تعزیه؛ هنری ۴۰۰ ساله در ارمغانخانه/ تلفیق اندیشه و احساس در تقابل خیر و شر

به گزارش ایکنا از زنجان، ارمغانخانه شهری بزرگ با امکاناتی فاخر نیست، اما در ایام محرم آوازه آن به نقاط مختلف کشور رسیده و مراسم تعزیه آن هزاران عاشق را مجذوب خود کرده و گفته می‌شود در طول اجرای آن بیش از 120 هزار نفر بازدیدکننده دارد.
امیر نعمتی، سرپرست حوزه هنری استان زنجان در مورد تعزیه ارمغانخانه اظهار کرد: طبق پژوهش‌هایی که انجام شده این تعزیه بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد؛ گروه‌هایی هستند که نسل اندر نسل این نمایش را اجرا می‌کنند و از گذشته، این هنر به افراد به ارث رسیده و دارای نسخه‌های خطی ویژه منطقه و تعزیه زنجان است و در سال‌های اخیر هم اجرا می‌شود.
وی استمرار و تداوم همیشگی را از ویژگی‌های این تعزیه برشمرد و گفت: این تعزیه در یک تاریخ و موقعیت مکانی مشخص، توسط گروه‌های منسجم و شناسنامه‌دار اجرا می‌شود؛ بعضی از گروه‌های تعزیه پراکنده هستند و نفرات ثابت ندارند اما اینجا نفرات ثابت است.
تعزیه؛ میراث معنوی کشور
سرپرست حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه تعزیه به عنوان میراث معنوی کشور به ثبت ملی رسیده، ابراز کرد: تعزیه ارمغانخانه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که زنجان را از دیگر مناطق متمایز می‌کند و آن زبان محلی ترکی است که با مردم استان ارتباط خوبی برقرار می‌کند.
وی با اشاره به اینکه ادبیات و شکل اجرایی تعزیه در مناطق و استان‌ها متفاوت است، ابراز کرد: تعزیه ارمغانخانه ویژگی‌ها و عناصر ایرانی را در خود دارد اما بخش‌هایی از آن خاص این منطقه است.
نعمتی تصریح کرد: تعزیه یک نوع نمایشی است که توأم با غم و حزن است و قهرمانان تعزیه انسان‌های قدیس، پاک و والایی هستند و تقابل خیر و شر را در این نمایش می‌بینیم.
این مسئول یادآور شد: در سال ۶۱ هجری قمری به دستور معزالدوله دیلمی بازارها را تعطیل می‌کنند تا دستجات عزاداری راه بیاندازند و کم‌کم بخشی از آئین‌های عزاداری تبدیل به نقش بومی و شبیه‌خوانی و سپس تبدیل به تعزیه شد.
وی با اشاره به اینکه در تعزیه تنها تماشاگر را در غرق در احساس نمی‌کنند، بلکه تعقل و اندیشه مخاطب را نیز را به کار می‌گیرند، عنوان کرد: مخاطب اتفاقات کربلا را می‌داند؛ یزید و امام را می‌شناسد اما هر سال در یک میدان می‌نشیند و هر بار برای ستمی که به امام و یارانش رفته، اشک می‌ریزند.
سرپرست حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه مخاطب با اعتقادات درونی و قلبی خود نمایش را تا آخر همراهی می‌کند، بیان کرد: تماشاگر زمانی که تقابل و رویارویی خیر و شر را می‌بیند نمایش متوقف می‌شود تا این اجازه را بدهیم که حق را به حقدار بدهد که اینجا حق اولیا هستند.
وی موسیقی را یکی از عناصر مهم تعزیه خواند و گفت: مارش، سازهای زهی و کوبه‌ای برای مخاطب آشنا است؛ نوع بیان در اولیا یا به‌صورت آواز است که دلیل آن پاکی و بی‌آلایشی درون آن‌هاست اما اشقیا به دلیل طینت بد اُشتلم‌خوانی می‌کنند و پرطمطراق می‌خوانند.
نعمتی با اشاره به اینکه رنگ قرمز در این نمایش آیینی نشانه اشقیا و مخالف‌خوان‌ها و رنگ سبز نشانه اولیاست، بیان کرد: هر سال این نمایش یک اجتماع عظیم از مردم را دور خود جمع می‌کند و مردم با حس قلبی نظاره‌گر حماسه‌ای هستند که سرشار از غم و اندوه است.
وی یادآور شد: تعزیه هم مثل سایر ابزارهای هنری یک وسیله برای شناساندن و اشاعه فرهنگ اصیل ایرانی و دینی است و تا جایی که می‌توانیم باید این نوع هنرها را زنده نگه داریم؛ محتوای این آثار را غنا بخشیم و در جهت بالا بردن معرفت و آگاهی مردم قدم برداریم.
سرپرست حوزه هنری استان زنجان تأکید کرد: باید بصیرت مردم را بالا ببریم به روز بودن در هنر خیلی مهم است چرا که باید از طریق این ابزار مطابق زمانه حرف‌های خود را با زبان هنر به مردم منتقل کنیم چراکه زبانی ماندگار و تأثیرگذار است.
بازنگری در محتوای آثار هنری
وی در مورد لزوم غنی‌سازی آثار و جلوگیری از تحریف محتوای دینی تصریح کرد: در تمام بخش‌های هنری نیازمند بازنگری و تقویت محتوا هستیم چرا که ظرف و مظروف باید بر هم منطبق باشند.
نعمتی ادامه داد: برای بررسی محتوای تعزیه باید نشست‌هایی با حضور اساتید، پژوهشگران، روحانیون حوزه علمیه، متخصصان تاریخی و دینی و تعزیه‌خوان‌ها برگزار کرد تا متون نمایشی را از شکل سطحی و عامیانه به متون عمیق دینی تبدیل کنیم.
انتهای پیام