مدیر سایت ویکی فقه در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه تشریح کرد:
هر آنچه باید در خصوص ویکی فقه و مدرسه فقاهت بدانیم/ پوشش آنلاین ۱۱۰ درس حوزوی
مدیر سایت دانشنامه تخصصی علومی اسلامی ویکی فقه به فعالیت‌های مختلف این سایت و مدرسه فقاهت یا eShia پرداخت که در دو بخش و به شکل مجزا، فعالیت‌های صورت گرفته در این دانشنامه و مدرسه فقاهت ارائه شده است.
به گزارش ایکنا؛ به نقل از حوزه نیوز، سایت دانشنامه «ویکی فقه» و همچنین «مدرسه فقاهت» در سال‌های اخیر یکی از مهمترین سایت‌هایی بوده که توانسته با فعالیت‌های به‌روز خود در زمینه پوشش دروس مراجع عظام تقلید و علما به شکل زنده و همچنین ارائه تخصصی مطالب تجمیعی در سایت ویکی فقه، در حوزه علوم اسلامی کمک شایانی به توسعه این علوم کند.
در همین زمینه حجت الاسلام محمد ظریفی، مدیر سایت دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه به تشریح فعالیت‌های انجام شده، در حال انجام و برنامه‌های این دانشنامه و موسسه دانش‌بنیان صدای بهار پرداخت. در زیر مشروح گفت وگوی با وی را می‌خوانید؛
در ابتدای کمی در خصوص فعالیت‌های این سایت و دانشنامه توضیح دهید؛ این موسسه فعالیت خود را از چه زمانی و با چه رویکردی آغاز کرده است؟
_ با عرض سلام سایت دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه از سال ۸۸ و سایت مدرسه فقاهت از سال ۸۵ راه‌اندازی شد؛ و بنده به مدت ۴ سال است که مدیر این سایت هستم.
سایت مدرسه فقاهت (http://eshia.ir/)، کتابخانه‌های مدرسه فقاهت (http://lib.eshia.ir/)، ویکی فقه (http://wikifeqh.ir/) و ویکی پرسش (http://wikiporsesh.ir/) متعلق به موسسه دانش‌بنیان صدای بهار است که با هدف راه‌اندازی و دیجیتال کردن تولیدات علمی حوزه علمیه راه‌اندازی شد و در این مسیر، در مرحله اول سایت مدرسه فقاهت راه‌اندازی شد.
در واقع این سایت، در ابتدا یک چت آنلاین بود و کارشناسانی بودند که در این سایت به پاسخگویی مشغول بودند؛ این فعالیت در سال ۸۳ انجام می‌شد؛ این روند سپس به این سمت رفت که بتوانیم درس‌های خارج حوزه‌های علمیه را نیز پخش زنده کنیم تا افرادی که به قم دسترسی ندارند بتوانند از این مباحث استفاده کنند.
یک واقعیت مهم وجود دارد که امروزه در سطح جهان و شهرستان‌های مختلف، طلاب و علاقه‌مندان بسیاری هستند که دوست دارند از دروس مراجع عظام استفاده کنند، ولی چنین امکانی از نظر فیزیکی و حضور در قم برای آنها فراهم نیست.
در همین راستا بود که در ابتدای کار پخش زنده درس خارج برخی از علما را آغاز کردیم؛ در ابتدا با آیت الله العظمی مکارم شیرازی صحبت شد و اهداف کار توضیح داده شد و ایشان نیز قبول کرده و پذیرفتند که درس ایشان پخش شود.
در مرحله بعد نیز صوت دروس به همراه تقریر آن در سایت در دسترس قرار گرفت.
در حال حاضر چند درس خارج را در سایت مدرسه فقاهت پوشش می‌دهید؟
_ در حال حاضر دروس ۱۱۰ استاد که شامل ۲۸۸ درس است بارگذاری شده است؛ همچنین ۵۹۰۳۲ تقریر و بیش از ۹۹ هزار فایل صوتی از سال ۸۵ بارگذاری شده است و الان درس‌های مختلفی از کشور‌های مختلف در این سایت بارگذاری و پخش زنده می‌شود.
درس‌های فعلی سایت شامل دروس قم، مشهد، نجف، شهرستان‌ها، کربلا، بیروت، دمشق و برخی از درس‌های قطیف، احساء و کابل است.
تلاش این است که این سایت روز به روز گسترش پیدا کند. یکی از سیاست‌ها این است که مباحث فقه مقارن را نیز پیگیری کنیم؛ در واقع علاقه‌مندیم که مباحث اهل‌سنت نیز در سایت جداگانه‌ای به نام eMofti.ir بارگذاری شود، ولی در این رابطه یک هم‌افزایی لازم است.
دروس بر اساس مکان، بارگذاری می‌شود و، چون این سایت از جستجوی پیشرفته بهره‌مند است، اگر کسی بخواهد نظرات را بداند از این جستجو استفاده می‌کند؛ در واقع مدرسه فقاهت برای افرادی که به دنبال تحقیق و رساله‌نویسی هستند بسیار کاربردی است.
ویژگی‌های دیگر این مدرسه را نیز شرح دهید؟
_ فعالیت مهم دیگری که در سایت این مدرسه انجام می‌شود و کاری بسیار نو است، و همچنین برای ترویج آن نیز تلاش داریم، بحث مستندسازی تقریرات و مقالات است؛ همچنین در جلساتی هم که برگزار می‌شود سعی داریم روش مستندسازی را ترویج دهیم.
این مدرسه دارای چهار کتابخانه است؛ نخست، کتابخانه اصلی مدرسه فقاهت است که شامل کتب شیعه و براداران اهل‌سنت است. در این کتابخانه ۶هزار عنوان کتاب در ۱۴۵۵۶جلد وجود دارد.
همچنین در کتابخانه اهل‌سنت ۶۷۴۲ عنوان کتاب در ۲۷۳۲۸ کتاب وجود دارد؛ برخی از کتب که فایل متنی نداشتند در کتابخانه به شکل پی دی اف موجود است؛ سپس فرایند مستندسازی انجام می‌شود؛ یعنی استاد درس را بیان می‌کند و ارجاعاتی دارند که فرایند تقریر و مستندسازی انجام می‌شود و سپس آن را به کتابخانه متنقل می‌کنیم و به کتابخانه لینک می‌دهیم؛ در این فرایند محقق همان صفحه مطلب را می‌بیند؛ و یک کلمه محل شاهد به رنگ قرمز در آمده که کار یافتن مطلب را آسانتر می‌کند.
هر کدام از دو مذهب شیعه و سنی دارای دو کتابخانه متنی و پی دی اف هستند؛ در شرایط فعلی، بالغ بر ۵۰۰۰۰ جلد کتاب در کتابخانه‌ها موجود است و این کتابخانه اگر خدا بخواهد قرار است به ۲۰۰ هزار کتاب برسد که این فرایند، کار محقق را راحت‌تر می‌کند؛ در این عرصه نرم‌افزار‌هایی نیز تولید شده است.
