علیرضا کاظمی تشریح کرد؛
آموزش و پرورش مسئول تربیت نیست؛ کمک‌کار خانواده است / مدیریت فضای مجازی برای دانش‌آموزان + فیلم
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش گفت: در برون‌داد‌های تربیتی شاهد چالش‌هایی هستیم، زیرا تربیت فقط محصول کار آموزش و پرورش نیست، بلکه حاصل کار خانواده، جامعه و مدرسه است و همه بخش‌ها در تربیت دانش‌آموزان سهیم هستند.
به گزارش ایکنا، در تبیین سطح دینداری جوانان و حتی آسیب‌شناسی عدم تقید این قشر، نخستین توجه همواره به سمت آموزش و پرورش است که فرایند آموزش و تربیت این نسل در آن طی شده و البته معمولاً فرایند‌ها و محتوا و مربیان دینی مورد سؤال قرار می‌گیرند. در این بین آنچه بیشتر به چشم می‌آید، الگو‌ها و برنامه‌های تدوین‌شده‌ای است که پر از آیه و روایت بوده اما جهت‌گیری‌ها در امر تعلیم و تربیت متفاوت به نظر می‌رسد.
اگرچه آموزش و پرورش برای توجه به این موضوع مهم و اساسی، در مقاطع تحصیلی مختلف برنامه‌های درسی و فوق برنامه متنوع و متعددی را طراحی کرده و درصدد جهت‌دهی مناسب دانش‌آموزان با آموزش‌های اصولی و بنیادی و به طور کلی ارتقای معرفت دینی آنهاست، اما تربیت دینی صحیح نیازمند شیوه‌های نوین آموزشی است و طبیعتاً با توجه به گستردگی فضای مجازی و فارغ از نوع رویکرد نهاد‌های متولی تعلیم و تربیت به این عرصه، این نیاز بیش از پیش احساس می‌شود. بدین منظور با علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ الگو‌های توسعه آموزش و پرورش و اسناد بالادستی و برنامه‌های تدوین‌شده در این مجموعه پر از آیه و روایت است، اما چرا خروجی‌های مدارس بعضاً دینی نیست؟
ایکنا ـ الگو‌های توسعه آموزش و پرورش و اسناد بالادستی و برنامه‌های تدوین‌شده در این مجموعه پر از آیه و روایت است، اما چرا خروجی‌های مدارس بعضاً دینی نیست؟
رویکرد‌های کلان آموزش و پرورش در حوزه‌های مختلف مبتنی بر رویکرد‌های سند تحول بنیادین و طراحی‌هایی است که همین حوزهها آنها را دنبال می‌کند و تلاش می‌کنیم به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که علاوه بر اجرای نگرش‌ها و گفتمان سند تحول در آموزش و پرورش، مجموعه‌ای از برنامه‌های اجرایی را منطبق با این نگرش‌ها و گفتمان طراحی کنیم. آموزش و پرورش با تمام وجود تلاش می‌کند در حوزه نظر و عمل متمسک به سند تحول بنیادین باشد و این سند برخاسته از مبانی نظری دینی و قرآن بوده و قرار است یک انسان تراز قرآن را تحویل جامعه دهد. مطابق این سند، تربیت دانش‌آموز برخوردار از حیات طیبه مدنظر دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت است.
رویکرد‌های کلان آموزش و پرورش در حوزه‌های مختلف مبتنی بر رویکرد‌های سند تحول بنیادین و طراحی‌هایی است که همین حوزهها آنها را دنبال می‌کند و تلاش می‌کنیم به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که علاوه بر اجرای نگرش‌ها و گفتمان سند تحول در آموزش و پرورش، مجموعه‌ای از برنامه‌های اجرایی را منطبق با این نگرش‌ها و گفتمان طراحی کنیم. آموزش و پرورش با تمام وجود تلاش می‌کند در حوزه نظر و عمل متمسک به سند تحول بنیادین باشد و این سند برخاسته از مبانی نظری دینی و قرآن بوده و قرار است یک انسان تراز قرآن را تحویل جامعه دهد. مطابق این سند، تربیت دانش‌آموز برخوردار از حیات طیبه مدنظر دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت است.
در عین حال، ممکن است اشکالاتی در جای‌جای آموزش و پرورش مشاهده شود که دلیل آن هم پهن‌پیکر بودن آن است. آموزش و پرورش دستگاهی است که در عرصه‌های مختلف فعالیت می‌کند و تقریباً هیچ سازمان و نهادی در کشور وجود ندارد که به گستره جغرافیایی آن از نظر نیروی انسانی، فضا یا تجهیزات، خانواده و جامعه معلمان شباهت داشته باشد. ممکن است یک‌سری اشکالات در فرایند‌ها و بخش‌های مختلف دیده شود که البته چالش‌ها زیاد است، حتی در برون‌داد‌های تربیتی نیز شاهد چالش‌هایی هستیم.
