نظریه اسلامی پیشرفت، برآمده از فروض بنیادی اسلامی است
گروه اندیشه: عنوان کرد: معاون مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی ـ انسانی صدرا گفت: نظریه اسلامی پیشرفت، یک نظریه برآمده از فروض بنیادی اسلامی است که در قالب مجموعه‌ی از مفاهیم و گزاره‌های به هم مرتبطِ بر آمده از خصوصیات فرد و جامعه‌ی انسانی، به نحو قیاسی ماهیت و واقعیت پیشرفت را تبیین و پیش‌بینی می‌کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، عطاءالله رفیعی آتانی، معاون مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی ـ انسانی صدرا و استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در سومین جلسه از نشست هم‌اندیشی فعالان الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت که صبح امروز، سوم اردیبهشت‌ماه در حرم مطهر رضوی برگزار شد، در تقسیم رویکردهای مختلف ایرانیان کرد: احساس عقب ماندگی نسبت به غرب، احساس عقب‌ماندگی و تأخر تاریخی، اصالت و ریشه داری تاریخی ایرانیان، آموزه‌های دینی، رویکرد مثبت به تجربه غربی توسعه در ذیل مفهوم «ترقی»، رویکرد مثبت به چارچوب نظری مارکسیستی در ذیل مفاهیم «انقلاب و تکامل»، رویکرد ملی با تلاش برای بازتولید ایران قبل از اسلام و رویکرد دینی با دو جلوه اساسی، رویکردهای مختلف ایرانی (از اوخر قاجار) هستند.
وی در ادامه با بیان اینکه رویکرد دینی در ایران دو جلوه اساسی انفعالی و فعال دارد به توضیح این دومقوله پرداخت و ادامه داد: رویکرد انفعالی ناظر به رویکرد غربی توسعه، از منظر فرهنگی منتقد و از منظر علمی و اقتصادی منفعل، ناظر به رویکرد مارکسیستی، عدالت‌خواه و غرب‌ستیز و ضدیت با تمام مظاهر توسعه با تجربة غربی و شرقی است.
رفیعی اضافه کرد: رویکرد فعال نیز رویکرد اصلاحی و عمل‌گرایانه به تجربه غربی و شرقی توسعه، رویکرد بنیادی همراه با خلأ نظریه‌پردازی و فقدان پیشینه عینی نظریه‌پردازی حتی در قلمرو مبانی و بدون اتکا به علوم اسلامی متعارف(خالص‌سازی حداکثری) و نظریه‌پردازی بر اساس مبانی و معارف اسلامی موجود(رویکرد این پژوهش) تعریف می‌شود.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در بخش دیگری از سخنانش به تبیین جایگاه نظریه در الگوی اسلامی پیشرفت پرداخت و افزود: نظریه مبنا به گفتمان‌سازی، گفتمان‌سازی به کنش‌های فردی و اجتماعی، کنش‌های فردی و اجتماعی به پژوهش‌های اجتماعی(علوم انسانی اسلامی)، این پژوهش‌ها به تربیت فردی و بازمهندسی نظام‌های اجتماعی و تربیت و بازمهندسی به سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت پیشرفت می‌انجامد.
رفیعی در تعریف نظریه اسلامی پیشرفت بیان کرد: نظریه مجموعه‌ای از مفاهیم و قضایایی است که در یک سیستم قیاسی به هدف تبیین، پیش‌بینی و تجویز ارتباطات جنبه‌های معینی از جهان، سازماندهی شده است؛ اسلامی‌بودن نیز اسلامی به مثابه خصوصیت موضوع، به مثابه غایت، به مثابه خصوصیت نظریه‌پرداز و به مثابه خصوصیت نظریه(مبنای این پژوهش) است.
وی در تعریف پیشرفت افزود: ماهیت پیشرفت و یا توسعه با هر تعریفی، بر حرکت، تغییر و تحول جهت‌دار زندگی فردی و اجتماعی انسان استوار است.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان این مطلب که فلسفه و تفکر فلسفی موضوع هرعلمی را مشخص می‌سازد، ادامه داد: فلسفه به معنای معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی اولین گام در نظریه‌پردازی است؛ پس از این شناخت‌ها و تعیین موضوع، فروض بنیادی و روش نظریه‌پردازی استخراج می‌شود؛ نظریه‌ای که مبتنی بر فروض بنیادی باشد می‌تواند به نظریه بنیادی بینجامد.
معاون مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی ـ انسانی صدرا در توضیح ادامه روند ارائه الگو(پس از تعیین فروض بنیادی و روش) اظهار کرد: پس از تولید نظریه‌های بنیادی، این نظریات با استفاده از فروض ساده‌سازی به نظریات کاربردی تبدیل می‌شوند؛ نظریات کاربردی نیز با استفاده از فروض عملیاتی(حقائق مشاهده شده) به ارائه مدل(ریاضیاتی،محاسباتی و مفهومی) می‌انجامد که پس از انجام این مراحل، انتظار می‌رود این مدل، واقعیت را تبیین، پیش بینی و طراحی کند.
