فاضل نظری تبیین کرد؛
کودکان؛ سرمایه ساخت آینده/ لازمه تربیت نسل پویا؛ تغییر بنیان‌های آموزشی
گروه جامعه ــ رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بزرگترین سرمایه و مصالح برای ساخت آینده را کودکان و نوجوانان دانست و گفت: اینان هستند که در ادارات ما سلامت اداری و در صنعت ما فرهنگ احترام به مشتری را حاکم می‌کنند.
به گزارش ایکنا؛ نشست خبری پیرامون هفته ملی کودک امروز 9 مهرماه، با حضور فاضل نظری، رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.نظری در این نشست شعار هفته کودک امسال را «آینده را باید ساخت» اعلام و اظهار کرد: احتمالا سال آینده هم شعار این هفته به دلیل اهمیت موضوع و ضرورت ساخت آینده، تغییر نمی‌کند. درباره آینده چند تصور می‌توان داشت؛ نخست اینکه آینده واقعیتی است که هیچ تأثیری در آن نداریم، تصور دیگر این است که آینده را براساس روند‌های گذشته پیش‌بینی و خود را برای آن آماده کنیم و تصور دیگر اینکه بگوییم آینده قابل تغییر است و مصالح ما برای ساخت آینده، امروز ماست.
وی ادامه داد: این هفته و نام‌گذاری آن، نوعی نگرش است تا شعار. طبیعی است در یک هفته نمی‌توان همه نواقص، مشکلات، چالش‌ها و مسائل را مطرح کرد، حتی شاید برای بعضی مشکلات هم نسخه‌های درمان ارائه کرد، اما مقطعی است. این هفته فرصتی برای برجسته‌سازی ضرورت توجه به کودکان و نوجوانان است.
نظری افزود: کودکان اسباب شیرین کردن زندگی بزرگسالان نیستند، کودکان بزرگان آینده هستند، کسانی که باید مهارت‌هایی را بیاموزند و مسلح به داشته‌هایی شوند که حتما آینده آن‌ها را درخشان‌تر می‌کند.
وی با طرح این پرسش که ما برای ساخت آینده چه سرمایه‌هایی داریم؟ گفت: با تغییر تکنولوژی و دانش عملا تصورات نسبت به منابع موجود تغییر کرده است. بزرگترین سرمایه ما برای آینده همین کودکان و نوجوانان هستند. اینان بزرگترین مصالح برای ساخت آینده هستند. اینان هستند که در ادارات سلامت اداری را حاکم می‌کنند، در صنعت، فرهنگ احترام به مشتری را پیاده‌سازی می‌کنند، در رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، رانندگان خوبی خواهند بود، اینان هستند که یاد می‌گیرند نسبت به یکدیگر ایثار و فداکاری داشته باشند و مشکلات فرهنگی که در کودکی شاهد بودند را به خاطراتی در گذشته تبدیل می‌کنند.
رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان کرد: مسیری که کودکان در حال دویدن در آن هستند، این مسئله را به ذهن متبادر می‌کند که ممکن است مشکلات امروز هم گریبان آن‌ها را در آینده بگیرد. کسانی که قرار است معماران آینده را تربیت کنند باید به این موضوع توجه کنند. اینکه احساس خوشبختی و امنیت را در عین داشتن خوشبختی و امنیت نداشته باشیم، مشکلاتی است که ریشه فرهنگی دارد و باید پدران و مادران امروز مهارت زندگی شاد داشتن و احساس خوشبختی کردن و مهارت مواجهه با اندوه و صبر کردن را به فرزندان خود آموزش دهند.
وی کنکور را از مسائلی دانست که آینده کودکان و نوجوانان را تحت‌الشعاع قرار داده و گفت: باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا دانستن همه چیز برای دانش‌آموزان ما لازم است؟ اما «اعوذ بالله من علم لاینفع». انقطاع بین دانشگاه و دبیرستان، تحصیلات مقدماتی دانش‌آموزان و تحصیلات عالی به ما این پیام را می‌دهد که اگر با همین نگرش در همین مسیر حرکت کنیم، آینده ما از امروز ما فاصله معناداری نخواهد داشت. امروز در آموزش و پرورش مقوله تحول بنیادین مطرح شده، چرا که آن‌قدر وضعیت بیمارگونه‌ای با کاربرد کلمات به وجود آمده که به جای تغییر باید بگوییم تحول، اما باز هم تحول کافی نیست و می‌گوییم تحول بنیادین.
