فراموشی لحظات دعا و درماندگی؛ مهم‌ترین مشکل بشر
گروه اندیشه ــ آیت‌الله مدرسی با تأکید بر اینکه سوره هود اساساً در رابطه با مقاومت انبیا است، تصریح کرد: به حکم این آیه خداوند می‌فرماید که اگر در اثر مقاومت پیروز شدید طغیان نکنید! مهم‌ترین مشکل بشر این است وقتی مشکل دارد از خداوند درخواست می‌کند، اما وقتی مشکل رفع شد، فکر می‌کند نتیجه کار خودش بوده است و اساساً لحظات دعا و درماندگی را فراموش می‌کند.
به گزارش ایکنا؛ دوازدهمین جلسه تفسیر قرآن آیت‌الله مدرسی با محوریت سوره انسان در دفتر ایشان در تهران برگزار شد. وی سخنان خود را با قرائت آیات ۲۴ تا ۲۷ سوره انسان شروع کرد: «فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ کَفُورًا وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ بُکْرَةً وَأَصِیلًا وَمِنَ اللَّیْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَیْلًا طَوِیلًا إِنَّ هَؤُلَاءِ یُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَیَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا؛ پس در برابر فرمان پروردگارت شکیبایى کن و از آنان گناهکار یا ناسپاسگزار را فرمان مبر و نام پروردگارت را بامدادان و شامگاهان یاد کن و بخشى از شب را در برابر او سجده کن و شب [هاى]دراز او را به پاکى بستاى اینان دنیاى زودگذر را دوست دارند و روزى گرانبار را [به غفلت]پشت سر مى‌افکنند».
بردباری با توکل بر خداوند
وی اظهار کرد: بشر هرچند در قله‌های علم و معرفت و ایمان باشیم، ولی در حوادث زندگی کم می‌آوریم؛ مگر در همان لحظه از خداوند استمداد کنیم. نباید در هیچ لحظه‌ای به خودمان اتکا داشته باشیم. این نظامیست که خداوند در این جهان حاکم کرده است. لحظه‌ای که از خداوند غافل شویم لحظه ضعف و ناتوانی ماست. از این جهت در قرآن کریم در آیات زیادی هرجا بحث بردباری و مقاومت در برابر دشمنان مطرح شده است، خداوند به ما امر فرموده است که بر خدا توکل کنید. اینجا هم از زمره همان فرمایشات الهی است. خداوند فرموده است: «فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ»؛ یعنی در هر امری خداوند امر و حکمی دارد و نمی‌توان ادعا کرد خداوند در فلان مسئله حکمی ندارد. در هر مسئله‌ای حکمی وجود دارد و اگر آن حکم را نمی‌دانیم باید برویم از اهل ذکر سوال کنیم. این آیه در ظاهر به پیامبر(ص) خطاب شده، ولی در واقع خطاب به همه ماست. همچنین خداوند متعال در آیه بعدی امر می‌فرماید: «وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ بُکْرَةً وَأَصِیلًا».
مفسر قرآن کریم در ادامه تصریح کرد: خداوند در این آیات می‌فرماید که در چهار زمان خدا را یاد کن: صبح، عصر، سر شب و نیمه‌شب. وقتی اول صبح انسان از خواب برمی‌خیزید توجه به خداوند متعال می‌کند و دعای صباح را می‌خواند و نماز صبح را اقامه می‌کند. هنگام عصر نماز ظهر و عصر خوانده می‌شود. اول شب نماز مغرب و عشا اقامه می‌شود. در نهایت نیمه‌شب برای عبادت برمی‌خیزیم: «وَسَبِّحْهُ لَیْلًا طَوِیلًا». ما در این اوقات که ذکر خدا را می‌گوییم اگر ضعف یا کمبودی داشته باشیم خداوند به ما روحیه می‌دهد. در سوره هود که اساسا در رابطه با مقاومت انبیا است، خداوند می‌فرماید: «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ؛ پس همان‌گونه که دستور یافتهاى ایستادگى کن و هر که با تو توبه کرده [نیز چنین کند]و طغیان مکنید که او به آنچه انجام مى‌دهید بیناست»(۱۱۲). به حکم این آیه خداوند می‌فرماید که اگر در اثر مقاومت پیروز شدید طغیان نکنید! مهم‌ترین مشکل بشر این است وقتی مشکل دارد از خداوند درخواست می‌کند مشکلش را حل کند، اما وقتی مشکل رفع شد، فکر می‌کند نتیجه کار خودش بوده است و اساساً لحظات دعا و درماندگی را فراموش می‌کند.
اگر منافع نماز را می‌دانستیم...
آیت‌الله مدرسی در ادامه گفت: خداوند متعال در آیه بعدی سوره هود می‌فرماید: «وَلَا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَى لِلذَّاکِرِینَ؛ و به کسانى که ستم کردهاند متمایل مشوید که آتش [دوزخ]به شما مىرسد و در برابر خدا براى شما دوستانى نخواهد بود و سرانجام یارى نخواهید شد و در دو طرف روز [=اول و آخر آن]و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار، زیرا خوبی‌ها بدی‌ها را از میان مى‌برد این براى پندگیرندگان پندى است»؛ یعنی وقتی ما می‌خواهیم در برابر دشمن استقامت داشته باشیم باید به خوبی نماز را اقامه کنیم. متاسفانه ما هنوز نفهمیدیم نماز چقدر منفعت دارد والا عاشق نماز می‌شدیم. پیامبر(ص) فرموده‌اند: از همه دنیا سه چیز را انتخاب کردم؛ عطر، زنان و نماز و نور چشم من در نماز است. نماز یعنی رابطه برقرار کردن با خداوند است. خداوند در ادامه می‌فرماید: «الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ». وقتی انسان نماز می‌خواند اگر بین دو نماز خطایی از او سر زده باشد خداوند آن را می‌آمرزد.
وی ادامه داد: در سوره اسراء همین مطلب به گونه‌ای دیگر آمده است. در آیه ۷۶ آمده است: «وَإِنْ کَادُوا لَیَسْتَفِزُّونَکَ مِنَ الْأَرْضِ لِیُخْرِجُوکَ مِنْهَا وَإِذًا لَا یَلْبَثُونَ خِلَافَکَ إِلَّا قَلِیلًا سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِیلًا أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا؛ و چیزى نمانده بود که تو را از این سرزمین برکنند تا تو را از آنجا بیرون سازند و در آن صورت آنان [هم]پس از تو جز [زمان]اندکى نمىماندند سنتى که همواره در میان [امت‌هاى]فرستادگانى که پیش از تو گسیل داشتهایم [جارى]بوده است و براى سنت [و قانون]ما تغییرى نخواهى یافت نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپادار و [نیز]نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره [مقرون با]حضور [فرشتگان]است». پیامبر(ص)، ائمه(ع) و مومنین امان زمین هستند. ممکن است در یک شهری همه بدکار باشند، اما اگر یک انسان مؤمن در آنجا باشند خداوند عذاب نازل نمی‌کند. به همین دلیل آیه می‌فرماید: «وَإِذًا لَا یَلْبَثُونَ خِلَافَکَ إِلَّا قَلِیلًا». در ادامه آیه خداوند امر به نماز می‌کند: «أَقِمِ الصَّلَاةَ».
انتهای پیام