منظور شما چه نرم‌افزار‌هایی است؟
_ یکی از این نرم‌افزارها، اپلیکیشن مدرسه فقاهت است که طلاب و حتی خبرنگاران انس بسیاری با این سایت دارند و هر هفته و در روز‌های درسی با مراجعه به آن از دروس مراجع به شکل زنده استفاده می‌کنند؛ بسیاری از اخباری که از لابلای دروس مراجع در روز‌های درسی تیتر یک اخبار کشور می‌شود توسط خبرنگارانی تولید می‌شود که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند و به شکل زنده در جریان مباحث علمی و سیاسی و فرهنگی مراجع عظام قرار می‌گیرند و آنها را منعکس می‌کنند؛ همین دروسی که در سایت مدرسه بارگذاری می‌شود به صورت اپلیکیشن اندرویدی در قالب فایل صوتی و متنی دروس را بر اساس سال، استاد و درس در دسترس قرار می‌دهد.
یک نرم‌افزار جدید راه‌اندازی شده است که دارای آپدیت‌های مستمراست که عنوان آن «فیش‌نگار کتابخانه مدرسه فقاهت» است؛ در این فیش‌نگار محققان می‌توانند تولید فیش کنند و آنها را تفکیک نمایند؛ همچنین می‌توانند از طریق کتابخانه، مدرسه فقاهت، ویکی فقه، ویکی پرسش و سایت‌های دیگر فیش تولید کنند و یک دسته بندی مجزا داشته باشند؛ محققین می‌توانند این نرم‌افزار را از از سایت مدرسه فقاهت دانلود کنند.
لازم به ذکر است که نسخه ویندوز و ios به زودی ارائه خواهد شد.
این موسسه از چه طرقی حمایت می‌شود؟
_ مدرسه فقاهت و موسسه صدای بهار یک موسسه دانش‌بنیان است که حمایت‌هایی را از سازمان تبلیغات و برخی کمک‌های محدود از طرف برخی مراجع را دریافت می‌کند، ولی به هیچ فرد و گروه خاصی وابستگی ندارد؛ ولی تلاش مجموعه بر این بوده است که علومی که در حوزه به‌طور گسترده تولید می‌شود، در حد توان به صورت دیجیتال درآورده تا مورد استفاده اساتید، طلاب، دانشجویان و محققین قرار گیرد.
همکاری با مؤسسات، نهاد‌ها و مراکز فرهنگی در اولویت کار مجموعه قرار دارد. در همین راستا تفاهم نامه‌هایی نیز با مراکز مختلف دنبال شده است که یکی از آنها، تفاهم نامه‌ای است که با حوزه علمیه قم منعقد شد؛ در واقع حوزه علمیه قم سایتی را به عنوان «سامانه تقریر» راه‌اندازی نمود؛ در این سایت قرار شد که تقریر دروس از مدرسه فقاهت دریافت شود؛ تقریر‌های مدرسه فقاهت، عمدتا تطبیقی است که پیاده سازی، رنگ بندی و مستندسازی شده است.
طلاب می‌توانند به هر میزان تقریر را که خواستند وتوانستند در کنار این تقریر نشر دهند. یک تقریر می‌تواند تقریر‌های بی‌نهایت داشته باشد؛ در این فرایند، تقریر‌های تحقیقی امتیازاتی را نیز برای طلاب ایجاد می‌کند.
تفاهم نامه‌های دیگری با برخی از مجلات حوزوی و دانشگاهی انجام شد؛ ابتدا با دارالحدیث و برخی از مجلات حوزوی مثل علوم و حدیث و علوم و معارف قرآن و حدیث و حدیث حوزه و... تفاهماتی صورت گرفت که مجلات آنها در کتابخانه مدرسه فقاهت، بارگذاری شود و محققی که مقاله را برای مجله ارایه می‌دهد نسبت به آن تحقیق مستندسازی انجام داده و مقاله را ارایه دهد که این کار، موجب کار علمی بیشتری می‌شود. ثمره دیگری که مستندسازی دارد اینست که در این رابطه مطمئن می‌شویم که پاورقی‌ها و استناد‌ها بسیار دقیق است. این کار یک جهش مهم در اتقان تحقیقات است.
در این زمینه کتاب‌های مرجع اهل‌سنت را نیز استفاده کردیم که مورد استناد مقالات است؛ در بحث درس‌های علمای اهل‌سنت نیز نیز باید تفاهم نامه‌هایی صورت بگیرد که بتوانیم آمادگی کاملی در این زمینه داشته باشیم.
در این زمینه باید دروس بزرگان اهل‌سنت بارگذاری شود که انشالله پیگیر این مساله نیز هستیم؛ زیرا در بسیاری از امور با اهل‌سنت اشتراک داریم، چون این‌ها در فضا‌های جداگانه مطرح می‌شود، عمدتا سوءتفاهم‌ها حل نمی‌گردد. در گذشته فقه مقارن داشتیم؛ دانشگاه الازهر و برخی از قوانین کشور‌های اسلامی مباحث خود را از فقه شیعه گرفته‌اند و این مساله اهمیت فقه مقارن را که در گذشته بسیار جدی گرفته می‌شده است را نشان می‌دهد.
نکته دیگر این که عمده برادران اهل‌سنت مرجعیت علمی اهل بیت (ع) را قبول دارند و این می‌تواند فرصت بسیار مناسبی را در راستای هم‌افزایی علمی فراهم سازد.
چه هزینه‌هایی را از کاربران دریافت می‌کنید؟
تلاش مهم این موسسه در جهت ارایه خدمات رایگان است؛ مدرسه فقاهت همه درس‌ها را به صورت رایگان در اختیار محققین قرار می‌دهد؛ هم اساتیدی که دروس شان در این سایت بارگذاری می‌شود و هم کسانی که از این دروس استفاده می‌کنند در یک فرایند کاملا علمی و آزاد فعالیت دارند؛ سایت ویکی فقه هم به همین شکل آزاد و رایگان است.
استفاده از مطالب مدرسه نیاز به عضویت ندارد؛ در شرایط فعلی اساتید یک از شاگردان را (که قلم و فهم او مورد تایید استاد است) معین می‌کنند و او درس را می‌نویسد، رنگ بندی و مستندسازی می‌کند سپس ارسال می‌نماید؛ برخی از اساتید نیز هستند که تقریر آنها توسط چند نفر از شاگردان ایشان انجام می‌شود.
فعالیت‌های فنی سایت و پخش‌های زنده به چه شکل انجام می‌شود؟
در این مدرسه در بحث فنی نیرو‌های فنی مشغول به کار هستند، ولی بغیر از آن، مدرسه فقاهت دارای نیرو‌های اجرایی در مراکز حوزوی است که هماهنگی دروس را انجام می‌دهند؛ ولی در ویکی فقه قضیه فرق می‌کند. این سایت را به eShia یا مدرسه فقاهت می‌شناسند.
