (به‌ویژه به‌صورت دسته‌جمعی) و تقویت خیرخواهی و نوع‌دوستی به‌وسیله ارتباط با دیگر مسلمانان، از نتیجه‌های مثبت مسجد است.
یکی دیگر از کارکرد‌های مساجد تقویت مسائل روحی و روانی کودکان و نوجوانان به طور اعم و دانش‌آموزان به طور اخص است، با توجه به این مسئله و تاثیرات روانی مسجد بر آن شدیم تا گفت‌وگویی را با سیدمحسن فاطمی، فوق دکتری روانشناسی و مدرس دانشگاه هاروارد انجام دهیم.
فاطمی با بیان اینکه مساجد نقش مهمی در ایجاد همبستگی، انسجام و هم‌افزایی افراد به خصوص جوانان دارند، به ایکنا گفت: مساجد فرصت بسیار مهمی را برای گردهم‌آمدن و تجمیع استعدادها و نیرو‌ها فراهم می‌کنند؛ از این لحاظ مساجد می‌توانند به توسعه اجتماعی، همراهی و همگامی در فضا‌های عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان نقش بسیار مهمی را ایفا کنند.
مدرس دانشگاه هاروارد در ادامه با اشاره به اینکه نماز جماعت مساجد یکی از بهترین فرصت‌هایی است که دانش‌آموزان می‌توانند هماهنگی، همراهی و وحدت را بهتر تجربه کنند، افزود: شما بعد از هر مصافحه‌ای که با طرف مقابل می‌کنید، با این رفتار نشان می‌دهد که فروتر بودن و یا فراتر بودن در نگاهتان وجود ندارد؛ بلکه نگاه به ارزش‌های انسانی، برابری، نگاه به عدالت اجتماعی و مساوت در فضای فکری شما می‌تواند تموج بالا داشته باشد و از این لحاظ مساجد فرصت بسیار مناسبی هستند که روحیه وحدت اجتماعی، همراهی، تنش‌زدایی، انسجام و هم‌افزایی را برای همه افراد از جمله دانش‌آموزان به‌همراه داشته باشند.
بستر بسیار مناسب مساجد از لحاظ تربیتی و اطلاع‌رسانی
وی ادامه داد: مساجد از لحاظ تربیتی و اطلاع‌رسانی و از لحاظ انگیزشی می‌توانند بستر بسیار مناسب و مهمی را برای ایجاد پیوند‌ها، الفت‌ها، کناره‌گیری از کدورت‌ها و ایجاد آفرینش‌های خلاقی که می‌تواند در آن زمینه نقش بسیار مهی را داشته باشد ایفا کنند. سلامت روح، آرامش خاطر و زندگی فارغ از نگرانی و گرفتاری از نیاز‌های اساسی بشر هستند؛ روان‌شناسان برای تأمین بهداشت روانی افراد تلاش می‌کنند که باورها، عواطف و رفتار‌های نادرستی را بشناسند که باعث بیماری‌ها و ناراحتی‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: مساجد از لحاظ تربیتی و اطلاع‌رسانی و از لحاظ انگیزشی می‌توانند بستر بسیار مناسب و مهمی را برای ایجاد پیوند‌ها، الفت‌ها، کناره‌گیری از کدورت‌ها و ایجاد آفرینش‌های خلاقی که می‌تواند در آن زمینه نقش بسیار مهی را داشته باشد ایفا کنند. سلامت روح، آرامش خاطر و زندگی فارغ از نگرانی و گرفتاری از نیاز‌های اساسی بشر هستند؛ روان‌شناسان برای تأمین بهداشت روانی افراد تلاش می‌کنند که باورها، عواطف و رفتار‌های نادرستی را بشناسند که باعث بیماری‌ها و ناراحتی‌ها می‌شود.
فاطمی در ادامه و در پاسخ به سوال دیگری مبنی به اینکه چگونگی تقویت پیوند مسجد و دانش‌آموزان، به‌گونه‌ای که آن‌ها جلب مساجد و فعالیت‌های آن شوند، گفت: باید بتوانیم در کنار فرایند‌های عقلانی و استدلالی، با فراهم آوردن بستر‌های جدید، تجربه کمک به باروی عواطف در تجربه‌های نو را ایجاد کنیم. تجربه‌های نو یعنی اینکه ما بتوانیم روی محیط اثرگذاری بالا داشته باشیم، محیط‌های جذاب و دور از دافعه‌ها، همراه با انسان‌های برخوردار از جذابیت و انسان‌هایی که با خلق‌وخوی مثبت که با عطرشان جذابیت را ایجاد می‌کنند در مساجد تربیت و گرد هم آوریم.
