ارائه پیش‌نویس لایحه استفاده مؤسسات قرآنی از محیط مدارس

به گزارش ایکنا، شصت و یکمین جلسه کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور عصر روز چهارشنبه 29 فروردین‌ماه با حضور رضا‌مراد صحرایی؛ وزیر آموزش و پرورش، معاونان این وزارتخانه و برخی از چهره ها و مسئولان و اساتید قرآنی در سالن جلسات شهید رجایی وزارت آموزش و پرورش برگزار شد. 

 

در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام و‌المسملین محمدحسین پورثانی؛ معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه این جلسه که ریاست آن را وزیر آموزش و پرورش به عهده دارد در راستای پیگیری مصوبات جلسه شصتم تشکیل شده است، گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی وزیر آموزش و پرورش ترویج قرآن در میان دانش‌آموزان است که در این راستا چندین طرح در حال برگزاری در اماکن و مراکز آموزشی و مدارس است.

 

وی ادامه داد: قبل از اینکه وارد دستور جلسه این نشست بشویم، دو نفر از اعضا به عنوان نطق پیش از دستور اعلام آمادگی کردند تا گزارشی از اخبار دستگاه‌های قرآنی را ارائه کنند که نخستین ایشان جلیل بیت‌مشعلی؛ رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل خبرگزاری ایکنا و نفر دوم نیز محمد انجم‌شعاع؛ مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی هستند.

 

 

جلیل بیت‌مشعلی در آغاز سخن با اشاره به استقرار خبرگزاری ایکنا در جریان چهلمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در محل برگزاری این رویداد قرآنی گفت: بخشی از این مسابقات اختصاص به مسابقات بین‌المللی قرآن دانش‌آموزان داشت که ایکنا علاوه بر پوشش کامل مسابقات، با راه‌اندازی باشگاه خبرنگاران افتخاری اقدام به جذب خبرنگارشهروند کرد و حدود 650 نفر در آن رویداد به ثبت‌نام اقدام کردند که از این جمع 373 نفر از ایشان از دانش‌آموزان بودند.

 

وی ادامه داد: بخش دیگر از اقدامات رسانه‌ای ایکنا، پوشش اخبار مربوط به مدارس، محلات و مساجد بود که این کار هم با ثبت‌نام از نفرات جدید برای باشگاه خبرنگاران افتخاری و انعکاس این اخبار در حال پیگیری است.

 

 

بیت‌مشعلی تصریح کرد: در مورد وقایع اخیر یعنی پاسخ موشکی سپاه پاسداران به رژیم صهیونیستی در قالب عملیات «وعده صادق» پرونده ویژه‌ای در ایکنا راه‌اندازی شد در این پرونده با برخی از بزرگان علوم قرآنی پیرامون مبانی قرآنی و دیدگاه اهل بیت(ع) در مورد دفاع از خاک و ارزش‌ها به انجام مصاحبه پرداخته‌ایم و برخی از رویدادها در این مورد را نیز پوشش داده‌ایم، در این سه روز پس از عملیات، 245 خبر، گزارش، مصاحبه، یادداشت و مقاله تولید و در ایکنا منتشر شده است.

 

 

مدیرعامل ایکنا در ادامه گفت: رونمایی از نشریه داخلی قرآنی «رایحه» در پاسداشت مقام علمی و قرآنی حجت‌الاسلام و‌المسلمین محسن قرائتی به عنوان یکی از مفسران قرآن از جمله دیگر اقدامات ما در  سازمان قرآنی و خبرگزاری ایکنا بود که این در آستانه ماه مبارک رمضان در دفتر ایشان(ستاد اقامه نماز) با حضور جمعی از قرآنیان کشور برگزار شد.

 

وی افزود: همزمان با برپایی سی و یکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در مصلی امام خمینی(ره) به پوشش گسترده خبری این رویداد بزرگ قرآنی پرداختیم که البته تنها رویکرد ما پوشش خبری نبود بلکه با رویکرد آسیب‌شناسی و پرداختن به نقاط قوت و ضعف این رویداد در تلاش بودیم تا دیدگاه‌هایی در مورد برگزاری هر چه بهتر این رویداد قرآنی در طراز انقلاب اسلامی تبیین شود و این امر با استقبال معاونت قرآن و عترت ارشاد نیز مواجه شد.