دروس آیات عظام سبحانی، مکارم، نوری همدانی و جوادی که به صورت زنده پخش می‌شوند توسط یک نفر ضبط و همزمان به صورت زنده از اینترنت پخش می‌شود؛ دو ساعت بعد از اتمام درس، فایل صوتی برای دانلود، در سایت ارایه می‌شود. البته تقریرنویسی آن دروس یک روز طول می‌کشد، ولی فایل صوتی سریعتر است؛ برخی از نیرو‌های مجموعه در این فرایند فعالیت دارند که در دروس اساتید عظام حاضر هستند، ولی در مورد غالب اساتید، همه امور توسط شاگردان استاد یا دفتر ایشان انجام می‌شود.
خوشبختانه با تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده است، مشکل قطعی که بعضا پیش می‌آمد نیز بر طرف شده است.
ویکی فقه:
در بخش دیگر این گفتگو به ویکی فقه می‌پردازیم؛ در این خصوص نیز توضیحات لازم را ارایه کنید.
سایت ویکی فقه یا دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه یک دانشنامه در حوزه علوم اسلامی است که در این سایت علوم اسلامی و علوم مرتبط با علوم اسلامی پوشش داده می‌شود.
در حال حاضر این دانشنامه دهمین سال فعالیت خود را می‌گذراند و در این ده سال به یک بلوغ نسبی رسیده است. امروز بالغ بر ۵۲ هزار مقاله در حوزه علوم اسلامی در این سایت بارگذاری شده است که رقم بالایی است؛ در حقیقت کاری که انجام شده است تقریبا بی‌بدیل است.
در مباحث علوم اسلامی، شاهد این بوده و هستیم که یک مرجعیت علمی مناسب وجود ندارد. عمدتا حتی خود طلاب هم بعضا استنادشان به سایت ویکی پدیا بود که این سایت نیز یک دانشنامه آزاد است و هر کسی می‌تواند مقالات را ویرایش کند و اعتبار لازم علمی را ندارد. در حوزه‌های عمومی شاید بتوان گفت که این دانشنامه مشکل چندانی را ایجاد نمی‌کند، ولی در حوزه‌های تخصصی اعتماد و اتقانی وجود نداشته و ندارد؛ به جرات می‌توانم بگویم که در زمینه علوم اسلامی یک سایتی که بتوانیم از آن دفاع کنیم نداشتیم.
هدف اینست که با ارائه مقالات متقن در حوزه علوم اسلامی که علاوه بر اتقان محتوایی، مستندسازی مستندات مقاله نیز انجام شود و ان شاءالله با حمایت اساتید، محققین، طلاب و دانشجویان عزیز، این سایت محل رجوع دائمی قرار گیرد.
برای اینکه در این حوزه یعنی حوزه علوم اسلامی دارای یک دانشنامه متقن باشیم، این سایت شکل گرفت و حوزه‌هایی، چون فقه، اصول، فلسفه، کلام، تاریخ، زندگی نامه اشخاص و بزرگان، حقوق و... را در قالب مقالات متعدد در دل خود جای داده است.
در این دانشنامه در رشته‌های مرتبط نیز مقالاتی گنجانده می‌شود که به نوعی خودشان علوم اسلامی نیستند، ولی مرتبط به حوزه علوم اسلامی هستند که از جمله آنها می‌توان به علومی، چون روانشناسی و اقتصاد و. اشاره کرد؛ یعنی وقتی محققی می‌خواهد به مطالعه روانشناسی بپردازد می‌تواند مباحث علمی را از این دانشنامه بگیرد.
تولید مقالات در این دانشنامه به چه شکلی انجام می‌شود؟
_ ابتدای کار بحث شد که مقالات را خودمان تولید کنیم یا از تولید کنندگان دریافت کنیم، ولی در نهایت به این نتیجه رسیدیم که در حوزه علمیه قم تولید علم بسیاری انجام می‌شود، ولی برای آسان‌سازی دسترسی به مطالب، کار جدی‌ای صورت نمی‌گیرد؛ لذا بنا بر این شد که از علومی که تولید شده است در حوزه دانشنامه‌ای استفاده کنیم، ولی کار‌های خاصی روی آن انجام شود؛ البته به این معنی نیست که هیچ تولیدی نداریم اگر مدخلی از علومی که تولید شده به دست نیاید، محققان ما مدخل را ایجاد کرده و در سایت بارگذاری می‌کنند.
کار مهم این است که بحث امانت‌داری را حتما رعایت می‌کنیم و مقاله را از هر منبعی که استفاده کنیم یا با اجازه همان مرکز یا منبع آن را نشر می‌دهیم و یا اگر نشر آزاد باشد همه موارد حقوقی و نقلی و استنادی آن رعایت می‌شود؛ تمام تلاش صورت گرفته است، تا منایعی که در این سایت مورد استفاده قرار گرفته یا می‌شود، منابع معتبر و قابل اعتماد باشند.
برخی کار‌های دیگر در این دانشنامه نیز انجام می‌شود که به سهولت فعالیت محققان کمک می‌کند؛ یعنی لینک‌های داخلی که در مقالات انجام می‌شود به ما کمک می‌کند که با اصطلاحاتی مواجه شویم ما را به کنکاش برای یافتن پاسخ آن سوال یا معنی آن اصطلاح وا می‌دارد؛ در اینجا به جای جستجوی در سایت همان جا رفرنس‌های داخلی ارایه می‌دهیم تا به مقاله مورد نظر مرتبط شود.
در این دانشنامه برخی اصطلاحات به رنگ آبی و برخی به رنگ قرمز هستند. اصطلاحات آبی در این دانشنامه موجود است، ولی اصطلاحاتی که رنگ قرمز است در دانشنامه موجود نیست و در آینده این مدخل تولید می‌شود.
مقاله‌ای که در سایت مرجع می‌بینید مقاله خام است و شاید جذابیتی هم برای همه مخاطبین نداشته باشد مگر اینکه یک شخصیت علمی بخواهد از آن مقاله استفاده کند، ولی مخاطب عام این کار را انجام نمی‌دهد، ولی این سایت سعی می‌کند جذابیت این مقالات را بیشتر کند؛ و نیز مستندسازی پاورقی‌ها اتقان و اعتماد به مقاله را افزایش می‌دهد و خطا‌های سهوی صورت گرفته را از بین می‌برد.
در زمینه پاورقی‌ها نیز فعالیت خوبی دارید، در این زمینه توضیح دهید.
یکی از مهمترین کار‌هایی که در سایت ویکی فقه انجام شده، مستندسازی پاورقی‌ها است که عمده‌ترین کار است، چون محققان می‌دانند که این کار بسیار وقت‌گیر است. الان بیش از ۵۲ هزار مقاله در این دانشنامه وجود دارد که اگر مستندسازی مقالات انجام نمی‌شد، شاید این تعداد به ۱۵۰هزار مقاله می‌رسید. سه برابر وقت یک مقاله را مستندسازی آن به خود اختصاص می‌دهد؛ ولی به خاطر اهمیت این موضوع، این مسأله در اولویت قرار گرفت. برخی از کتب قبلا در کتابخانه موجود نبود و الان مقابله تخصصی انجام می‌شود و در نهایت در کتابخانه بارگذاری می‌شود.
