چرایی تکرار چهره‌ها در مسابقات سالانه قرآن اوقاف
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ یكی از نكاتی كه همواره در مسابقات قرآن اوقاف فارس به چشم می‌آید این است كه چرا متسابقان و برگزیدگان این مسابقات به خصوص در رشته‌های قرائت، ترتیل، حفظ و بعضاً اذان یكسان هستند و چهره‌های جدیدی حضور نمی‌یابند، در این گزارش نظرات برخی از اساتید، چهره‌های قرآنی و حتی خود متسابقان را در این باره می‌خوانیم.
مسابقات قرآن اوقاف، هر ساله یكی از داغ‌ترین، پربیننده‌ترین و پربحث‌ترین رویداد قرآنی كشور است كه در آن برترین چهره‌های قرآنی یا به‌عنوان متسابق یا به‌عنوان داور و ناظر و غیره حضور دارند یا اینكه حداقل درباره كم و كیف برگزاری آن نظر می‌دهند.
یكی از پرافتخارترین بخش‌های زندگی هر قاری و حافظی كه به‌صورت حرفه‌ای وارد عرصه فعالیت‌های قرآنی شده است، كسب مقام در این مسابقات است و از اینجاست كه می‌توان به جایگاه این مسابقات پی برد.
به‌طور كلی و به‌عنوان یك قاعده‌ای كه چند سالی است میان قرآنیان جا افتاده است، چهره‌های شاخص بین‌المللی در عرصه فعالیت‌های قرآنی نیز از درون همین مسابقات بیرون می‌آیند و این است كه قرآنیانی كه علاقه دارند تا به‌صورت حرفه‌ای كار خود را دنبال كنند، تب و تاب حضور در این رقابت‌ها را دارند.
این مسابقات هر ساله در تمام نقاط كشور و در تمام بخش‌ها، شهرها و استان‌ها برگزار شود و بعد از آن برگزیدگان مرحله استانی به مرحله كشوری راه پیدا كرده و در صورت كسب موفقیت نیز به مرحله بین‌المللی راه خواهند یافت.
یكی از سؤالات و نكاتی كه در راستای برگزاری این مسابقات در استان فارس بسیار متبادر می‌شود این است كه چرا متسابقان به خصوص برگزیدگان در رشته‌های قرائت تحقیق و ترتیل و یا حتی اذان و حفظ، چهره‌های ثابتی هستند و كمتر شاهد حضور و بروز چهره‌های جدید در این مسابقات هستیم.
آسیب‌شناسی این مسئله نیاز به وقت و زمان زیادی دارد كه باید در این راستا از نظر اساتید فن و یا حتی خود شركت‌كنندگان بهره جست در این گزارش به سراغ اساتید و داوران این مسابقات و همچنین برخی از متسابقانی كه هر ساله حائز مقام در رشته‌های مختلف می‌شوند می‌رویم و نظر آنان را در این باره جویا می‌شویم.
عدم تغییر در برگزیدگان مسابقات؛ از عوامل خلوت شدن محل برگزاری مسابقات
زهره معارف، داور مسابقات قرآن اوقاف كه در استان‌های مختلف كار داوری مسابقات را به عهده دارد، در این رابطه به خبرنگار ایكنا گفت: در چهل و دومین دوره مسابقات قرآن اوقاف فارس این مسئله را با داوران مطرح كردیم؛ چرا كه در محیط مسابقات برخی افرادی را می‌دیدیم كه حاضر نبودند در سالن حضور یافته و در مسابقات شركت كنند و وقتی دلیل این كار را از آنان جویا می‌شدیم می‌گفتند كه وقتی همیشه سه یا چهار نفر حائز رتبه‌های اول تا چهارم می‌شوند و می‌دانیم ما نمی‌توانیم به پای آن‌ها برسیم چرا در مسابقات شركت كنیم؛ لذا به نظر می‌رسد یكی از دلایل خلوت شدن سالن‌های مسابقات در كل كشور همین مسئله باشد.
وی پیشنهاد داد به جای اینكه تنها از نفرات اول تا سوم مسابقات تجلیل شود از نفرات اول تا هفتم یا هشتم تجلیل شود و در مراسمی این كار صورت گیرد، شاید مشكل برطرف شود البته همان سه نفر اول تا سوم به مرحله كشوری راه پیدا كنند و فقط تعداد تجلیل‌ها را بیشتر كنند.
