ایران در فصل حسین(ع)

به گزارش ایکنا؛ برگزاری آئین‌های عزاداری سالار شهیدان در سراسر کشور، اتمام موفقیت‌آمیز عملیات حج 98 و ماجرای تأسف‌برانگیز خودسوزی دختر آبی از مهم‌ترین رویدادهای اجتماعی در هفته اخیر بودند. بسته خبری «بر خط جامعه» خبرهایی اجتماعی از این هفته را جمع‌آوری کرده است که با هم می‌خوانیم.

همه ساله میلیون‌ها ایرانی در روز عاشورا با آداب و رسوم خاص خود به برگزاری مراسم‌ سوگواری شهادت سومین امام شیعیان می‌پردازند. ایکنا طی این هفته با انتشار گزارشی، نگاهی کوتاه به مراسم عزاداری هر یک از شهرهای کشورمان داشت.

لرستان

سنت گِل‌مالی به‌ عنوان میراث معنوی مردم لرستان، اوج غم و اندوه این دیار را در روز تاسوعا و عاشورای حسینی به نمایش می‌گذارد، آیینی به یادگار مانده از پیشینیان قوم لـُـر است.

«گِل مالی» آیینی به یادگار مانده از پیشینیان قوم لـُـر است که مردم خرم‌آباد در مواقع مصیبت از دست دادن عزیزترین افراد انجام می‌دهند و شور مراسم گِل مالی در روز عاشورای حسینی و عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) دیده می‌شود که مردم این شهرستان از روز‌ها قبل از عاشورا خود را برای این مراسم آماده می‌کنند.

روز قبل از عاشورا عده‌ای از جوانان هیئت اقدام به جمع‌آوری هیزم برای برپا کردن آتش می‌کنند و در صبح عاشورا عزاداران حسینی که در گِل می‌افتند به دور آتش جمع می‌شوند تا از سرما حفظ شوند. بعد از خشک شدن، عزاداران با اشعاری از جمله «این بدن از کیست که سر ندارد ـ عزیز زهرا است کفن ندارد، زاده زهراست، عزیز زینب بی‌کس و یاور صحت ندارد» شروع به سینه‌زنی می‌کنند. سینه‌زن‌ها دسته‌دسته گرد هم می‌آیند، با سینه زدن دسته‌جات گردوغباری به آسمان بلند می‌شود و روی چهره همه عزاداران حسینی می‌نشیند که غم و ماتم از چهره یک‌یک عزاداران حسینی دیده می‌شود.

اردبیل

دارالارشاد و دارالعشّاق حسینی اردبیل، در روز عاشورا سراسر شور و شعور حسینی دلدادگانی بود که عشق و ارادت خود را به اباعبدالله‌الحسین(ع) به اوج خود رساندند و تبلور عشق خود را به سید و سالار شهیدان به نمایش گذاشتند.

تجمع باشکوه حسینیان داراالارشاد در میدان عالی قاپوی اردبیل با سراسر عشق و شور حسینی به نمایش گذاشته شد و سوگواران در این مراسم با نوای «لبیک یا حسین(ع)» و «هیهات من الذله» به سید و سالار شهیدان و مکتب عاشورا اعلام وفاداری کردند. همه سوگوارانه آمده بودند؛ از مرد و زن، پیر و جوان و کودک و بزرگ تا دلدادگی و ارادت خود را به ساحت امام حسین(ع) نشان داده و با زینب(س) همنوایی کنند و رنگ عاشورایی به دارالعرفان اردبیل دهند.

اصفهان

ندای لبیک یاحسین نیز در روز عاشورا در گوشه و کنار اصفهان طنین‌انداز بود. مردم عزادار اصفهان، با حضور در هیئت‌ها، حسینیه‌ها، تکایا و خیابان‌ها، بار دیگر عاشورای حسینی را گرامی داشتند و ندای لبیک یاحسین سر دادند. مراسم عزاداری در نقاط مختلف شهر اصفهان از جمله در میدان امام این شهر برپا بود.