خیلی وقت‌ها مقاله خوب است، ولی خطا‌های نوشتاری در پاورقی‌ها رخ داده یا در پاورقی‌ها در مقالات علمی پژوهشی دقت نشده است یا به مرجع رجوع نشده و پاورقی داده می‌شود، ولی در این دانشنامه مطلب را پیدا کرده و خطا‌ها را اشاره می‌کنیم.
بیش از ۵۲هزار مقاله یا مدخل در این دانشامه وجود دارد و همه حوزه‌های علوم اسلامی را نیز شامل می‌شود؛ البته مداخل برخی از حوزه ها، کامل‌تر است؛ از جمله فقه و اصول که خوشبختانه یک مجموعه کامل در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است؛ مباحث کلامی دانشنامه نیز در حد قابل قبولی است؛ در حوزه مباحث فلسفی خوب است، ولی جای کار بسیاری وجود دارد که باید آن را تکمیل کنیم؛ در بحث تاریخ نیز مقالات تا حد زیادی کامل است. در زمینه معرفی اشخاص و زندگی نامه بزرگان نیز مجموعه کاملی داریم، ولی در زمینه علومی، چون روانشناسی، اقتصاد، حقوق. نیاز به کامل شدن بیشتر مجموعه داریم.
در این دانشنامه صرفا روی زبان فارسی فعالیت دارید؟
ویکی فقه عربی در گذشته فعال بود، ولی به خاطر مشکلات مالی، موقتا این بخش تعطیل شد، ولی به حول و قوه الهی از ابتدای مهر ماه دوباره فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. در زمینه مقالات زبان عربی نیز ۲۴۸۱ مقاله داریم که خوشبختانه با آغاز مجدد فعالیت‌های آن ظرفیت‌های جدید نیز فعال خواهد شد.
ویکی فقه به زبان اردو حدودا ۳ ماه است که فعالیت خود را شروع کرده است؛ مقالات از ویکی فقه فارسی به زبان اردو ترجمه می‌شوند؛ البته کار ترجمه سختی‌های خود را دارد و تا کنون ۱۲۲ مقاله ترجمه و بارگذاری شده است.
به لطف خدا می‌توانیم کار را سریعتر انجام دهیم و زبان‌های دیگر را نیز به این دانشنامه اضافه کنیم. یکی از این زبان‌ها، زبان پرتغالی است که در حوزه این زبان، بسیار کم کار شده است. عملا می‌شود گفت که در این زمنیه اصلا کار نشده است. در حوزه زبانی اسپانیایی کار‌هایی انجام شده، ولی در عرصه زبان پرتغالی خیر.
البته در این حوزه ارزیابی‌های لازم انجام می‌شود و بر اساس این ارزیابی ها، اولویت بندی انجام می‌گیرد؛ مثلا در مخاطبین زبان اردو این شناسایی صورت می‌گیرد که چه مداخلی مورد توجه آنها است و ترجمه‌ها بر همین اساس انجام می‌شود؛ مثلا در زمینه مخاطبین پرتغالی‌زبان بررسی‌های دقیق‌تری باید انجام شود تا ببنیم آنها به چه مداخلی بیشتر توجه دارند؛ مهم اینکه مردم پرتغالی‌زبان مردمی خداباور و با ایمان هستند، ولی در عرصه معرفی اسلام و معارف اهل‌بیت ع برای آنها کار چندانی انجام نشده است؛ بنابراین اگر بنا باشد در این عرصه کار شود باید از ابتدایی‌ترین مسایل شروع کنیم.
نام سایت شما ویکی فقه است، یعنی کسی که برای اولین بار وارد سایت می‌شود شاید تلقی کند مثل ویکی پدیا قرار است با مقالات آزاد مواجه باشد.
_ در ویکی فقه خواستیم یک سایتی داشته باشیم که حرف مستند و مورد اعتماد ارایه کند و این مورد نیز نیازمند آن بود که مطالب آزاد نباشد و مقالات نهایی با تأیید وارزیابی منتشر شوند؛ در این سایت کاربر می‌تواند آی دی یا نام کاربری ایجاد کرده و مقاله هم بارگذاری کند؛ ولی نشر عمومی آن زمانی است که مورد تایید قرار گیرد؛ خیلی وقت‌ها اشکالات را رفع کرده و مقالات را فعال کرده‌ایم.
روزانه چند نفر از مطالب این دانشنامه استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر، روزانه به‌طور متوسط ۵۰ هزار نفر از مطالب سایت استفاه می‌کنند و حدودا ۵۰۰ هزار صفحه نیز در هر روز لود می‌شود. رتبه‌ای که سایت الکسا به این دانشنامه می‌دهد (البته با فرض اینکه طبعا در تابستان به خاطر تعطیلات این رتبه تنزل پیدا کرده است) شامل رتبه جهانی ۲۸۶۲۰ و رتبه ایرانی ۹۲۰ است.
حوزویان چند درصد نیرو‌های فعال در این دانشنامه را تشکیل می‌دهند؟
_ همه فعالان این بخش حوزوی هستند، ولی در بخش فنی مهندسین کامپیوتر فعالیت دارند، ولی در بخش علمی همه نیروها، طلاب حوزه علمیه هستند. حداقل شرطی که برای فعالیت محققین خود داشتیم آن است که حداقل طلبه درس خارج باشند. اگرچه دوستان علاوه بر شرکت در درس خارج، معمولا دارای مدارج علمی دیگری از مؤسسات حوزوی و دانشگاه‌ها نیز هستند و برخی از نیروها دارای مدارج علمی دکتری یا سطح ۴ می‌باشند.
در فضای مجازی هم فعالیت داریم که هم مقالات معرفی می‌شوند و هم خلاصه مقاله در پیام رسان ایتا و شبکه مجازی اینستا گرام با آدرس ویکی فقه (wikifeqh) منعکس می‌شود.
به نظر می‌رسد موسسه عریض و طویلی داشته باشید؟
جالب اینکه در نگاه اول چنین فکری وجود دارد؛ در مستندی نیز که در زمینه معرفی مرکز ساخته شد سازندگان بیان می‌کردند که گمان نمی‌کردند این موسسه و مدرسه فقاهت در چنین مکانی اداره شود؛ تصور آنها یک ساختمان عریض و طویل بود؛ ولی حاج آقای جوادی و نیرو‌های این موسسه، دارای روحیه جهادی و انقلابی هستند و سعی شده است که از کمترین امکانات بیشترین ثمرات را برداشت کنیم.
در سایت ویکی فقه فارسی در بخش علمی سایت، ۱۲ نفر فعالیت می‌کنند و در ویکی فقه اردو نیز ۲ نفر، در ویکی فقه عربی نیز ۲ نفر و در ویکی پرسش نیز ۲ نفر فعالیت دارند.