معارف در پاسخ به اینكه مسلماً بودجه سازمان اوقاف كفاف این مسئله را نمی‌دهد، گفت: همیشه پول حرف اول را نمی‌زند و می‌توان خلاقیت در این راستا به خرج داد و گاهی اوقات با بودجه كمتر می‌توان كار خوب‌تری ارائه داد به‌عنوان مثال وقتی در استان داوران خوب و برجسته‌ای وجود دارد چرا از ظرفیت آنان برای مسابقات استفاده نكنیم و حتماً داور از تهران بیاوریم كه مبادا در مسابقات اعتراض شود، در حالی كه اعتراض یك امر كاملاً طبیعی است و حق شركت‌كننده است كه بداند از كجا نمره نیاورده است؛ لذا وقتی در این هزینه‌ها صرفه‌جویی كنیم می‌توانیم بر روی متسابقان استان سرمایه‌گذاری كنیم.
حسام قانعی، نفر اول رشته اذان مرحله كشوری چهل و یكمین دوره مسابقات قرآن اوقاف كه امسال نیز حائز رتبه نخست در رشته قرائت ترتیل در استان فارس شد، هم به خبرنگار ایكنا گفت: به نظر می‌رسد عدم بروز و حضور چهره‌های جدید در مسابقات قرآن یك مسئله فرهنگی است.
وی افزود: زمانی دغدغه‌های خانواده‌ها مسائل قرآنی بود ولی اكنون به خاطر تغییر اولویت‌ها در زندگی، والدین و فرزندان تلاوت قرآن را در جاهای خیلی پایین‌تری نگاه می‌كنند و این اتفاق خیلی بدی است و خیلی نگران‌كننده است. زمانی در مسابقات ناحیه، اختلاف امتیازات 25 صدم نمره بود ولی اكنون در مسابقات اختلاف‌ها 4 یا 5 نمره است آن هم با چه نقاط ضعفی و این مسئله نشان‌دهنده آن است كه خود شاگردان و كسانی كه قرار است به‌عنوان قرآن‌آموز باشند دنبال این وادی نرفته‌اند و یكسری اساتید هم به خاطر اینكه مستمع ندارند كار نمی‌كنند.
قرآن‌آموز باید به‌دنبال استاد برود نه بر عكس
این مؤذن برتر كشورمان با تأكید بر اینكه قرآن‌آموز باید به‌دنبال استاد برود نه اینكه استاد به‌دنبال آنان برود، گفت: نقطه ضعف قرآن‌آموزان این است كه نشسته‌اند تا برایشان كارگاه برگزار كنند یا اینكه برای آنان كار پیدا شود و كسی به آن‌ها تلاوت یاد دهد و یا اینكه به‌صورت مجازی و غیرحضوری آموزش ببینند در صورتی كه آموزش حضوری و رو در رو با استاد چیز دیگری است و همین مسائل است كه باعث كمرنگ شدن چهره‌ها در مسابقات قرآن می‌شود.
محمد مهدی یقطین، یكی از متسابقانی كه قریب 20 سال است در عرصه فعالیت‌های قرآنی استان حضور دارد، در این رابطه به خبرنگار ایكنا گفت: اینكه هر سال چهره‌ها در مسابقات قرآن جدید نمی‌شود، به دلیل مسائل اجتماعی است چون دیگر انگیزه‌ای نیست برای افرادی كه می‌خواهند وارد این وادی شوند.
وی افزود: در جامعه امروز مشاهده می‌كنیم كه یك خواننده چقدر اجر و قرب دارد ولی آیا این اجر و قرب برای قاریان قرآن در جامعه هم هست؟ در كشورهای دیگر یك مؤذن به خاطر اذانی كه می‌گوید از دولت حقوق می‌گیرد اما اینجا اگر كسی بهترین قاری یا مؤذن باشد، كسی آن را نمی‌شناسد.
محمد باقر ماهانی، داور مسابقات قرآن كه سال‌ها در این عرصه ید طولایی دارد هم در این باره به خبرنگار ایكنا گفت: آسیب‌شناسی این مسئله به خانواده بازمی‌گردد یعنی همه چیز از خانواده شروع می‌شود یعنی به جای اینكه ببینیم چرا آمار متسابقان كم می‌شود یا تغییر می‌كند یا چرا چهره‌ها ثابت هستند، بررسی كنیم افرادی كه این مسابقات را مشاهده می‌كنند چه تغییری می‌كنند.
وی افزود: اگر مسابقات را با مسابقات 15 سال پیش بسنجیم، مشاهده می‌كنیم كه در آن سال‌ها در كنار شركت‌كنندگان، خانواده‌ها و دوستان هم حضور می‌یافتند اما اكنون كه جمع را نگاه می‌كنیم فقط شركت‌كنندگان را در سالن مسابقات می‌بینیم؛ بنابراین نمی‌توانیم توقع داشته باشیم كه چهره جدید در این عرصه ببینیم چون باید از خانواده این مسئله را آسیب‌شناسی كنیم كه چرا حضور خانواده‌ها جوانان و غیر متسابقان در این وادی كم شده است.