کرج

هم‌زمان با ایام محرم و عزاداری سالار شهیدان، آیین سنتی نخل‌برداری توسط یزدی‌های مقیم کرج برگزار شد. نخل نمادی از جنازه سیدالشهدا(ع) و سیاهپوش کردن نمادی از پارچه سیاه روی پیکر است. این فرهنگ و آیین سنتی مردم یزد به عنوان یکی از فرهنگ‌های ملی در فهرست آثار معنوی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. در کرج در محله آسیاب برجی و در حسینیه باب الحوائج که متعلق به یزدی‌های مقیم کرج است، این مراسم در شب‌های تاسوعا، عاشورا و ظهر عاشورا برگزار می‌شود و هر بار ۷ دور کامل با ذکر یا حسین(ع) نخل چرخانده می‌شود.

چهارمحال و بختیاری

مردم شهر طاقانک در چهارمحال و بختیاری براساس یک سنت دیرین، با برپایی خیمه در حاشیه کوه در طول دهه محرم، به عزاداری می‌‎پردازند و روز عاشورا آیین سنتی خیمه‌سوزان را برگزار می‌کنند.

مراسم خیمه‌سوزان روز عاشورا در شهر طاقانک بنابر روایات شفاهی، بیش از ۸۰ سال پیش با برپایی یک سیاه چادر عشایری که از عشایر ساکن در اطراف طاقانک به امانت گرفته شده بود، در محل قبرستان قدیمی شهر واقع در جنوب غربی شهر کنونی طاقانک شکل می‌گیرد.

در ابتدا به دلیل امانتی بودن این سیاه چادر تنها هیزم‌های قرار داده شده در حاشیه این چادر به آتش کشیده و پیش از آنکه آتش به سیاه چادر آسیبی وارد کند، چادر جمع‌آوری می‌شد.

خراسان جنوبی

آیین شمع‌گردانی در خراسان جنوبی همراه با نوحه‌خوانی در شب عاشورا در روستای بهدان برگزار می‌شود. این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند در خراسان جنوبی است.

خراسان شمالی

خراسان‌شمالی قومیت‌های کرد،‌ تات،‌ ترک، فارس و ترکمن دارد که هر یک با آداب و رسوم خاصی در ایام محرم به عزاداری می‌پردازند. «نخل‌گردانی» یکی از مهمترین مراسم‌ها در شهر جاجرم بوده که با شیوه‌های متفاوت این منطقه در ظهر عاشورا برگزار می‌شود.

مراسم «نخل‌گردانی» با قدمتی طولانی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساله در ایام سوگواری امام حسین(ع) در ماه‌های محرم و صفر در اکثر نقاط ایران از جمله در شهر جاجرم برگزار می‌شود که برپایی این مراسم نسل به نسل در بين پدران و اجداد مردم اين ديار چرخيده و هر ساله در ظهر عاشورا اجرا می‌شود. نخل اغلب از چوب یا فلز و به شکل خیمه ساخته می‌شود و در زیرآن تیرهای چوبی به صورت افقی نصب می‌شود تا عزا داران بتوانند آن‌ را حمل کنند.

روی نخل با پارچه‌های سبز و یا سیاه که نوشته‌های مذهبی شامل لفظ جلاله الله و اسامی متبرک پنج تن آل عبا و اشعار مذهبی بر آن رودوزی شده، پوشيده می‌شود. در نوک نخل نيز علم‌هایی شبیه به نیزه‌های جنگی نصب می‌شود که در اصطلاح محلی به آن تیغه می‌گویند؛ بر روی تيغه‌ها اشعار مذهبی که به ذکر واقعه کربلا پرداخته حکاکی شده است.

خوزستان

سه سنگ اولین و مهمترین نماد خاص عزاداری در بهبهان است که مبتکر آن «میرزا شوقی بهبهانی» در عصر قاجار و زمان سلطنت ناصرالدین شاه بود. یکی از نوحه‌های میرزا شوقی برای این سبک خاص «عباس علمدار» است که يكی از شاهكارهای ميرزا شوقی و در نوع خود از آثار جاودان و بی‌بديل زبان فارسی است.

یکی از آیین‌های سنتی استان خوزستان در ایام سوگواری حضرت اباعبدالله(ع)، آیین «سه سنگ» است که عزاداری سنتی مردم شهرستان بهبهان است. این آیین مذهبی در سال ۱۳۹۱ به همت خیرالله محمدیان، پژوهشگر فرهنگ عامیانه مردم بهبهان، با شماره ۶۴۱ در فهرست میراث معنوی کشور ثبت ملی شد. مبدع این سبک شاعر آیینی این شهرستان میرزا شوقی است که در عصر قاجار می‌زیست.