نظام ارزیابی ورود به دانشگاه پایایی ندارد
نظری افزود: تا زمانی که محتوای آموزشی ناظر بر اثربخشی لازم نباشد، نسل پرنشاط و پویا پرورش پیدا نمی‌کند. به نظام مبتنی بر اثربخشی آموزش و پرورش و نه کارایی آن نیاز داریم. وقتی کنکور برگزار می‌شود، چند روز تا چند سال وقت نوجوانان و جوانان ما مصروف مطالعاتی می‌شود که اگر یک ماه بعد همین آزمون از داوطلب گرفته شود، چیزی را به خاطر نخواهد داشت. این نظام ارزیابی ورود دانش‌آموزان به دانشگاه پایایی ندارد.
وی افزود: ما همواره در طول زندگی با شکست در انتظار پیروزی مواجه شده‌ایم، مشکلات زیادی در مسیر موفقیت به وجود می‌آید و حتی فراتر در زندگی مشکلاتی وجود دارد، اما آیا بخشی از مشکلاتی که در زندگی خانوادگی داریم و یا همین نگرانی مسئولان درباره طلاق و بحران‌های عاطفی ناشی از نیاموختن و بلد نبودن و ندانستن نیست؟ آیا برای جلوگیری از وقوع بسیاری از دعوا‌ها و نزاع‌ها در سطح ادارات و سازمان‌ها، نباید در مدارس آموزش داده می‌شد؟ آیا کودک با اسباب‌بازی نمی‌تواند صبر را بیاموزد؟ سیاست، مذهب، مسائل عاطفی و ... را می‌توان در طبقه‌بندی آموزشی جای داد و فرهنگ‌سازی کرد.
وی با تأکید بر اینکه پایه‌های آموزشی و بنیان‌های محتوایی آموزشی در نظام آموزشی باید تغییر کند، افزود: معلمان به عنوان کسانی که زندگی خود را مصروف فرزندان می‌کنند حتما خوشحال‌تر خواهند بود که درس زندگی اصلی‌ترین سرفصل درس‌های آموزشی باشد. در کنار همه دانش‌هایی که کودکان باید بیاموزند به این مقوله هم لازم است توجه شود.
فاضل نظری گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دهه ششم عمر خود باید تصدی‌گری را به بخش‌های دیگر واگذار کند. در طول دو سال گذشته همین نگاه وجود داشته و تلاش شده با آفرینش آثار هنری، حرکتی جدی انجام شود.
رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان کرد: در هفته کودک دستگاه‌های مختلفی همکاری کردند که جای تقدیر دارد، اما این حرکتی نمادین است چرا که کار در حوزه کودک مختص یک هفته و چند روز نیست. امسال با تمرکززدایی از مرکز، هسته فعالیت مهارتی کانون را به استان خوزستان منتقل کردیم و امیدواریم در طول سال‌های آینده این تجربه‌ها توسعه کمی و کیفی پیدا کند و به سایر استان‌ها نیز منتقل شود.
وی با طرح این پرسش که متولی حوزه کودک و نوجوان نه از حیث آموزشی، بلکه از حیث فرهنگی کیست؟ و چه کسی خود را متولی اصلی این حوزه می‌داند؟ گفت: طبیعی است نقش‌های مختلفی در بخش‌های مختلف بین بازیگران این عرصه تقسیم شده است. همانطور که وقتی به سراغ آلودگی هوا می‌رویم، بخش‌های مختلف باید پاسخگو باشند. آنچه که باید به آن توجه کرد ناهم‌دمایی دستگاه‌های فرهنگی است، به این معنا که دماسنج‌های متفاوتی در حوزه کودک داریم و رویکرد دستگاه‌ها و تشخیص آن‌ها در ارائه محصول به بازار کودک و نوجوان متفاوت است.
وی ادامه داد: این هفته و نام‌گذاری آن، نوعی نگرش است تا شعار. طبیعی است در یک هفته نمی‌توان همه نواقص، مشکلات، چالش‌ها و مسائل را مطرح کرد، حتی شاید برای بعضی مشکلات هم نسخه‌های درمان ارائه کرد، اما مقطعی است. این هفته فرصتی برای برجسته‌سازی ضرورت توجه به کودکان و نوجوانان است.
نظری افزود: کودکان اسباب شیرین کردن زندگی بزرگسالان نیستند، کودکان بزرگان آینده هستند، کسانی که باید مهارت‌هایی را بیاموزند و مسلح به داشته‌هایی شوند که حتما آینده آن‌ها را درخشان‌تر می‌کند.