ویکی پرسش که در قالب پرسش و پاسخ فعالیت می‌کند ۱۰ هزار پرسش و پاسخ را در موضوعات مختلف در دل خود جای داده است.
در پایان اینکه بخش علمی در قم و کار‌های فنی در تهران انجام می‌شود.
از زحمات شما و دوستان دیگر در خبرگزاری حوزه تشکر می‌کنم که این فرصت را در اختیار مجموعه قرار دادند. موفق باشید.
انتهای پیام در همین زمینه حجت الاسلام محمد ظریفی، مدیر سایت دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه به تشریح فعالیت‌های انجام شده، در حال انجام و برنامه‌های این دانشنامه و موسسه دانش‌بنیان صدای بهار پرداخت. در زیر مشروح گفت وگوی با وی را می‌خوانید؛
در ابتدای کمی در خصوص فعالیت‌های این سایت و دانشنامه توضیح دهید؛ این موسسه فعالیت خود را از چه زمانی و با چه رویکردی آغاز کرده است؟
_ با عرض سلام سایت دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه از سال ۸۸ و سایت مدرسه فقاهت از سال ۸۵ راه‌اندازی شد؛ و بنده به مدت ۴ سال است که مدیر این سایت هستم.
سایت مدرسه فقاهت (http://eshia.ir/)، کتابخانه‌های مدرسه فقاهت (http://lib.eshia.ir/)، ویکی فقه (http://wikifeqh.ir/) و ویکی پرسش (http://wikiporsesh.ir/) متعلق به موسسه دانش‌بنیان صدای بهار است که با هدف راه‌اندازی و دیجیتال کردن تولیدات علمی حوزه علمیه راه‌اندازی شد و در این مسیر، در مرحله اول سایت مدرسه فقاهت راه‌اندازی شد.
در واقع این سایت، در ابتدا یک چت آنلاین بود و کارشناسانی بودند که در این سایت به پاسخگویی مشغول بودند؛ این فعالیت در سال ۸۳ انجام می‌شد؛ این روند سپس به این سمت رفت که بتوانیم درس‌های خارج حوزه‌های علمیه را نیز پخش زنده کنیم تا افرادی که به قم دسترسی ندارند بتوانند از این مباحث استفاده کنند.
یک واقعیت مهم وجود دارد که امروزه در سطح جهان و شهرستان‌های مختلف، طلاب و علاقه‌مندان بسیاری هستند که دوست دارند از دروس مراجع عظام استفاده کنند، ولی چنین امکانی از نظر فیزیکی و حضور در قم برای آنها فراهم نیست.
در همین راستا بود که در ابتدای کار پخش زنده درس خارج برخی از علما را آغاز کردیم؛ در ابتدا با آیت الله العظمی مکارم شیرازی صحبت شد و اهداف کار توضیح داده شد و ایشان نیز قبول کرده و پذیرفتند که درس ایشان پخش شود.
در مرحله بعد نیز صوت دروس به همراه تقریر آن در سایت در دسترس قرار گرفت.
در حال حاضر چند درس خارج را در سایت مدرسه فقاهت پوشش می‌دهید؟
_ در حال حاضر دروس ۱۱۰ استاد که شامل ۲۸۸ درس است بارگذاری شده است؛ همچنین ۵۹۰۳۲ تقریر و بیش از ۹۹ هزار فایل صوتی از سال ۸۵ بارگذاری شده است و الان درس‌های مختلفی از کشور‌های مختلف در این سایت بارگذاری و پخش زنده می‌شود.
درس‌های فعلی سایت شامل دروس قم، مشهد، نجف، شهرستان‌ها، کربلا، بیروت، دمشق و برخی از درس‌های قطیف، احساء و کابل است.
تلاش این است که این سایت روز به روز گسترش پیدا کند. یکی از سیاست‌ها این است که مباحث فقه مقارن را نیز پیگیری کنیم؛ در واقع علاقه‌مندیم که مباحث اهل‌سنت نیز در سایت جداگانه‌ای به نام eMofti.ir بارگذاری شود، ولی در این رابطه یک هم‌افزایی لازم است.
دروس بر اساس مکان، بارگذاری می‌شود و، چون این سایت از جستجوی پیشرفته بهره‌مند است، اگر کسی بخواهد نظرات را بداند از این جستجو استفاده می‌کند؛ در واقع مدرسه فقاهت برای افرادی که به دنبال تحقیق و رساله‌نویسی هستند بسیار کاربردی است.
ویژگی‌های دیگر این مدرسه را نیز شرح دهید؟
_ فعالیت مهم دیگری که در سایت این مدرسه انجام می‌شود و کاری بسیار نو است، و همچنین برای ترویج آن نیز تلاش داریم، بحث مستندسازی تقریرات و مقالات است؛ همچنین در جلساتی هم که برگزار می‌شود سعی داریم روش مستندسازی را ترویج دهیم.
این مدرسه دارای چهار کتابخانه است؛ نخست، کتابخانه اصلی مدرسه فقاهت است که شامل کتب شیعه و براداران اهل‌سنت است. در این کتابخانه ۶هزار عنوان کتاب در ۱۴۵۵۶جلد وجود دارد.
همچنین در کتابخانه اهل‌سنت ۶۷۴۲ عنوان کتاب در ۲۷۳۲۸ کتاب وجود دارد؛ برخی از کتب که فایل متنی نداشتند در کتابخانه به شکل پی دی اف موجود است؛ سپس فرایند مستندسازی انجام می‌شود؛ یعنی استاد درس را بیان می‌کند و ارجاعاتی دارند که فرایند تقریر و مستندسازی انجام می‌شود و سپس آن را به کتابخانه متنقل می‌کنیم و به کتابخانه لینک می‌دهیم؛ در این فرایند محقق همان صفحه مطلب را می‌بیند؛ و یک کلمه محل شاهد به رنگ قرمز در آمده که کار یافتن مطلب را آسانتر می‌کند.
هر کدام از دو مذهب شیعه و سنی دارای دو کتابخانه متنی و پی دی اف هستند؛ در شرایط فعلی، بالغ بر ۵۰۰۰۰ جلد کتاب در کتابخانه‌ها موجود است و این کتابخانه اگر خدا بخواهد قرار است به ۲۰۰ هزار کتاب برسد که این فرایند، کار محقق را راحت‌تر می‌کند؛ در این عرصه نرم‌افزار‌هایی نیز تولید شده است.
منظور شما چه نرم‌افزار‌هایی است؟
_ یکی از این نرم‌افزارها، اپلیکیشن مدرسه فقاهت است که طلاب و حتی خبرنگاران انس بسیاری با این سایت دارند و هر هفته و در روز‌های درسی با مراجعه به آن از دروس مراجع به شکل زنده استفاده می‌کنند؛ بسیاری از اخباری که از لابلای دروس مراجع در روز‌های درسی تیتر یک اخبار کشور می‌شود توسط خبرنگارانی تولید می‌شود که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند و به شکل زنده در جریان مباحث علمی و سیاسی و فرهنگی مراجع عظام قرار می‌گیرند و آنها را منعکس می‌کنند؛ همین دروسی که در سایت مدرسه بارگذاری می‌شود به صورت اپلیکیشن اندرویدی در قالب فایل صوتی و متنی دروس را بر اساس سال، استاد و درس در دسترس قرار می‌دهد.
