وفای به عهد از اصول اخلاقی تاکید شده در اسلام است
گروه اندیشه: تعالیم دینی با هدف ارتقای روحی و معنوی نوع بشر از سوی باریتعالی در نظر گرفته شده است و در این میان، وفای به عهد، یکی از اموری است که علاوه بر تعالی شخصیت، در روز جزا در مورد آن سوال خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از زنجان، بچه که بودیم همیشه از دروغ می‌ترسیدیم و این جمله که «دروغگو دشمن خداست» را از صمیم دل بیان می‌کردیم، مخصوصا وقتی پدر و مادرمان قولی می‌دادند، از خریدن یک بستنی تا خریدن یک دوچرخه برای قبولی در امتحانات آخر سال.
قول دادن و تعهد همیشه هم نباید کتبی و در چهارچوب فشارهای قانونی باشد تا از سر اجبار به آن عمل کرد، وفای به عهد و ماندن بر سر قول و تعهدی که بیان شده، هر چند کوچک، و به اصلاح همان خوش‌قولی، قطعا یکی از سجایای اخلاقی در هر فرد محسوب می‌شود.
در آيات 23 و 24 سوره احزاب يكی از نشانه‌های ايمان را پای‌بندی به عهد و پيمان می‌شمارد و در آيه نخست سوره مائده فرمان می‌دهد كه مؤمنان نسبت به هر عقد و عهدی وفادار باشند.
«مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا»؛ «از ميان مؤمنان مردانىاند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا كردند برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى از آنها در [همين] انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نكردند» 23 احزاب
«لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِن شَاء أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا»؛ «تا خدا راستگويان را به [پاداش] راستىشان پاداش دهد و منافقان را اگر بخواهد عذاب كند يا بر ايشان ببخشايد كه خدا همواره آمرزنده مهربان است» 24 احزاب
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُم بَهِيمَةُ الأَنْعَامِ إِلاَّ مَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَأَنتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ»؛ «اى كسانى كه ايمان آوردهايد به قراردادها[ى خود] وفا كنيد براى شما [گوشت] چارپايان حلال گرديده جز آنچه [حكمش] بر شما خوانده مىشود در حالى كه نبايد شكار را در حال احرام حلال بشمريد خدا هر چه بخواهد فرمان مىدهد» آیه نخست سوره مائده
با نگاهی به این آیات و توجه به معانی آن به سادگی می‌بینیم که در اين فرمان‌ها از سوی خدای متعال تفاوتی ميان عهدی كه به شكل نوشتار و يا قول و قرار باشد، گذاشته نشده است. بنابراين وفا به عهد و عقد كه در اين آيه و آيات ديگر مطرح می‌شود، شامل وفای به قول و قرار شفاهی و زبانی نيز می‌شود.
احادیث و روایات متعددی نیز در این زمینه وجود دارد که در یکی از فرموده‌ها‌ی امام زمان (عج) به شیخ مفید میخوانیم: «وَ لَوْ اَنَّ أشیاعَنا وَ فَقَّهُمُ اللّه ُ لِطاعَتِهِ، عَلى اجْتِماعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فى الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ، لَما تأخَرَّ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقائنا، وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمْ السَّعادَةُ بِمُشاهِدَتِنا، عَلى حقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِها مِنْهُمْ بِنا، فَما یَحْبِسُنا عَنْهُمْ إلاّ ما یَتَّصِلُ بِنا مِمّا نُکْرِهُهُ»؛ «اگر دل‌هاى شیعیان ما که خداوند آنان را براى اطاعت خودش موفق کند در وفا کردن به پیمانشان یکى بود، هرگز سعادت و ملاقات ما از آنان به تأخیر نمى‌افتاد، بلکه سعادت دیدار با ما همراه با شناخت و صداقت براى آنان زود به دست مى‌آمد، چیزى جز کارهاى ناشایست آنان ما را از ایشان محبوس نمى‌سازد».
حضرت رضا (ع) از پدرانش از پیامبر خدا روایت می‌کنند که آن حضرت فرمود: کسی که با مردم معامله کند و به آنان ستم نورزد و سخن بگوید و به آنان دروغ نگوید و به آنان وعده دهد و خلف وعده نکند از کسانی است که مروتش کامل شده و عدالتش آشکار گشته، برادری‌اش واجب شده و غیبتش حرام است.
در پایان آیه 34 از سوره مبارکه الاسراء نیز میخوانیم: «...وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْؤُولًا»؛ «...و به پيمان [خود] وفا كنيد زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد»
با این حساب و با ایمان به اینکه در روز حساب باید در برابر همه قول‌هایی که دادیم و عمل نکردیم قدری با تفکر قول بدهیم و وقتی هم که قولی دادیم بر اجرای آن مصمم باشیم، حتی اگر آن قول در حد خریدن یک عروسک برای کودکمان باشد، چون بچه‌ها اخلاق و رفتار خود را با اعمال بزرگترها یاد می‌گیرند و طوری نباشد وقتی حرفی زدیم کودکمان با ترس از عدم تعهد ما بگوید: قول دادیا «دروغگو دشمن خداست»