سمنان

عزاداری سرور و سالار شهیدان در استان سمنان از گونه‌گونی و تنوع بالا و از شور و حزن بسیار بالایی برخوردار است. عزاداری‌ها در جای جای این استان پهناور با شور و حال خاصی برگزار می‌شود. استان سمنان از نظر تنوع آیین‌های عزاداری یکی از متنوع ترین استان‌ها در کشور است.

آیین‌های عزاداری در شهرستان سمنان چند روز مانده به ماه محرم، آغاز می‌شود و زنان و مردان هر محله به نظافت مساجد و حسینیه‌ها می‌پردازند؛ علاوه بر آن سر در خانه‌ها و بازار را سیاهپوش می‌کنند و چادر بزرگی موسوم به پوش یا خیمه به نشانه آغاز عزاداری بر روی تکایای نقاط شهری و روستایی بر پا می‌گردد که از رایج‌ترین مراسم عزاداری مربوط به ماه محرم می‌توان به روضه‌خوانی، دسته‌گردانی، علم بندان، نخل‌گردانی و ادای نذورات اشاره کرد که در این راستا در تمام نقاط شهرستان سمنان از اول ماه محرم، مراسم روضه خوانی در مساجد و حسینیه‌ها برگزار شده و برخی افراد نیز به بر پایی این مجالس در خانه‌های خود مبادرت می‌ورزند.

خراسان رضوی

همزمان با ظهر عاشورا مراسم شبیه‌خوانی در منطقه شهرک شهید بهشتی، نیز برگزار شد. شهرک شهید بهشتی(معروف به شهرک عرب‌ها) نزدیک به ۳۵ سال پیش برای مردم جنگ‌زده استان خوزستان که به مشهد پناه آورده بودند، ساخته شد و طی سالها مهاجران زیادی از مناطق جنگ‌زده جنوب در این مکان ساکن شده‌اند.

«هم‌نمک» به یاری مردم محروم جازموریان شتافت

ایکنا در این هفته نگاه ویژه ای نیز به فعالیت های گروه هم نمک داشت. در ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) و اصحاب باوفایش که علم عزا در خیابان‌های ایران اسلامی برافراشته است، طرح هم‌نمک مؤسسه خیریه متوسلین امام رضا(ع) به تأسی از سیره اهل بیت(ع) در اکرام نیازمندان، عهده‌دار هدایت شور عاشورایی خیرین نیکوکار و صاحب نذورات حسینی(ع) به سوی سفره‌های خالی جمعی از هم‌میهنان گرفتار در فقر منطقه محروم جازموریان در جنوب استان کرمان شده است.

محمدرضا مشهدی، مدیر طرح هم‌نمک مؤسسه خیریه متوسلین به امام رضا(ع) در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا؛ اهداف و اساس شکل‌گیری این طرح نیکوکاری را، ایجاد حلقه واسط جهت رساندن بسته‌های غذای گرم به اقشار بی‌بضاعت جامعه برشمرد. وی همچنین به اجرای طرح این نهاد خیریه، ویژه محرم با عنوان «روز و شب عاشقی همراه با هم‌نمک»(اطعام نیازمندان در جازموریان) طی دهه اول محرم اشاره کرد.

حج ۹۸ در کمال عزت و امنیت برگزار شد

علیرضا رشیدیان، رئیس سازمان حج و زیارت که ۱۷ شهریورماه، با آخرین پروازهای حجاج به کشور اسلامی بازگشت، گفت: آخرین پرواز بازگشت حجاج حج تمتع ۹۸ انجام شد و تا پایان وقت 17 شهریور، تمامی حجاج به کشور بازگشتند. امسال شرایط بهتری از همکاری کشور میزبان را شاهد بودیم و مراسم حج در کمال عزت و امنیت برگزار شد.