یک نرم‌افزار جدید راه‌اندازی شده است که دارای آپدیت‌های مستمراست که عنوان آن «فیش‌نگار کتابخانه مدرسه فقاهت» است؛ در این فیش‌نگار محققان می‌توانند تولید فیش کنند و آنها را تفکیک نمایند؛ همچنین می‌توانند از طریق کتابخانه، مدرسه فقاهت، ویکی فقه، ویکی پرسش و سایت‌های دیگر فیش تولید کنند و یک دسته بندی مجزا داشته باشند؛ محققین می‌توانند این نرم‌افزار را از از سایت مدرسه فقاهت دانلود کنند.
لازم به ذکر است که نسخه ویندوز و ios به زودی ارائه خواهد شد.
این موسسه از چه طرقی حمایت می‌شود؟
_ مدرسه فقاهت و موسسه صدای بهار یک موسسه دانش‌بنیان است که حمایت‌هایی را از سازمان تبلیغات و برخی کمک‌های محدود از طرف برخی مراجع را دریافت می‌کند، ولی به هیچ فرد و گروه خاصی وابستگی ندارد؛ ولی تلاش مجموعه بر این بوده است که علومی که در حوزه به‌طور گسترده تولید می‌شود، در حد توان به صورت دیجیتال درآورده تا مورد استفاده اساتید، طلاب، دانشجویان و محققین قرار گیرد.
همکاری با مؤسسات، نهاد‌ها و مراکز فرهنگی در اولویت کار مجموعه قرار دارد. در همین راستا تفاهم نامه‌هایی نیز با مراکز مختلف دنبال شده است که یکی از آنها، تفاهم نامه‌ای است که با حوزه علمیه قم منعقد شد؛ در واقع حوزه علمیه قم سایتی را به عنوان «سامانه تقریر» راه‌اندازی نمود؛ در این سایت قرار شد که تقریر دروس از مدرسه فقاهت دریافت شود؛ تقریر‌های مدرسه فقاهت، عمدتا تطبیقی است که پیاده سازی، رنگ بندی و مستندسازی شده است.
طلاب می‌توانند به هر میزان تقریر را که خواستند وتوانستند در کنار این تقریر نشر دهند. یک تقریر می‌تواند تقریر‌های بی‌نهایت داشته باشد؛ در این فرایند، تقریر‌های تحقیقی امتیازاتی را نیز برای طلاب ایجاد می‌کند.
تفاهم نامه‌های دیگری با برخی از مجلات حوزوی و دانشگاهی انجام شد؛ ابتدا با دارالحدیث و برخی از مجلات حوزوی مثل علوم و حدیث و علوم و معارف قرآن و حدیث و حدیث حوزه و... تفاهماتی صورت گرفت که مجلات آنها در کتابخانه مدرسه فقاهت، بارگذاری شود و محققی که مقاله را برای مجله ارایه می‌دهد نسبت به آن تحقیق مستندسازی انجام داده و مقاله را ارایه دهد که این کار، موجب کار علمی بیشتری می‌شود. ثمره دیگری که مستندسازی دارد اینست که در این رابطه مطمئن می‌شویم که پاورقی‌ها و استناد‌ها بسیار دقیق است. این کار یک جهش مهم در اتقان تحقیقات است.
در این زمینه کتاب‌های مرجع اهل‌سنت را نیز استفاده کردیم که مورد استناد مقالات است؛ در بحث درس‌های علمای اهل‌سنت نیز نیز باید تفاهم نامه‌هایی صورت بگیرد که بتوانیم آمادگی کاملی در این زمینه داشته باشیم.
در این زمینه باید دروس بزرگان اهل‌سنت بارگذاری شود که انشالله پیگیر این مساله نیز هستیم؛ زیرا در بسیاری از امور با اهل‌سنت اشتراک داریم، چون این‌ها در فضا‌های جداگانه مطرح می‌شود، عمدتا سوءتفاهم‌ها حل نمی‌گردد. در گذشته فقه مقارن داشتیم؛ دانشگاه الازهر و برخی از قوانین کشور‌های اسلامی مباحث خود را از فقه شیعه گرفته‌اند و این مساله اهمیت فقه مقارن را که در گذشته بسیار جدی گرفته می‌شده است را نشان می‌دهد.
نکته دیگر این که عمده برادران اهل‌سنت مرجعیت علمی اهل بیت (ع) را قبول دارند و این می‌تواند فرصت بسیار مناسبی را در راستای هم‌افزایی علمی فراهم سازد.
چه هزینه‌هایی را از کاربران دریافت می‌کنید؟
تلاش مهم این موسسه در جهت ارایه خدمات رایگان است؛ مدرسه فقاهت همه درس‌ها را به صورت رایگان در اختیار محققین قرار می‌دهد؛ هم اساتیدی که دروس شان در این سایت بارگذاری می‌شود و هم کسانی که از این دروس استفاده می‌کنند در یک فرایند کاملا علمی و آزاد فعالیت دارند؛ سایت ویکی فقه هم به همین شکل آزاد و رایگان است.
استفاده از مطالب مدرسه نیاز به عضویت ندارد؛ در شرایط فعلی اساتید یک از شاگردان را (که قلم و فهم او مورد تایید استاد است) معین می‌کنند و او درس را می‌نویسد، رنگ بندی و مستندسازی می‌کند سپس ارسال می‌نماید؛ برخی از اساتید نیز هستند که تقریر آنها توسط چند نفر از شاگردان ایشان انجام می‌شود.
فعالیت‌های فنی سایت و پخش‌های زنده به چه شکل انجام می‌شود؟
در این مدرسه در بحث فنی نیرو‌های فنی مشغول به کار هستند، ولی بغیر از آن، مدرسه فقاهت دارای نیرو‌های اجرایی در مراکز حوزوی است که هماهنگی دروس را انجام می‌دهند؛ ولی در ویکی فقه قضیه فرق می‌کند. این سایت را به eShia یا مدرسه فقاهت می‌شناسند.
دروس آیات عظام سبحانی، مکارم، نوری همدانی و جوادی که به صورت زنده پخش می‌شوند توسط یک نفر ضبط و همزمان به صورت زنده از اینترنت پخش می‌شود؛ دو ساعت بعد از اتمام درس، فایل صوتی برای دانلود، در سایت ارایه می‌شود. البته تقریرنویسی آن دروس یک روز طول می‌کشد، ولی فایل صوتی سریعتر است؛ برخی از نیرو‌های مجموعه در این فرایند فعالیت دارند که در دروس اساتید عظام حاضر هستند، ولی در مورد غالب اساتید، همه امور توسط شاگردان استاد یا دفتر ایشان انجام می‌شود.