 

وی تصریح کرد: از آنجا که آموزش و پرورش در این دوره از نمایشگاه قرآن حضوری پُررنگ داشته و با برگزاری کارگاه‌هایی سعی در بیان مؤثر فعالیت‌های قرآنی آموزش و پرورش داشت و امیدواریم، اخبار منتشر شده از سوی ایکنا در امر فرهنگسازی قرآنی در سطح مدارس نیز مفید واقع شده باشد.

 

 

رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور با اشاره به اینکه اخبار منتشر شده از سوی این خبرگزاری در جغرافیای جهان اسلام رصد و مورد قیاس با سایر پایگاه‌های خبری قرار می‌گیرد، گفت: با وجود آنکه ایکنا یک خبرگزاری عمومی نیست که به انتشار اخبار عامه پسند بپردازد اما با این حال در فروردین امسال آمار 28 میلیون بازدید را به ثبت رسانده است که این عدد مخاطب به عبارتی نشان از اهمیت فعالیت این خبرگزاری در اطلاع‌رسانی به موقع اخبار قرآنی و دینی دارد.

 

سخنران دیگر پیش از دستور این جلسه، محمد انجم‌شعاع، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی بود که در سخنان کوتاهی گفت: صرفاً به بیان یک دغدغه و درخواست اکتفا می‌کنم و آن اینکه در اغتشاشات اخیر در کشور شاهد آن بودیم که اغلب نسل نو قربانی تبلیغات دشمن و جو مسموم حاکم بودند؛ بر این اساس با توجه به اینکه ما بیش از یک هزار مؤسسه قرآنی در اختیار داریم، درخواست می‌کنیم تا خردسالان و کودکان حاضر در مهدهای کودک و پیش‌دبستانی‌ها را در اختیار این مؤسسات قرار دهند تا آنها را تحت تعالیم دینی و قرآنی قرار دهیم که البته گویا در این امر مشکلات حقوقی و منابع مالی و مالیاتی وجود دارد و تلاش‌های ما تاکنون برای تحقق آنها به نتیجه نرسیده است؛ فرصت را مغتنم شمرده و درخواست می‌کنم تا این خواست مؤسسات قرآنی اجابت شود.

 

حجت‌الاسلام پورثانی در ادامه به قرائت بند یک مصوبات جلسه شصتم این کمیسیون پرداخت که تشکیل کمیته‌ای جهت تنظیم پیش‌نویس نهایی تفاهم‌نامه استفاده از مؤسسات قرآنی از فضای در اختیار آموزش و پرورش بود و تأکید کرد که با توجه به تأکیدات وزیر آموزش و پرورش در استفاده از فضای مدارس خارج از ساعات درسی برای‌ بهره‌برداری امور پرورشی باید در جهت تحقق این مصوبه، موانع و مشکلات از سر راه برداشته شود.

 

 

علی فرهادی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش دیگر سخنران این جلسه بود که با اشاره به دو کار در دست اقدام در آموزش و پرورش گفت: یکی از این کارها ایجاد سامانه جامع حفظ قرآن بوده است که این وزارتخانه به مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دنبال تأمین هزینه‌های آن است و  این طرح در شرایط کنونی در مرحله مناقصه قرار دارد.

 

وی ادامه داد: با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری باید مکانی وجود داشته باشد تا فرآیند همه آنچه که مربوط به جهاد ملی حفظ قرآن است در آنجا بررسی و به ثبت برسد، ایجاد چنین سامانه‌ای لازم و ضروری است تا بتواند همه رده‌های سنی را در هر سطحی تأمین کرده و مطالبات آنها را برآورده سازد و کارهای آن در حال انجام و پیگیری است.

 

معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش گفت: در مورد بخش‌نامه استقرار مؤسسات در محیط‌های آموزش و پرورش همانطور که بهتر می‌دانید این مؤسسات غیردولتی و مربوط به بخش خصوصی هستند و هرچند همه آنها با دیدگاه مساعدت و کمک به ارتقای سطح آموزش قرآن پای کار هستند اما به هر حال موانع قانونی و حقوقی در مورد استقرار آنها وجود دارد که این امر در معاونت حقوقی در حال بررسی است تا پس از آن با طرح در کمیته مستندسازی مورد تأیید نهایی قرار گرفته و به مورد اجرا درآید.