وی با طرح این پرسش که ما برای ساخت آینده چه سرمایه‌هایی داریم؟ گفت: با تغییر تکنولوژی و دانش عملا تصورات نسبت به منابع موجود تغییر کرده است. بزرگترین سرمایه ما برای آینده همین کودکان و نوجوانان هستند. اینان بزرگترین مصالح برای ساخت آینده هستند. اینان هستند که در ادارات سلامت اداری را حاکم می‌کنند، در صنعت، فرهنگ احترام به مشتری را پیاده‌سازی می‌کنند، در رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، رانندگان خوبی خواهند بود، اینان هستند که یاد می‌گیرند نسبت به یکدیگر ایثار و فداکاری داشته باشند و مشکلات فرهنگی که در کودکی شاهد بودند را به خاطراتی در گذشته تبدیل می‌کنند.
رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان کرد: مسیری که کودکان در حال دویدن در آن هستند، این مسئله را به ذهن متبادر می‌کند که ممکن است مشکلات امروز هم گریبان آن‌ها را در آینده بگیرد. کسانی که قرار است معماران آینده را تربیت کنند باید به این موضوع توجه کنند. اینکه احساس خوشبختی و امنیت را در عین داشتن خوشبختی و امنیت نداشته باشیم، مشکلاتی است که ریشه فرهنگی دارد و باید پدران و مادران امروز مهارت زندگی شاد داشتن و احساس خوشبختی کردن و مهارت مواجهه با اندوه و صبر کردن را به فرزندان خود آموزش دهند.
وی کنکور را از مسائلی دانست که آینده کودکان و نوجوانان را تحت‌الشعاع قرار داده و گفت: باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا دانستن همه چیز برای دانش‌آموزان ما لازم است؟ اما «اعوذ بالله من علم لاینفع». انقطاع بین دانشگاه و دبیرستان، تحصیلات مقدماتی دانش‌آموزان و تحصیلات عالی به ما این پیام را می‌دهد که اگر با همین نگرش در همین مسیر حرکت کنیم، آینده ما از امروز ما فاصله معناداری نخواهد داشت. امروز در آموزش و پرورش مقوله تحول بنیادین مطرح شده، چرا که آن‌قدر وضعیت بیمارگونه‌ای با کاربرد کلمات به وجود آمده که به جای تغییر باید بگوییم تحول، اما باز هم تحول کافی نیست و می‌گوییم تحول بنیادین.
نظام ارزیابی ورود به دانشگاه پایایی ندارد
نظری افزود: تا زمانی که محتوای آموزشی ناظر بر اثربخشی لازم نباشد، نسل پرنشاط و پویا پرورش پیدا نمی‌کند. به نظام مبتنی بر اثربخشی آموزش و پرورش و نه کارایی آن نیاز داریم. وقتی کنکور برگزار می‌شود، چند روز تا چند سال وقت نوجوانان و جوانان ما مصروف مطالعاتی می‌شود که اگر یک ماه بعد همین آزمون از داوطلب گرفته شود، چیزی را به خاطر نخواهد داشت. این نظام ارزیابی ورود دانش‌آموزان به دانشگاه پایایی ندارد.
وی افزود: ما همواره در طول زندگی با شکست در انتظار پیروزی مواجه شده‌ایم، مشکلات زیادی در مسیر موفقیت به وجود می‌آید و حتی فراتر در زندگی مشکلاتی وجود دارد، اما آیا بخشی از مشکلاتی که در زندگی خانوادگی داریم و یا همین نگرانی مسئولان درباره طلاق و بحران‌های عاطفی ناشی از نیاموختن و بلد نبودن و ندانستن نیست؟ آیا برای جلوگیری از وقوع بسیاری از دعوا‌ها و نزاع‌ها در سطح ادارات و سازمان‌ها، نباید در مدارس آموزش داده می‌شد؟ آیا کودک با اسباب‌بازی نمی‌تواند صبر را بیاموزد؟ سیاست، مذهب، مسائل عاطفی و ... را می‌توان در طبقه‌بندی آموزشی جای داد و فرهنگ‌سازی کرد.
وی با تأکید بر اینکه پایه‌های آموزشی و بنیان‌های محتوایی آموزشی در نظام آموزشی باید تغییر کند، افزود: معلمان به عنوان کسانی که زندگی خود را مصروف فرزندان می‌کنند حتما خوشحال‌تر خواهند بود که درس زندگی اصلی‌ترین سرفصل درس‌های آموزشی باشد. در کنار همه دانش‌هایی که کودکان باید بیاموزند به این مقوله هم لازم است توجه شود.