خوشبختانه با تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده است، مشکل قطعی که بعضا پیش می‌آمد نیز بر طرف شده است.
ویکی فقه:
در بخش دیگر این گفتگو به ویکی فقه می‌پردازیم؛ در این خصوص نیز توضیحات لازم را ارایه کنید.
سایت ویکی فقه یا دانشنامه اینترنتی علوم اسلامی ویکی فقه یک دانشنامه در حوزه علوم اسلامی است که در این سایت علوم اسلامی و علوم مرتبط با علوم اسلامی پوشش داده می‌شود.
در حال حاضر این دانشنامه دهمین سال فعالیت خود را می‌گذراند و در این ده سال به یک بلوغ نسبی رسیده است. امروز بالغ بر ۵۲ هزار مقاله در حوزه علوم اسلامی در این سایت بارگذاری شده است که رقم بالایی است؛ در حقیقت کاری که انجام شده است تقریبا بی‌بدیل است.
در مباحث علوم اسلامی، شاهد این بوده و هستیم که یک مرجعیت علمی مناسب وجود ندارد. عمدتا حتی خود طلاب هم بعضا استنادشان به سایت ویکی پدیا بود که این سایت نیز یک دانشنامه آزاد است و هر کسی می‌تواند مقالات را ویرایش کند و اعتبار لازم علمی را ندارد. در حوزه‌های عمومی شاید بتوان گفت که این دانشنامه مشکل چندانی را ایجاد نمی‌کند، ولی در حوزه‌های تخصصی اعتماد و اتقانی وجود نداشته و ندارد؛ به جرات می‌توانم بگویم که در زمینه علوم اسلامی یک سایتی که بتوانیم از آن دفاع کنیم نداشتیم.
هدف اینست که با ارائه مقالات متقن در حوزه علوم اسلامی که علاوه بر اتقان محتوایی، مستندسازی مستندات مقاله نیز انجام شود و ان شاءالله با حمایت اساتید، محققین، طلاب و دانشجویان عزیز، این سایت محل رجوع دائمی قرار گیرد.
برای اینکه در این حوزه یعنی حوزه علوم اسلامی دارای یک دانشنامه متقن باشیم، این سایت شکل گرفت و حوزه‌هایی، چون فقه، اصول، فلسفه، کلام، تاریخ، زندگی نامه اشخاص و بزرگان، حقوق و... را در قالب مقالات متعدد در دل خود جای داده است.
در این دانشنامه در رشته‌های مرتبط نیز مقالاتی گنجانده می‌شود که به نوعی خودشان علوم اسلامی نیستند، ولی مرتبط به حوزه علوم اسلامی هستند که از جمله آنها می‌توان به علومی، چون روانشناسی و اقتصاد و. اشاره کرد؛ یعنی وقتی محققی می‌خواهد به مطالعه روانشناسی بپردازد می‌تواند مباحث علمی را از این دانشنامه بگیرد.
تولید مقالات در این دانشنامه به چه شکلی انجام می‌شود؟
_ ابتدای کار بحث شد که مقالات را خودمان تولید کنیم یا از تولید کنندگان دریافت کنیم، ولی در نهایت به این نتیجه رسیدیم که در حوزه علمیه قم تولید علم بسیاری انجام می‌شود، ولی برای آسان‌سازی دسترسی به مطالب، کار جدی‌ای صورت نمی‌گیرد؛ لذا بنا بر این شد که از علومی که تولید شده است در حوزه دانشنامه‌ای استفاده کنیم، ولی کار‌های خاصی روی آن انجام شود؛ البته به این معنی نیست که هیچ تولیدی نداریم اگر مدخلی از علومی که تولید شده به دست نیاید، محققان ما مدخل را ایجاد کرده و در سایت بارگذاری می‌کنند.
کار مهم این است که بحث امانت‌داری را حتما رعایت می‌کنیم و مقاله را از هر منبعی که استفاده کنیم یا با اجازه همان مرکز یا منبع آن را نشر می‌دهیم و یا اگر نشر آزاد باشد همه موارد حقوقی و نقلی و استنادی آن رعایت می‌شود؛ تمام تلاش صورت گرفته است، تا منایعی که در این سایت مورد استفاده قرار گرفته یا می‌شود، منابع معتبر و قابل اعتماد باشند.
برخی کار‌های دیگر در این دانشنامه نیز انجام می‌شود که به سهولت فعالیت محققان کمک می‌کند؛ یعنی لینک‌های داخلی که در مقالات انجام می‌شود به ما کمک می‌کند که با اصطلاحاتی مواجه شویم ما را به کنکاش برای یافتن پاسخ آن سوال یا معنی آن اصطلاح وا می‌دارد؛ در اینجا به جای جستجوی در سایت همان جا رفرنس‌های داخلی ارایه می‌دهیم تا به مقاله مورد نظر مرتبط شود.
در این دانشنامه برخی اصطلاحات به رنگ آبی و برخی به رنگ قرمز هستند. اصطلاحات آبی در این دانشنامه موجود است، ولی اصطلاحاتی که رنگ قرمز است در دانشنامه موجود نیست و در آینده این مدخل تولید می‌شود.
مقاله‌ای که در سایت مرجع می‌بینید مقاله خام است و شاید جذابیتی هم برای همه مخاطبین نداشته باشد مگر اینکه یک شخصیت علمی بخواهد از آن مقاله استفاده کند، ولی مخاطب عام این کار را انجام نمی‌دهد، ولی این سایت سعی می‌کند جذابیت این مقالات را بیشتر کند؛ و نیز مستندسازی پاورقی‌ها اتقان و اعتماد به مقاله را افزایش می‌دهد و خطا‌های سهوی صورت گرفته را از بین می‌برد.
در زمینه پاورقی‌ها نیز فعالیت خوبی دارید، در این زمینه توضیح دهید.
یکی از مهمترین کار‌هایی که در سایت ویکی فقه انجام شده، مستندسازی پاورقی‌ها است که عمده‌ترین کار است، چون محققان می‌دانند که این کار بسیار وقت‌گیر است. الان بیش از ۵۲ هزار مقاله در این دانشنامه وجود دارد که اگر مستندسازی مقالات انجام نمی‌شد، شاید این تعداد به ۱۵۰هزار مقاله می‌رسید. سه برابر وقت یک مقاله را مستندسازی آن به خود اختصاص می‌دهد؛ ولی به خاطر اهمیت این موضوع، این مسأله در اولویت قرار گرفت. برخی از کتب قبلا در کتابخانه موجود نبود و الان مقابله تخصصی انجام می‌شود و در نهایت در کتابخانه بارگذاری می‌شود.
خیلی وقت‌ها مقاله خوب است، ولی خطا‌های نوشتاری در پاورقی‌ها رخ داده یا در پاورقی‌ها در مقالات علمی پژوهشی دقت نشده است یا به مرجع رجوع نشده و پاورقی داده می‌شود، ولی در این دانشنامه مطلب را پیدا کرده و خطا‌ها را اشاره می‌کنیم.