مهمترین دلیل این است که تربیت فقط محصول کار آموزش و پرورش نیست، بلکه محصول کار خانواده، جامعه و مدرسه است. متولی بودن خانواده در امر تربیت و اینکه در یک خانواده چه فضای تربیتی و فرهنگی و چه ارزش‌هایی حاکم است، اهمیت دارد و آموزش و پرورش کمک‌کار خانواده در امر تربیت است و مسئول تربیت نیست. همچنین جامعه و فضای فرهنگی حاکم بر آن از بخش‌های گسترده‌ای تشکیل شده و بدنه‌های فرهنگی متعددی دارد، از جمله جهاددانشگاهی، سازمان تبلیغات اسلامی، مساجد، کانون‌های فرهنگی، سینما، وزارت ارشاد، رسانه‌ها و ... همه این‌ها در تربیت دانش‌آموزان سهیم هستند و این‌طور نیست که در مقوله تربیت فقط به آموزش و پرورش بسنده شود. چه‌بسا اگر تعارض‌هایی در فضای تربیتی سه‌گانه خانواده، جامعه و مدرسه وجود داشته باشد، شاهد تربیت نامتوازن، نامتعادل و نامتقارنی خواهیم بود و ناهنجاری‌های تربیتی را در جامعه خواهیم دید.
از طرف دیگر، قضاوت‌هایمان را در حوزه مسائل تربیتی نباید مبتنی بر آسیبی کنیم که امروزه در فضای مجازی دیده می‌شود. به سخنان مقام معظم رهبری و نوع نگاه ایشان به دستاورد‌های آموزش و پرورش رجوع می‌کنم که می‌فرمایند که توانمندی‌های علمی، فرهنگی و پیشرفت‌هایی که در عرصه‌های مختلف وجود داشته و جوان‌های مؤمن و متدینی که امروز در عرصه دفاع از آرمان‌های نظام و انقلاب در مرز‌ها و فرامرز‌های کشور فعالیت می‌کنند، محصول کار آموزش و پرورش است.
ناهنجاری‌های فضای مجازی که در جامعه نمود چشمگیری دارد همواره در زیر پوست شهر وجود داشته و هنوز خیلی از این اتفاقات رخ می‌دهد و به فضای مجازی مربوط نیست. حتی در دوره حیات ائمه(ع) نیز ناهنجاری‌های تربیتی وجود داشت و تفاوت امروز و آن زمان این است که ناهنجاری‌ها در آن برهه در همان نقطه دیده می‌شد و قابل رؤیت برای کل جامعه نبود، اما امروز فضای مجازی این امکان را به وجود آورده که ناهنجاری‌ها خود را به جامعه نشان دهد. البته برای ما دردآور است که ناهنجاری‌های تربیتی را می‌بینیم.
فضای مجازی فوق‌العاده پیچیده و شامل متغیر‌های متفاوتی است که بخش بسیار کوچکی از آن در اختیار آموزش و پرورش است. در حوزه زیرساخت‌های فضای مجازی نمی‌توانیم کاری کنیم و محدود شدن میزان دسترسی دانش‌آموزان و کنترل محتوای تولیدشده در اختیار ما نیست و اساساً بخش‌های نظارتی فضای مجازی در حیطه کار آموزش و پرورش نیست. این موارد مسائل سخت‌افزاری است و باید کسانی که پلتفرم‌ها را مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کنند آنها را دنبال کنند تا فضای امنی برای حضور دانش‌آموزان و کودکان فراهم شود.
فضای مجازی فوق‌العاده پیچیده و شامل متغیر‌های متفاوتی است که بخش بسیار کوچکی از آن در اختیار آموزش و پرورش است. در حوزه زیرساخت‌های فضای مجازی نمی‌توانیم کاری کنیم و محدود شدن میزان دسترسی دانش‌آموزان و کنترل محتوای تولیدشده در اختیار ما نیست و اساساً بخش‌های نظارتی فضای مجازی در حیطه کار آموزش و پرورش نیست. این موارد مسائل سخت‌افزاری است و باید کسانی که پلتفرم‌ها را مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کنند آنها را دنبال کنند تا فضای امنی برای حضور دانش‌آموزان و کودکان فراهم شود.
