ایجاد برکت؛ پیامد مداومت بر قرائت سوره حمد

در آیه ۸۲ از سوره مبارکه الاسراء می‌خوانیم: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا»؛ «و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى ‏كنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمى‏ افزايد».

هر چند لازم است که این حقیقت مهم را بیان کنیم که ثواب‌ها و پاداش‌هاى مهمى که براى تلاوت قرآن یا سوره‌ها و آیات خاصى نقل شده هرگز مفهومش این نیست که انسان آنها را به صورت اوراد بخواند و تنها به گردش زبان قناعت کند. بلکه خواندن قرآن براى فهمیدن و فهمیدن براى اندیشیدن، و اندیشیدن براى عمل است. اتفاقا هر فضیلتى که درباره سوره‌‌اى یا آیه اى ذکر شده است تناسب بسیار زیادى با محتواى آن سوره یا آیه دارد.

علت نام‌گذاری این سوره:

برای این سوره بیش از ۲۰ نام گوناگون یاد شده که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از :

۱سوره حمد و شکر: زیرا با کلمهٔ حمد شروع می‌شود و پیام اصلی و اولین آیهٔ آن حمد شکر و سپاس خداست.

۲فاتحه: از ریشهٔ فتح آمده و به معنای آغازگر و گشاینده‌است و به آن «فاتحة‌الکتاب» نیز می‌گویند.

۳سبع‌المثانی: چون این سوره از ۷ آیه تشکیل شده و در هر نماز واجب و مستحب دو بار خوانده می‌شود آنرا سبع‌المثانی نیز می‌خوانند.

۴امّ‌الکتاب و امّ‌القرآن: یعنی (مادر کتاب خدا) و (مادر قرآن) این دو نامگذاری بدین جهت است که اوّلاً قرآن با این سوره شروع می‌شود و آغاز هر چیز را امّ آن می‌نامند. ثانیاً زیرا آن را اصل و عصارهٔ قرآن می‌دانند.

۵کنز: زیرا این سوره را با گنج مقایسه کرده‌اند.

از دیگر نام‌های سوره حمد می توان به اسامی وافیه، شافیه، اساس، فاتحةالقرآن، القرآن‌العظیم، نور، الحمدالاولی، الدعا، الصلاة، الحمدالقصری، الراقیه، الشافیه، المناجاة، السئوال، تعلیم‌المسئله، التفویض و الشفاء اشاره کرد.

محتویات سوره:

سوره حمد با توصیف خداوند از راه نعمت‌های او آغاز می‌شود و با صفت ربوبیت ادامه ‌یافته و دو نوع رحمت، ظهور ذات و اراده‌اش را در عوالم وجود بیان می‌کند.

مالکیت روز جزا، تصرف قاهرانه الهی در عالم و تحول عمومی عالم و سرّ معاد را به بهترین کیفیت می‌رساند.

بیان آیه تبعد از زبان بنده «ایاک نعبد ...» و حصر عبادت معرف استعداد انسان برای تحول و تکامل است است که تنها ممیز آدمی همین است.

صراط مستقیم گویای تشریع ، قوانین و شریعت است.

پایان سوره اسرار و علل موت و حیات ، ترقی و انحطاط افراد و ملل گذشته است .

ثواب قرائت سوره:

از رسول خدا روایت شده كه فرمود: هركس سوره حمد را قرائت كند خداوند به عدد تمام آیاتی كه از آسمان نازل شده به او ثواب و پاداش عنایت می‌فرماید.

پیغمبر اسلام روایت فرمود: هر کس این سوره را بخواند مثل آن است که تورات، انجیل، زبور، صحف ابراهیم و صحف موسی و قرآن را تماما خوانده باشد و به هر حرفی درجه‌ای از بهشت به او دهند که اجازه ندارم اوصاف آن درجات را بیان کنم همین اندازه بگویم که خوش بحال خواننده آن و این سوره هر دردی را دواست.

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به جابر فرمود : ای جابر می‌خواهی بهترین سوره را به تو بیاموزم؟ عرض کرد: بله پدر و مادرم فدای تو باد. حضرت (ام الکتاب) را به وی تعلیم کرد و سپس فرمود: حاضری درباره آن بشنوی؟ عرض کرد : آری پدر و مادرم فدای تو باد. پیامبر فرمود : جابر! این سوره هر دردی را دواست ، مگر مرگ.

امام حسن عسكری علیه السلام از اجداد گرامیش از امام صادق علیه السلام روایت كرده و فرمود: كسی كه به او دردی برسد، هفت مرتبه سوره حمد را در گریبان خودش بخواند، اگر درد بر طرف شد كه هیچ و اگر نه حمد هفتاد مرتبه بخواند، من ضامن عافیت او هستم.

از امام صادق علیه السلام روایت شده: هر گاه بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كسالتی عارض می شد و یا دچار چشم و نظر می گشت و یا سردردی می گرفت، دست هایش را باز می كرد به حالت قنوت و سوره حمد و معوذتین (سوره ناس، فلق) را قرائت می كرد و بعد با آب دستش روی مبارک را مسح می كرد. پس آنچه كه بر وجود مقدسش عارض شده بود رفع می شد.

ایجاد برکت از دیگر فواید ذکر شده بر مداومت قرائت این سوره عنوان شده است.

در کلامی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم آمده است: هرکس، هنگامی که وارد خانه خود می شود، سوره حمد و توحید را قرائت نماید خداوند فقر را از خانه او دور کرده و برکت زندگی او را به حدّی زیاد می کند که به همسایگانش نیز می رسد.

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: فضیلت سوره حمد مانند فضیلت حاملان عرش است، هر کس آن را قرائت کند، ثوابی مانند ثواب حاملان عرش به او داده می شود

از حضرت امام صادق علیه السلام روایت شده است:‌ «هرکس سوره حمد را قرائت کند، به لطف و عنایت الهی، درهای خیر دنیا و آخرت به روی او گشوده خواهد شد».