فاضل نظری گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دهه ششم عمر خود باید تصدی‌گری را به بخش‌های دیگر واگذار کند. در طول دو سال گذشته همین نگاه وجود داشته و تلاش شده با آفرینش آثار هنری، حرکتی جدی انجام شود.
رئیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان کرد: در هفته کودک دستگاه‌های مختلفی همکاری کردند که جای تقدیر دارد، اما این حرکتی نمادین است چرا که کار در حوزه کودک مختص یک هفته و چند روز نیست. امسال با تمرکززدایی از مرکز، هسته فعالیت مهارتی کانون را به استان خوزستان منتقل کردیم و امیدواریم در طول سال‌های آینده این تجربه‌ها توسعه کمی و کیفی پیدا کند و به سایر استان‌ها نیز منتقل شود.
وی با طرح این پرسش که متولی حوزه کودک و نوجوان نه از حیث آموزشی، بلکه از حیث فرهنگی کیست؟ و چه کسی خود را متولی اصلی این حوزه می‌داند؟ گفت: طبیعی است نقش‌های مختلفی در بخش‌های مختلف بین بازیگران این عرصه تقسیم شده است. همانطور که وقتی به سراغ آلودگی هوا می‌رویم، بخش‌های مختلف باید پاسخگو باشند. آنچه که باید به آن توجه کرد ناهم‌دمایی دستگاه‌های فرهنگی است، به این معنا که دماسنج‌های متفاوتی در حوزه کودک داریم و رویکرد دستگاه‌ها و تشخیص آن‌ها در ارائه محصول به بازار کودک و نوجوان متفاوت است.
قصه؛ از اصلی‌ترین بخش‌های زندگی کودکان
وی با تأکید بر اینکه قصه از اصلی‌ترین بخش‌های زندگی کودکان است، بیان کرد: بچه‌ها خودشان داستان‌پردازی می‌کنند، دنیای پر از خیال کودکان احتیاج به قهرمان دارد. وقتی این قهرمان معرفی نشود، قهرمان‌های جایگزین معرفی می‌شوند. یک وقتی صحبت از تهاجم فرهنگی بود، بعد‌ها شبیخون فرهنگی، امروز دیگر این مفهوم کارکرد خود را از دست داده است، ما می‌رویم محصولی را می‌خریم و خودمان تولیدی نداریم، این دیگر اسمش شبیخون فرهنگی نیست! سینمای کودک و نوجوان کم‌فروغ شده، نسبت به پرورش هنرمندان این عرصه کم‌توجهی شده است و امروز در ایستگاه‌های آخر این قطار ناهم‌دمایی دستگاه‌های مختلف خود مشکل‌ساز است. باید با تشکیل اتاق فکر عملیاتی به این مقوله به‌سان ضرورت نگاه شود.
وی ادامه داد: بسیاری از مشکلات معیشتی، اقتصادی و اجتماعی ما ریشه فرهنگی دارد، اما آیا برای مثال، مشکل آلودگی هوای ما با تغییر فرهنگ حل نمی‌شود؟ مسئولیت ادای وظیفه بر عهده مسئولان است، اما مردم هم وظایفی دارند. اگر فرهنگ ما اسلامی می‌شد، امروز قدم‌های بزرگ‌تری می‌توانستیم برداریم. اگر امروز قرار باشد اولویتی تعیین شود آن اولویت اقتصاد نیست. آنچه در جنگ تحمیلی هشت ساله باعث پیروزی حق علیه باطل شد، تجهیزات نظامی ما نبود، روحیه حق‌طلبی و مبارزه با متجاوزگر در مردم بود.
تغییر فرهنگ از مسیر ارزش‌ها امکان‌پذیر است
نظری افزود: اینکه ما امروز چه چیز‌هایی را ارزش بدانیم اهمیت دارد. ارزش یعنی آنچه در جامعه نیکو تلقی می‌شود، نه آنکه روی کاغذ مسئله‌ای ارزش باشد، اما در جامعه ارزش نباشد، این خطری جدی است. تغییر فرهنگ از مسیر رفتار‌ها و نماد‌ها نیست از مسیر ارزش‌ها امکان‌پذیر است.
