همگرایی امت در سایه‌سار شخصیت پیامبر رحمت(ص)
کانون خبرنگاران نبأ ــ شخصيت عظيم‌الشّأن عالم خلقت، پیامبر اکرم(ص) بزرگترین و از بهترین ارکان وحدت بین مسلمانان و نقطه التقاى همه امت اسلامى در عقاید و عواطف است.
وجود پیامبر اعظم(ص) مرکزی است که تمام ابعاد فکری، اعتقادی و مهمتر از آن عاطفه و احساس مسلمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این محبت و عاطفه‌ای که همگان نسبت به شخصیت حضرت ختمی مرتبت دارند، فرصت ارزشمندی برای همدل شدن امت مسلمان است.
قرآن کریم پیامبر اکرم(ص) را «أُسوة نیکو» معرفی کرده و می‌فرماید: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ؛ قطعا براى شما در(اقتدا به) رسول خدا سرمشقى نيكوست»(1) الگویی را که خداوند متعال به عالمیان معرفی فرموده، مجموعه فضائل همه انبياء و نیز تكامل يافته اولياء الهى و سلسله پيامبران در طول تاريخ است و تأسی به ایشان، حرکت در مسیر اعتلای جامعه اسلامی را سرعت می‌بخشد. زیرا امت اسلام همواره به هدایت، انذار، بشارت و رحمت پیامبر اکرم(ص) نیازمند است.
همانگونه که از اولین اقدامات حضرت رسول(ص) بعد از تشکیل حکومت اسلامی در مدینه، تلاش برای تحقق «وحدت» بوده است تا بر اساس آموزه‌های قرآنی و الهی، مسلمین را در صف واحدی قرار دهند و ایجاد «عقد اخوت» گویای همین مطلب است. رسول اکرم(ص) در سال نهم هجری با ایجاد عقد اخوت میان مسلمانان راهکاری عملی جهت همزیستی مسالمت‌آمیز و تعامل برادرانه به وجود آورد که آیه «انّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَهٌ فَأصْلِحُوا بَیْنَ اَخَوَیْکُمْ...؛ در حقیقت مؤمنان با هم برادرند» (2) بر همین اقدام تأکید دارد.
شیوه و روش پیامبر(ص) در ایجاد پیوند بین افراد با تعصبات قومی و قبیله‌ای و گرایش‌های مختلف و گوناگون که هر یک منافع شخصی را برای خود قائل بودند، قابل توجه و تأمل است یکی از مهمترین عواملی که توانست وجود مبارک ایشان را محور یکپارچه امت اسلامی قرار دهد؛ اخلاق والای الهی و اجتماعی است، شخصیت پیامبر اکرم(ص) منشأ مکارم اخلاقی است که در قرآن وصف شده است. برای نمونه یکی از این اوصاف «خلق عظیم» است: «وَ إِنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ تو ای پیامبر سجایای اخلاقی عظیمی داری»(3).
خلق عظیم پیامبر(ص) ناظر بر اخلاق پسندیده اجتماعی ایشان و مربوط به معاشرت و رفتارهای کریمانه ایشان است(4). قطعاً اگر اخلاق کریمانه پیامبر(ص) نبود امت از اطرافشان پراکنده می‌شدند و متحد کردن آنها آسان نبود. قرآن به این مسئله اشاره دارد و می‌فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ منَ اللّهِ لِنت لَهُمْ وَ لَوْ کُنت فَظاًّ غَلِیظ الْقَلْبِ لانفَضوا مِنْ حَوْلِک فَاعْف عَنهُمْ وَ استَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ؛ به(برکت ) رحمت الهی، در برابر آنها(مردم) نرم (و مهربان شدی)! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب! و در کارها، با آنها مشورت کن»(5) و در جای دیگر خلق و خوی پیامبر را چنین وصف می‌کند: «لَقَدْ جَاءَکمْ رَسولٌ مِّنْ أَنفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکم بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ» رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار به هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است»(6).
چنین پیامبری، با وجودی کهکشان‌وار، دارای هزاران نقطه فضیلت و نمونه کاملی که خداوند در عالم وجود آفریده است، پیامبری دارای سجایای اخلاقی والا که صلاح امت را بر خویشتن مقدم می‌دارد، الگو و از سوی دیگر نقطه اتصال عقاید و عواطف است، امت چنین پیامبری باید به چنان مرتبه‌ای از همدلی و هم روحی رسیده باشند که عامل خارجی نتواند بین آنها تفرقه بیندازد. به ویژه اکنون که دشمنان اسلام و استکبار جهانی و بین‌المللی در صدد مخدوش کردن وحدت اسلامی هستند، تبعیت از زندگی پیامبر بزرگ اسلام(ص) به‌عنوان نقطه اعتقاد و نقطه تمركز عواطف همه مسلمانان، رمز پیروزی در برابر دشمنان است. دشمن اهمیت این نقطه محوری و مرکزی را به خوبی درک کرده است، و پیوسته به بهانه‌های متعدد و با برجسته کردن اختلافات قومی، قبیله‌ای و در صدد ایجاد اختلاف و تفرقه‌افکنی در پیکر امت اسلامی است.
در چنین شرایطی مسلمانان باید از شخصیت پیامبر(ص) که منشأ رحمت عالمیان است، «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ »(7) بیشترین بهره را ببرند و در موارد مورد اختلاف، رجوع به سیره حضرت و الگو گرفتن از آن، فص‌الخطاب اختلافات باشد چنانکه خداوند دستور فرموده اختلاف را پیش پیامبر ببرند: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ؛ ای کسانی که ايمان آورده‌ايد، از خدا اطاعت کنيد و از رسول و اولوالامر خويش فرمان بريد و چون در امری اختلاف کرديد اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد به خدا و پيامبر رجوع کنيد»(8). در این صورت یکی از جلوه‌های «رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ» بودن پیامبر(ص) برای ما آشکار خواهد شد.
بنابراین وجود مقدس پیامبر اعظم اسلام(ص) به عنوان انسان کامل و الگوی بشریت، نقطه اتصال امت اسلامی «وَ اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعًا وَ لـا تَفَرَّقُوا...»(9) است و با تمسک به سیره و الگو قرار دادن شخصیت ایشان می‌توان بر دشمنان اسلام فائق آمد و نقشه آنها را در ایجاد اختلاف و تنازع خنثی کرد، همانگونه که قرآن کریم ما را به این اصل، به‌عنوان رمز پیروزی و اقتدار، دعوت کرده است: «لاَ تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ»(10).
مراجع:
[1]. احزاب/29
[2]. حجرات/10
[3]. قلم/4
[4]. ر.ک: طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج2، ص50
[5]. آل عمران/159
[6]. توبه/128.
[7]. انبیاء/107
[8]. نساء/59
[9]. آل عمران/103
[10]. انفال
به قلم محبوبه سرمدی
انتهای پیام