وی با بیان اینکه شرایط بهتری از خدمات در حج امسال برقرار بود، گفت: عزت حجاج ایرانی به خوبی توسط کشور میزبان رعایت شد، منویات رهبر معظم انقلاب مبنی بر عزت و کرامت حجاج ایرانی به خوبی انجام گرفت، البته حجاج ایرانی هم نظم و معنویت خوبی را از خود بروز دادند به گونه‌ای که وزیر حج عربستان نیز در دیدار اخیر به موضوع نظم اذعان داشت.

رشیدیان در خصوص تاریخ برنامه‌ریزی‌ها برای عمره نیز اظهار کرد: طبق برنامه‌ریزی‌ها موضوع عمره برای بعد از ماه صفر خواهد بود، چرا که تا ماه صفر هم ایران و هم شرایط عربستان مهیای عمره‌گزاران نیست، امیدواریم در ۱۵ روز آینده پاسخ لازم را از وزارت حج عربستان دریافت کنیم و اگر این مهم صورت گیرد، ساماندهی و سازماندهی بعد از ماه صفر انجام می‌شود.

چرخ‌دنده‌های معیوب تأمین اجتماعی دیگر نمی‌چرخد

ایکنا در این هفته نگاهی نیز به عملکرد سازمان تأمین اجتماعی داشت؛ در روز‌های اخیر برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی از جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، شهید صدوقی یزد، البرز و مرکز به دلیل انباشت بدهی‌های تأمین اجتماعی و عدم پرداخت مطالبات بیمارستان‌ها نسبت به توقف ارائه خدمات درمانی به بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی یا دریافت هزینه خدمات به صورت مستقیم از آنان در پایان شهریورماه هشدار دادند.

این موضوع با توجه به اینکه بیش از نیمی از جمعیت کشور را بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی تشکیل داده و اکثر آنان را قشر کارگر و بازنشستگانی تشکیل می‌دهند که درآمد چندانی ندارند که موجب نگرانی این افراد و خانواده‌های آنان شد.

گزارش ایکنا از این چالش جدید تأمین اجتماعی و دانشگاه‌های علوم پزشکی را اینجا بخوانید.

مظروف خِیر؛ ظرف مُضر

فرارسیدن محرم هر سال و شوق عزاداری و ابراز ارادت به سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، همواره بخشی از سنت مردم ایران در اولین ماه از سال قمری است.

برپایی هیئت‌ها و مجالس عزاداری که با رسم نذری دادن همراه است، سال‌هاست در این سرزمین جاری بوده و هر سال نیز بر تعداد آن‌ افزوده می‌شود. چند سالی است برخی از این مجالس، رسمی ناپسند را در کنار سنت حسنه نذری به عزاداران دنبال می‌کنند،‌ رسمی که نه تنها سلامتی انسان را مورد هدف قرار داده، بلکه می‌تواند محیط زیست را نیز تا قرن‌ها آلوده کند. این رسم که امروزه بسیاری از کارشناسان بهداشت و محیط زیست درباره آن هشدار می‌دهند استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی است.

گزارش ایکنا از مظروف خیر و ظرف مضر را اینجا بخوانید.

شاخص‌های حقوق شهروندی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شد

این هفته، علی‌اصغر کاراندیش مروستی، معاون وزیر و دستیار امور حقوق شهروندی وزیر ارشاد، از تدوین شاخص‌های حقوق شهروندی در معاونت‌های تخصصی این وزارتخانه خبر داد و گفت: منشور حقوق شهروندی دربردارنده حق‌های بشری و متضمن زندگی خوب در جامعه کنونی ایران است.

وی افزود: این سند که مجموعه‌ای از مفاد قانون اساسی، قوانین عادی، مقررات و معاهدات حقوق بشری بین‌المللی است، توسط ریاست محترم جمهور در آذر ماه سال ١٣٩٥ رونمایی، ابلاغ و لازم‌الاجرا شده است.

دستیار امور حقوق شهروندی وزیر ارشاد ادامه داد: تدوین شاخص‌های کمی و کیفی به منظور پایش و ارزیابی فعالیت دستگاه‌های اجرائی در حوزه حقوق شهروندی در بند هفت بخش الف بیانیه مقدماتی ریاست محترم جمهور در منشور به عنوان برنامه‌های دولت برای پیشبرد اهداف منشور حقوق شهروندی بیان شده است.

انتهای پیام