مدرس دانشگاه هاروارد با اشاره به حدیثی ادامه داد: پیغمبر (ص) می‌فرمایند: «۲ رکعت نماز با عطر ثوابش بیشتر از ۷۰ رکعت نماز بدون عطر است» و همچنین فرمودند: «اگر به خاطر مسواک و سختی آن نبود آن را برای شما واجب می‌کردیم»؛ این جاذبه‌ها در کنار آن فضا‌های تجربه‌محور می‌تواند بستر بسیار مناسبی را در جاذبه‌ها و جلب دانش‌آموزان به مساجد ایجاد کند.
تحقیقات جدید روانشناسی مبنی بر نقش فضا‌های معنوی
وی با اشاره به تحقیقات جدید روانشناسی مبنی بر نقش فضا‌های معنوی و راز و نیاز در ارتقای روحی و روانی افراد؛ گفت: بررسی‌ها نشان داده است در محیط‌هایی که سختی‌ها و فشار‌ها بالاست، پدیده‌ای به نام «سوگیری تأثیر منفی» به وجود می‌آید؛ یعنی زمانی که استرس‌ها بر انسان غالب می‌شوند، نگاه این افراد ظلمت‌محور خواهد بود، به این ترتیب به کاستی‌ها نسبت به سرمایه‌های درونی بیشتر می‌اندیشند، محققان بر اساس یکی دیگر از تحقیقات دریافتند انسان‌هایی که با نماز و اتصالات معنوی سر و کار دارند، اجازه از بین رفتن تعادل فضای مثبت نسبت به فضای منفی را نمی‌دهند.
این محقق علم روانشناسی ادامه داد: محقاقان دریافتند در محیط‌هایی که نماز، دعا و نیایش معنای بهتر و عمیق‌تری پیدا می‌کند عمر سلول‌های ذهنی بیشتر و کوتاه شدن عمر سلولی صورت نخواهد گرفت؛ آرامش و امنیتی که افراد در محیط‌هایی مانند مساجد که این تجربه‌های نیایش و حضور‌محور را تجربه می‌کنند مانع از شکل‌گیری اضطراب و مرگ سلولی می‌شود.
اثرگذاری راز و نیاز بر شخصیت و زندگی انسان
فاطمی با اشاره به مدلی دینی از اثرگذاری راز و نیاز بر شخصیت و زندگی انسان، به ایکنا گفت: از جمله نمونه‌های دینی که این مسئله را به خوبی نشان می‌دهد روز عاشورا است؛ امام حسین(ع) به عنوان معلم بشریت در واقعه عاشورا این درس را به همگان آموختند که در سختی‌ها باید به معنویات و خداوند پناه برد. وقتی به جملات و ادعیه ایشان از منظر روانشناختی می‌نگریم، جالب توجه خواهد بود؛ حضرت در مقابل خداوند می‌فرمایند: «در هر ناراحتی تو تکیه‌گاه من و در هر سختی تو امید من هستی؛ چه بسیار سختی‌هایی که دوستان را قلیل و دشمنان را کثیر کرد و تو مرا تنها نگذاشتی». این‌ها جمله‌های کسی است که در اوج دست‌کشیدن از همه ابعاد دنیا یک اتصال معنوی بالا را تجربه می‌کند که با وجود تمام موج‌های منفی از همه آن‌ها کنار می‌رود و زیبایی‌ها را می‌بیند.
فاطمی با اشاره به مدلی دینی از اثرگذاری راز و نیاز بر شخصیت و زندگی انسان، به ایکنا گفت: از جمله نمونه‌های دینی که این مسئله را به خوبی نشان می‌دهد روز عاشورا است؛ امام حسین(ع) به عنوان معلم بشریت در واقعه عاشورا این درس را به همگان آموختند که در سختی‌ها باید به معنویات و خداوند پناه برد. وقتی به جملات و ادعیه ایشان از منظر روانشناختی می‌نگریم، جالب توجه خواهد بود؛ حضرت در مقابل خداوند می‌فرمایند: «در هر ناراحتی تو تکیه‌گاه من و در هر سختی تو امید من هستی؛ چه بسیار سختی‌هایی که دوستان را قلیل و دشمنان را کثیر کرد و تو مرا تنها نگذاشتی». این‌ها جمله‌های کسی است که در اوج دست‌کشیدن از همه ابعاد دنیا یک اتصال معنوی بالا را تجربه می‌کند که با وجود تمام موج‌های منفی از همه آن‌ها کنار می‌رود و زیبایی‌ها را می‌بیند.
انتهای پیام/