اکنون حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی گسترش یافته است و این امر موجب بروز آسیب‌های متعدد جسمی یا اعتقادی و اخلاقی می‌شود. همچنین یک‌سری آسیب‌ها در حوزه مسائل فرهنگی و سیاسی وجود دارد. شاید فضای مجازی آسان‌ترین دریچه ورود دشمن و تلاش او برای تسخیر مغز‌ها و قلب‌های جوانان و نوجوانان و خانواده‌های آنان باشد و بدین ترتیب این افراد را به لحاظ روانی و اجتماعی درگیر می‌کند. آموزش و پرورش برای مدیریت آسیب‌های فضای مجازی کوشیده است که بسته‌های سیاستی را طراحی کند و مشغول کار بر روی این بسته‌ها از جمله راه‌اندازی شبکه بزرگ شاد هستیم. اگر دانش‌آموز در این شبکه دو سه ساعت آموزش مجازی را دنبال کند، در فضای امنی است و محتوای آن قابل تأیید و حضور دانش‌آموز در آن قابل کنترل است.
برای مدیریت فضای مجازی، بسته‌های سیاستی دیگری نیز برای سایر حوزهها طراحی شده و بر این اساس، گام بعدی پس از فراهم کردن زیرساخت‌های مطلوب، ارتقای مهارت‌ها، توانمندی‌ها، دانش و آگاهی دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان درباره سواد رسانه‌ای است. تاکنون برنامه‌هایی در قالب‌های مختلف طراحی شده و در حال اجراست و اقدامات گوناگونی انجام شده، اما کماکان تأکید می‌کنیم که باید همه بکوشیم تا بتوانیم در مقابل هجمه‌های عظیم فرهنگی دشمن و تهدید‌های فضای مجازی بایستیم و آنها را تبدیل به فرصت کنیم.
ایکنا ـ چه راهکار‌هایی برای تبدیل تهدید‌های فضای مجازی به فرصت وجود دارد؟
ایکنا ـ چه راهکار‌هایی برای تبدیل تهدید‌های فضای مجازی به فرصت وجود دارد؟
یکی از راهکار‌ها این است که فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی و حتی سرگرمی در زمینه‌های مختلف تعریف شود تا بتوانیم دانش‌آموزان را وارد فضا‌های هدفمند و با برنامه کنیم و این بهترین اقدام است. بدین منظور در شبکه شاد پنجره‌ای با عنوان فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی وجود دارد که کارپوشه همه دانش‌آموزان در آنجاست و ۱۱ میلیون دانش‌آموزی که کاربر شبکه شاد هستند، از فعالیت‌های متنوع پرورشی و فرهنگی در حوزه قرآن و عترت(ع) و نماز، بازی‌های رایانه‌ای و مدرسه هنر و شعر بهره می‌برند و می‌توانند در آنها فعالیت کنند. همچنین، به مناسبت شهادت سردار سلیمانی نیز در صفحه اول شبکه شاد، که در اختیار ۱۵ میلیون نصب‌کننده آن است، صفحه سرباز وطن تعبیه شده که در آن مجموعه‌ای از آموزه‌های مرتبط با شهید سلیمانی، سیره و ویژگی‌های شخصیتی و مکتب ایشان، تولیدات دانش‌آموزان با این موضوعات و سخنان مقام معظم رهبری وجود دارد.
یکی از راهکار‌ها این است که فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی و حتی سرگرمی در زمینه‌های مختلف تعریف شود تا بتوانیم دانش‌آموزان را وارد فضا‌های هدفمند و با برنامه کنیم و این بهترین اقدام است. بدین منظور در شبکه شاد پنجره‌ای با عنوان فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی وجود دارد که کارپوشه همه دانش‌آموزان در آنجاست و ۱۱ میلیون دانش‌آموزی که کاربر شبکه شاد هستند، از فعالیت‌های متنوع پرورشی و فرهنگی در حوزه قرآن و عترت(ع) و نماز، بازی‌های رایانه‌ای و مدرسه هنر و شعر بهره می‌برند و می‌توانند در آنها فعالیت کنند. همچنین، به مناسبت شهادت سردار سلیمانی نیز در صفحه اول شبکه شاد، که در اختیار ۱۵ میلیون نصب‌کننده آن است، صفحه سرباز وطن تعبیه شده که در آن مجموعه‌ای از آموزه‌های مرتبط با شهید سلیمانی، سیره و ویژگی‌های شخصیتی و مکتب ایشان، تولیدات دانش‌آموزان با این موضوعات و سخنان مقام معظم رهبری وجود دارد.
اگر این اقدامات را در فضای مجازی انجام دهیم، می‌توانیم در کاهش آسیب‌ها مؤثر باشیم. البته نظارت و همراهی والدین اهمیت فراوانی دارد و به ما کمک می‌کند. در فضای مجازی والدین را به عنوان معلم‌یار می‌شناسیم. اگر والدین در مجموعه تعلیم و تربیت کمک‌کننده بودند، امروز آنها را معلم دوم دانش‌آموز و همیار معلم می‌دانیم و به منظور حفظ سلامت دانش‌آموزان در فضای مجازی، اساسی‌ترین نقش را برای والدین قائلیم.
مطالب مرتبط