 

 

فرهادی در پایان سخنان خود گفت: از آنجا که یکی از تأکیدات مقام عالی وزارت بر واژه «سه میم» یعنی منزل، مسجد و مدرسه است؛ همه امور مربوط به آموزش قرآن نباید معطوف به مدرسه و محیط آموزشی شود و از مسجد هم می‌توان به عنوان ابزاری برای امر آموزش قرآن استفاده کرد. با این حال ظرفیت‌های موجود در آموزش و پرورش در امر آموزش قرآن غیرقابل انکار است و امیدواریم که به زودی این مهم محقق شود.

 

حجت‌الاسلام و المسلمین علی تقی‌زاده، رئیس سازمان دارالقرآن الکریم نیز در ادامه با تشکر از اهتمام وزارت آموزش و پرورش در امور اجرایی طرح زندگی با آیه‌ها گفت: در مورد سامانه حفظ عمومی قرآن باید بگویم که طبیعی است وزارت آموزش و پرورش با گستره‌ قرآن‌آموز و مراکز آموزشی در اختیار خود، امر آموزش و حفظ قرآن به آن منتقل شود اما سامانه‌ای که اکنون دارالقرآن در اختیار دارد زیر بار است و اگر قرار بر انتقال آن باشد باید با همان کیفیت به این وزارتخانه منتقل شود تا تمام سوابق آنکه تاکنون نزدیک به 60 هزار نفر در این طرح مشارکت کردند، حفظ و صیانت شود.

 

محمد انجم‌شعاع، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی در ادامه مجدداً در باب واگذاری فضای در اختیار آموزش و پرورش به مؤسسات قرآنی وارد بحث شد و گفت: اسناد بالادستی در این زمینه وجود دارد و شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز خود را ملزم به آن می‌داند اما با توجه به توجیهات حقوقی مطرح شده و اینکه حتماً باید این فرایند در قالب یک تفاهم حقوقی و مالی صورت گیرد، به نظر می‌رسد که راه به جایی نبرده و این امر به بن‌بست منتهی شود.

 

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که تنها از طریق یک تفاهم‌نامه و موافقت متقابل میان مؤسسات و نهاد نظارتی آموزش و پرورش باید این امر یعنی استفاده از فضای آموزشی در اختیار آموزش و پرورش برای بهره‌برداری مؤسسات قرآنی صورت گیرد که چنین مطالبه‌ای تنها براساس یک تصمیم عاجل از سوی مقام عالی وزارتخانه بدون در نظر گرفتن بندهای قانونی امکان‌پذیر است.

 

امید رضاوند، مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت فضایی آموزش و پرورش در این مورد گفت: البته که بندهای قانونی موجود اجازه واگذاری اماکن و فضای آموزشی دولتی را به مؤسسات قرآنی نمی‌دهد، این امر به مثابه تشریفات قانونی و اداری مطرح است اما اگر خواست و اراده مقام عالی وزارتخانه مطرح باشد می‌توان به ترک این تشریفات قانونی نیز پرداخت.

 

 

وی ادامه داد: در این صورت تنها قراردادی فی مابین نماینده قانونی مؤسسات با وزارت آموزش و پرورش منعقد خواهد شد که در آن هیچ‌گونه انتفاع مالی نیز مطرح نیست که ‌به تبع آن موضوع مزایده نیز مطرح شود؛ خود این ترک تشریفات و انعقاد یک قرارداد توافقی یک فرایند قانونی است که می‌تواند موضوع واگذاری را بنا به خواست مقام عالی وزارتخانه و با موافقت نماینده مؤسسات قرآنی برای همیشه حل و فصل کند. 

 

رضاوند در پایان گفت: یکی از راه‌های قانونی برای حل و فصل چنین امری ارائه یک پیش‌نویس و تدوین لایحه‌ای است که کمیسیون آن را تدوین کرده و برای تصویب نهایی به شورای عالی آموزش قرآن و یا حتی ارائه به صحن علنی مجلس ارائه شود.

 

در حالی که محمدعلی خواجه‌پیری و محمدحسین فریدونی از کارشناسان و اساتید قرآنی پیرامون این مسئله به ارائه نقطه نظرات خود پرداختند، دیگر مصوبه جلسه شصتم کمیسیون تشکیل کمیته‌ای به منظور ایجاد مراکز تخصصی قرآن (حفظ قرآن یک‌ ساله) بود که البته در برخی از مراکز استانی و از سوی برخی مدارس این کار انجام می‌شود که طی آن دانش‌آموزان شرکت کننده در این طرح می‌توانند از مرخصی یک ساله تحصیلی بهره‌مند شوند که البته با صدور مجوز قادر به شرکت در امتحانات آخر سال پایه خود نیز باشند.