بیش از ۵۲هزار مقاله یا مدخل در این دانشامه وجود دارد و همه حوزه‌های علوم اسلامی را نیز شامل می‌شود؛ البته مداخل برخی از حوزه ها، کامل‌تر است؛ از جمله فقه و اصول که خوشبختانه یک مجموعه کامل در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است؛ مباحث کلامی دانشنامه نیز در حد قابل قبولی است؛ در حوزه مباحث فلسفی خوب است، ولی جای کار بسیاری وجود دارد که باید آن را تکمیل کنیم؛ در بحث تاریخ نیز مقالات تا حد زیادی کامل است. در زمینه معرفی اشخاص و زندگی نامه بزرگان نیز مجموعه کاملی داریم، ولی در زمینه علومی، چون روانشناسی، اقتصاد، حقوق. نیاز به کامل شدن بیشتر مجموعه داریم.
در این دانشنامه صرفا روی زبان فارسی فعالیت دارید؟
ویکی فقه عربی در گذشته فعال بود، ولی به خاطر مشکلات مالی، موقتا این بخش تعطیل شد، ولی به حول و قوه الهی از ابتدای مهر ماه دوباره فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. در زمینه مقالات زبان عربی نیز ۲۴۸۱ مقاله داریم که خوشبختانه با آغاز مجدد فعالیت‌های آن ظرفیت‌های جدید نیز فعال خواهد شد.
ویکی فقه به زبان اردو حدودا ۳ ماه است که فعالیت خود را شروع کرده است؛ مقالات از ویکی فقه فارسی به زبان اردو ترجمه می‌شوند؛ البته کار ترجمه سختی‌های خود را دارد و تا کنون ۱۲۲ مقاله ترجمه و بارگذاری شده است.
به لطف خدا می‌توانیم کار را سریعتر انجام دهیم و زبان‌های دیگر را نیز به این دانشنامه اضافه کنیم. یکی از این زبان‌ها، زبان پرتغالی است که در حوزه این زبان، بسیار کم کار شده است. عملا می‌شود گفت که در این زمنیه اصلا کار نشده است. در حوزه زبانی اسپانیایی کار‌هایی انجام شده، ولی در عرصه زبان پرتغالی خیر.
البته در این حوزه ارزیابی‌های لازم انجام می‌شود و بر اساس این ارزیابی ها، اولویت بندی انجام می‌گیرد؛ مثلا در مخاطبین زبان اردو این شناسایی صورت می‌گیرد که چه مداخلی مورد توجه آنها است و ترجمه‌ها بر همین اساس انجام می‌شود؛ مثلا در زمینه مخاطبین پرتغالی‌زبان بررسی‌های دقیق‌تری باید انجام شود تا ببنیم آنها به چه مداخلی بیشتر توجه دارند؛ مهم اینکه مردم پرتغالی‌زبان مردمی خداباور و با ایمان هستند، ولی در عرصه معرفی اسلام و معارف اهل‌بیت ع برای آنها کار چندانی انجام نشده است؛ بنابراین اگر بنا باشد در این عرصه کار شود باید از ابتدایی‌ترین مسایل شروع کنیم.
نام سایت شما ویکی فقه است، یعنی کسی که برای اولین بار وارد سایت می‌شود شاید تلقی کند مثل ویکی پدیا قرار است با مقالات آزاد مواجه باشد.
_ در ویکی فقه خواستیم یک سایتی داشته باشیم که حرف مستند و مورد اعتماد ارایه کند و این مورد نیز نیازمند آن بود که مطالب آزاد نباشد و مقالات نهایی با تأیید وارزیابی منتشر شوند؛ در این سایت کاربر می‌تواند آی دی یا نام کاربری ایجاد کرده و مقاله هم بارگذاری کند؛ ولی نشر عمومی آن زمانی است که مورد تایید قرار گیرد؛ خیلی وقت‌ها اشکالات را رفع کرده و مقالات را فعال کرده‌ایم.
روزانه چند نفر از مطالب این دانشنامه استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر، روزانه به‌طور متوسط ۵۰ هزار نفر از مطالب سایت استفاه می‌کنند و حدودا ۵۰۰ هزار صفحه نیز در هر روز لود می‌شود. رتبه‌ای که سایت الکسا به این دانشنامه می‌دهد (البته با فرض اینکه طبعا در تابستان به خاطر تعطیلات این رتبه تنزل پیدا کرده است) شامل رتبه جهانی ۲۸۶۲۰ و رتبه ایرانی ۹۲۰ است.
حوزویان چند درصد نیرو‌های فعال در این دانشنامه را تشکیل می‌دهند؟
_ همه فعالان این بخش حوزوی هستند، ولی در بخش فنی مهندسین کامپیوتر فعالیت دارند، ولی در بخش علمی همه نیروها، طلاب حوزه علمیه هستند. حداقل شرطی که برای فعالیت محققین خود داشتیم آن است که حداقل طلبه درس خارج باشند. اگرچه دوستان علاوه بر شرکت در درس خارج، معمولا دارای مدارج علمی دیگری از مؤسسات حوزوی و دانشگاه‌ها نیز هستند و برخی از نیروها دارای مدارج علمی دکتری یا سطح ۴ می‌باشند.
در فضای مجازی هم فعالیت داریم که هم مقالات معرفی می‌شوند و هم خلاصه مقاله در پیام رسان ایتا و شبکه مجازی اینستا گرام با آدرس ویکی فقه (wikifeqh) منعکس می‌شود.
به نظر می‌رسد موسسه عریض و طویلی داشته باشید؟
جالب اینکه در نگاه اول چنین فکری وجود دارد؛ در مستندی نیز که در زمینه معرفی مرکز ساخته شد سازندگان بیان می‌کردند که گمان نمی‌کردند این موسسه و مدرسه فقاهت در چنین مکانی اداره شود؛ تصور آنها یک ساختمان عریض و طویل بود؛ ولی حاج آقای جوادی و نیرو‌های این موسسه، دارای روحیه جهادی و انقلابی هستند و سعی شده است که از کمترین امکانات بیشترین ثمرات را برداشت کنیم.
در سایت ویکی فقه فارسی در بخش علمی سایت، ۱۲ نفر فعالیت می‌کنند و در ویکی فقه اردو نیز ۲ نفر، در ویکی فقه عربی نیز ۲ نفر و در ویکی پرسش نیز ۲ نفر فعالیت دارند.
ویکی پرسش که در قالب پرسش و پاسخ فعالیت می‌کند ۱۰ هزار پرسش و پاسخ را در موضوعات مختلف در دل خود جای داده است.
در پایان اینکه بخش علمی در قم و کار‌های فنی در تهران انجام می‌شود.
از زحمات شما و دوستان دیگر در خبرگزاری حوزه تشکر می‌کنم که این فرصت را در اختیار مجموعه قرار دادند. موفق باشید.