وی درباره کاهش تولیدات کتاب در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم گفت: قلب تپنده کانون همواره کتاب بوده است. تولید کتاب یک فرایند است، بعضی کتاب‌ها در کانون بیش از چند بار در فرایند چاپ قرار می‌گیرند، اما به دلیل مسائلی مانند تغییر مدیریت و رویکردها، چشمه اولیه جوشنده این فرایند متوقف شده است. کانون خود را رقیب دیگر ناشران نمی‌داند. به همین منظور طی سال آینده قرار است با برگزاری نمایشگاه کتابی در کانون، آثار برگزیده ناشران از سوی کانون خریداری شود و در شعبه‌های کانون عرضه شود. جوایزی هم تعبیه خواهیم کرد از جمله مرغک زرین و سیمین که به کتاب‌های برتر حوزه کودک و نوجوان اهدا می‌شود. در حوزه کتاب به سمت تولید کتاب‌های گویا و کتاب‌آوا رفته‌ایم. همچنین واقعیت افزوده صوتی هم به زودی به این مجموعه‌ها اضافه می‌شود.
انتهای پیام وی با تأکید بر اینکه قصه از اصلی‌ترین بخش‌های زندگی کودکان است، بیان کرد: بچه‌ها خودشان داستان‌پردازی می‌کنند، دنیای پر از خیال کودکان احتیاج به قهرمان دارد. وقتی این قهرمان معرفی نشود، قهرمان‌های جایگزین معرفی می‌شوند. یک وقتی صحبت از تهاجم فرهنگی بود، بعد‌ها شبیخون فرهنگی، امروز دیگر این مفهوم کارکرد خود را از دست داده است، ما می‌رویم محصولی را می‌خریم و خودمان تولیدی نداریم، این دیگر اسمش شبیخون فرهنگی نیست! سینمای کودک و نوجوان کم‌فروغ شده، نسبت به پرورش هنرمندان این عرصه کم‌توجهی شده است و امروز در ایستگاه‌های آخر این قطار ناهم‌دمایی دستگاه‌های مختلف خود مشکل‌ساز است. باید با تشکیل اتاق فکر عملیاتی به این مقوله به‌سان ضرورت نگاه شود.
وی ادامه داد: بسیاری از مشکلات معیشتی، اقتصادی و اجتماعی ما ریشه فرهنگی دارد، اما آیا برای مثال، مشکل آلودگی هوای ما با تغییر فرهنگ حل نمی‌شود؟ مسئولیت ادای وظیفه بر عهده مسئولان است، اما مردم هم وظایفی دارند. اگر فرهنگ ما اسلامی می‌شد، امروز قدم‌های بزرگ‌تری می‌توانستیم برداریم. اگر امروز قرار باشد اولویتی تعیین شود آن اولویت اقتصاد نیست. آنچه در جنگ تحمیلی هشت ساله باعث پیروزی حق علیه باطل شد، تجهیزات نظامی ما نبود، روحیه حق‌طلبی و مبارزه با متجاوزگر در مردم بود.
تغییر فرهنگ از مسیر ارزش‌ها امکان‌پذیر است
نظری افزود: اینکه ما امروز چه چیز‌هایی را ارزش بدانیم اهمیت دارد. ارزش یعنی آنچه در جامعه نیکو تلقی می‌شود، نه آنکه روی کاغذ مسئله‌ای ارزش باشد، اما در جامعه ارزش نباشد، این خطری جدی است. تغییر فرهنگ از مسیر رفتار‌ها و نماد‌ها نیست از مسیر ارزش‌ها امکان‌پذیر است.
وی درباره کاهش تولیدات کتاب در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم گفت: قلب تپنده کانون همواره کتاب بوده است. تولید کتاب یک فرایند است، بعضی کتاب‌ها در کانون بیش از چند بار در فرایند چاپ قرار می‌گیرند، اما به دلیل مسائلی مانند تغییر مدیریت و رویکردها، چشمه اولیه جوشنده این فرایند متوقف شده است. کانون خود را رقیب دیگر ناشران نمی‌داند. به همین منظور طی سال آینده قرار است با برگزاری نمایشگاه کتابی در کانون، آثار برگزیده ناشران از سوی کانون خریداری شود و در شعبه‌های کانون عرضه شود. جوایزی هم تعبیه خواهیم کرد از جمله مرغک زرین و سیمین که به کتاب‌های برتر حوزه کودک و نوجوان اهدا می‌شود. در حوزه کتاب به سمت تولید کتاب‌های گویا و کتاب‌آوا رفته‌ایم. همچنین واقعیت افزوده صوتی هم به زودی به این مجموعه‌ها اضافه می‌شود.
مطالب مرتبط