 

 

بررسی این طرح در جلسه شصت و یکم با اظهارنظر برخی از کارشناسان از جمله محمدحسین فریدونی و سیدمحسن موسوی بلده همراه بود که البته موسوی‌بلده در اعتراض به اجرای این طرح گفت؛ فشرده‌سازی امر آموزش قرآن به ویژه حفظ قرآن در یک سال برای دانش‌آموز موجب ناهنجارهای رفتاری و اجتماعی در میان محصلان شده؛ ضمن آنکه فشار وارد آمده به آنها در جریان این طرح فشرده آنها را از بسیاری از کنشگری‌های مفید اجتماعی باز‌می‌دارد تا جایی که بعد از یک سال علاوه بر اینکه آنها بازدهی مطلوبی در محفوظات قرآنی تثبیت شده در ذهن خود ندارند و در مواجهه با اجتماع و محیط‌های تحصیلی خود نیز افرادی تربیت می‌شوند که فاقد هر نوع قابلیت و مهارت در زمینه ارتباطات اجتماعی با همنوعان و هم‌شاگردی‌های خود هستند. 

 

اظهارات موسوی‌بلده واکنش‌های منفی نیز در پی داشت. به طور مثال حجت‌الاسلام لیمویی؛ مدیر دارالقرآن سازمان بسیج کشور این امر را فاقد عمومیت میان همه دانش‌آموزان دانست و گفت: در مورد نمونه‌های خارجی نیز که دست به اجرای چنین طرحی زدند به این شکل نبوده است، مثلاً همه دانش‌آموزان بدون در نظر گرفتن قابلیت‌های فردی و اجتماعی در آن مشارکت داشته باشند و از میان آنها گروهی دست‌چین شده و پس از طی مراحل و برگزاری آزمون‌هایی اولیای امور را به این نتیجه رسانده‌اند که می‌توانند پیرامون اجرای چنین طرحی در  نسبت با افراد برگزیده سرمایه‌گذاری کنند.

 

 

از جمله دیگر مصوباتی که در این جلسه به آن پرداخته شد مشارکت مؤسسات قرآنی در اجرای طرح اتقان بود که در ابتدا محمد انجم‌شعاع؛ مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی با اشاره به اینکه در هماهنگی با اداره قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش قرار بر این بود که این طرح با استفاده از ظرفیت های موجود در مؤسسات قرآنی به شکل نمونه در 5 استان برگزار شود گفت: برای این منظور قرارگاهی تشکیل شد که البته بعدها اداره قرآن، عترت و نماز وزارتخانه بدون در نظر گرفتن اقدامات صورت گرفته به شکل مستقل این کار را انجام دادند و لذا اتحادیه از چرخه انجام این مأموریت خارج شد.

 

میکائیل باقری؛ رئیس اداره قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش نیز در ادامه با اشاره به اینکه این طرح به شکل پایلوت در 5 استان متشکل از ایلام، خراسان شمالی، قم، شهرستان‌های تهران و بوشهر به انجام رسید گفت: این طرح با هدف ارتقای امر روخوانی و روان‌خوانی قرآن معلمان و فرهنگیان به انجام رسید که مخاطب هدف ما در این 5 استان 37 هزار و 82 نفر بودند که در فاز نخست 18 هزار و 346 نفر در آن شرکت کردند.

 

محمد محمدی، سرپرست دفتر آموزش پیش‌دبستانی و دبستان آموزش و پرورش، رجبعلی برزویی؛ رئیس دانشگاه فرهنگیان و محمدحسین فریدونی؛ کارشناس امور قرآنی نیز نقطه نظرات خود را در مورد بهبود اجرای طرح اتقان ارائه کردند.

 

از دیگر بخش‌های این جلسه طرح، موضوعی اعتراضی از سوی سیدمحسن موسوی بلده مبنی بر مغایرت محتوای درسی قرآن به ویژه در دوره اول متوسطه با آن چیزی بود که دانش‌آموزان در سایر محیط‌های آموزشی و به ویژه مؤسسات با آن روبرو هستند که قرار شد در جلسه‌ای با حضور حجت‌الاسلام لطیفی؛ رئیس سازمان پژوهش و تدوین کتب آموزشی این مورد نیز بررسی و مورد مداقه از سوی کارشناسان قرار گیرد.