نبود خانواده‌ها در كنار متسابقان احساس می‌شود
ماهانی این نكته را یادآور شد كه زحمات زیادی از سوی برگزاركنندگان مسابقات قرآن انجام می‌شود اما باز نبود خانواده‌ها را در كنار متسابقان حس می‌كنیم؛ لذا به نظر می‌رسد كه باید به این سمت برویم كه راهی پیدا كنیم تا ارتباط خانواده‌ها با مسابقات بیشتر شود.
سیدامیر عباس جلالی، رئیس اداره امور قرآنی اداره‌كل اوقاف و امور خیریه فارس هم در این رابطه به خبرنگار ایكنا گفت: طی دو سه سال گذشته سعی كردیم برای متسابقان كارگاه‌های آموزشی برگزار كنیم كه نتیجه آن این بود كه در رشته‌های اذان و ترتیل و حفظ رتبه‌های ممتاز و كشوری كسب كردیم.
وی افزود: در این زمینه همت و تلاش متسابقان بسیار مهم است و وقتی كسی می‌خواهد به‌صورت حرفه‌ای در مسابقات قرآن حضور یابد تا بتواند در مرحله كشوری هم مقام كسب كند، باید ملزم باشد كه هر روز به‌صورت حرفه‌ای تلاوت قرآن تا باعث پیشرفتش شود نه اینكه تنها قبل از برگزاری مسابقات در كارگاه‌های آموزشی شركت كند؛ مسلماً تأثیری كه آموزش در طول یكسال دارد بسیار بیشتر از آموزش فشرده یك هفته‌ای قبل از مسابقات است.
وحیده گنبدی، داور مسابقات كشوری قرآن كه بارها در مسابقات كشوری سازمان‌های مختلف از جمله اوقاف حضور داشته است نیز به خبرنگار ایكنا گفت: می‌توانیم برای رفع این معضل یك راهكار ارائه دهیم؛ اگر سازمان اوقاف بیاید كسانی كه هر ساله تا مرحله نیمه نهایی كشوری می‌آیند را در سال بعد كنار گذشته و جای آن‌ها را محفوظ دارد تا استان نفرات دیگری را معرفی كند، می‌تواند چاره‌ساز باشد.
وی افزود: یا اینكه مسابقات را در دو بخش پیشرفته و مقدماتی برگزار كند یعنی اینگونه نباشد كسی كه بسیار ضعیف است و بار اول است كه در مسابقات استانی رتبه آورده است با كسی كه بارها تا مرحله فینال نیمه نهایی آمده است، قیاس شود و این یك اشكال است و این مسئله سازمان‌دهی و ریشه‌یابی بسیار قوی می‌خواهد.
گنبدی ادامه داد: چهره‌های شاخصی دائماً به مرحله كشوری می‌روند؛ لذا خوب است مسابقات به دو صورت پیشرفته و مقدماتی برگزار شود و كسانی كه برای اولین بار است كه مقام آورده‌اند در بخش مقدماتی و كسانی كه سال‌هاست در این عرصه فعالیت دارند در مرحله پیشرفته حضور یابند.
به نظر می‌رسد علاوه بر موارد مطرح شده از سوی اساتید، متسابقان، مسئولان و چهره‌های شاخص قرآنی استان عوامل دیگری نیز نظر دستگاه‌های قرآنی و فرهنگی به خصوص آموزش و پرورش هم در این زمینه دخیل باشد.
اتخاذ سیاست‌هایی برای نیل بیشتر كودكان و نوجوانان به سمت فعالیت‌های قرآنی و حضور در مسابقات قرآن به‌صورت حرفه‌ای و پیشرفته، می‌تواند باعث ایجاد تغییرات شگرفی در سطح مسابقات بوده و حتی چهره‌های جدیدتری به مسابقات عرضه دارد.
چرا برگزیدگان مسابقات دانش‌آموزی كمتر به مسابقات اوقاف راه می‌یابند
البته آموزش و پرورش هر ساله مسابقات قرآن دانش‌آموزی را با حضور هزاران متسابق برگزار می‌كند اما اینكه چرا برگزیدگان مسابقات دانش‌آموزی كمتر به مسابقات دیگری نظیر مسابقات اوقاف راه پیدا نمی‌كنند، خود مسئله دیگری است كه نیاز به هم‌اندیشی مسئولان و دستگاه‌های مختلف فرهنگی و قرآنی است كه باید برای آن چاره‌ای اندیشید.
مسلماً صرف حضور در مسابقات قرآن اوقاف و كسب مقام‌های برتر در آن هم غایت نهایی فعالیت‌های قرآنی نیست و مهم این است كه از این طریق بتوان به اهداف بالاتر آن كه همان جامعه‌سازی و پیاده شدن آموزه‌های قرآنی در سبك زندگی جامعه است، دست یافت.
زهرا عسكری
انتهای پیام