رفیعی در جمع‌بندی سخنانش نظریه اسلامی پیشرفت را این‌گونه تعریف کرد و افزود: نظریه اسلامی پیشرفت، یک نظریه برآمده از فروض بنیادی اسلامی است که در قالب مجموعه‌ی از مفاهیم و گزاره‌های به هم مرتبطِ بر آمده از خصوصیات فرد و جامعه‌ی انسانی، به نحو قیاسی ماهیت و واقعیت پیشرفت را تبیین و پیش‌بینی می‌کند و برای مدیریت آن تجویز و توصیه نیز خواهد داشت.
وی در تبیین روند تبدیل نظریات به الگوی اسلامی پیشرفت اضافه کرد: این نظریه با اضافه شدن فروض کاربردی به نظریه‌های کاربردی و نظریه‌های کاربردی با لحاظ واقعیات عینی ـ مثلاً واقعیات جامعه‌ی ایرانی ـ برای طراحی مدل پیشرفت اسلامی ـ مثلاً مدل اسلامی پیشرفت ایران ـ تبدیل خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه رویکرد دینی در ایران دو جلوه اساسی انفعالی و فعال دارد به توضیح این دومقوله پرداخت و ادامه داد: رویکرد انفعالی ناظر به رویکرد غربی توسعه، از منظر فرهنگی منتقد و از منظر علمی و اقتصادی منفعل، ناظر به رویکرد مارکسیستی، عدالت‌خواه و غرب‌ستیز و ضدیت با تمام مظاهر توسعه با تجربة غربی و شرقی است.
رفیعی اضافه کرد: رویکرد فعال نیز رویکرد اصلاحی و عمل‌گرایانه به تجربه غربی و شرقی توسعه، رویکرد بنیادی همراه با خلأ نظریه‌پردازی و فقدان پیشینه عینی نظریه‌پردازی حتی در قلمرو مبانی و بدون اتکا به علوم اسلامی متعارف(خالص‌سازی حداکثری) و نظریه‌پردازی بر اساس مبانی و معارف اسلامی موجود(رویکرد این پژوهش) تعریف می‌شود.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در بخش دیگری از سخنانش به تبیین جایگاه نظریه در الگوی اسلامی پیشرفت پرداخت و افزود: نظریه مبنا به گفتمان‌سازی، گفتمان‌سازی به کنش‌های فردی و اجتماعی، کنش‌های فردی و اجتماعی به پژوهش‌های اجتماعی(علوم انسانی اسلامی)، این پژوهش‌ها به تربیت فردی و بازمهندسی نظام‌های اجتماعی و تربیت و بازمهندسی به سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت پیشرفت می‌انجامد.
رفیعی در تعریف نظریه اسلامی پیشرفت بیان کرد: نظریه مجموعه‌ای از مفاهیم و قضایایی است که در یک سیستم قیاسی به هدف تبیین، پیش‌بینی و تجویز ارتباطات جنبه‌های معینی از جهان، سازماندهی شده است؛ اسلامی‌بودن نیز اسلامی به مثابه خصوصیت موضوع، به مثابه غایت، به مثابه خصوصیت نظریه‌پرداز و به مثابه خصوصیت نظریه(مبنای این پژوهش) است.
وی در تعریف پیشرفت افزود: ماهیت پیشرفت و یا توسعه با هر تعریفی، بر حرکت، تغییر و تحول جهت‌دار زندگی فردی و اجتماعی انسان استوار است.
استاد دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان این مطلب که فلسفه و تفکر فلسفی موضوع هرعلمی را مشخص می‌سازد، ادامه داد: فلسفه به معنای معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی اولین گام در نظریه‌پردازی است؛ پس از این شناخت‌ها و تعیین موضوع، فروض بنیادی و روش نظریه‌پردازی استخراج می‌شود؛ نظریه‌ای که مبتنی بر فروض بنیادی باشد می‌تواند به نظریه بنیادی بینجامد.
معاون مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی ـ انسانی صدرا در توضیح ادامه روند ارائه الگو(پس از تعیین فروض بنیادی و روش) اظهار کرد: پس از تولید نظریه‌های بنیادی، این نظریات با استفاده از فروض ساده‌سازی به نظریات کاربردی تبدیل می‌شوند؛ نظریات کاربردی نیز با استفاده از فروض عملیاتی(حقائق مشاهده شده) به ارائه مدل(ریاضیاتی،محاسباتی و مفهومی) می‌انجامد که پس از انجام این مراحل، انتظار می‌رود این مدل، واقعیت را تبیین، پیش بینی و طراحی کند.
رفیعی در جمع‌بندی سخنانش نظریه اسلامی پیشرفت را این‌گونه تعریف کرد و افزود: نظریه اسلامی پیشرفت، یک نظریه برآمده از فروض بنیادی اسلامی است که در قالب مجموعه‌ی از مفاهیم و گزاره‌های به هم مرتبطِ بر آمده از خصوصیات فرد و جامعه‌ی انسانی، به نحو قیاسی ماهیت و واقعیت پیشرفت را تبیین و پیش‌بینی می‌کند و برای مدیریت آن تجویز و توصیه نیز خواهد داشت.
وی در تبیین روند تبدیل نظریات به الگوی اسلامی پیشرفت اضافه کرد: این نظریه با اضافه شدن فروض کاربردی به نظریه‌های کاربردی و نظریه‌های کاربردی با لحاظ واقعیات عینی ـ مثلاً واقعیات جامعه‌ی ایرانی ـ برای طراحی مدل پیشرفت اسلامی ـ مثلاً مدل اسلامی پیشرفت ایران ـ تبدیل خواهد شد.
