نظریه «عدول مؤمنین»؛ الگوی آیت‌الله مصباح برای رأی‌گیری در نظام اسلامی
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر لزوم توجه به نوآوری‌های استاد مصباح یزدی، گفت: ایشان نظریه‌ای با عنوان «عدول مؤمنین» دارد که در باب گزینش کارگزار برای نظام اسلامی و الگویی متفاوت از انتخابات و رأی دادن را طراحی می‌کند که متفاوت از سیستم رأی دادن در سایر کشورها است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «نسبت حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی در نظریه آیت‌الله مصباح یزدی»، امروز 30 دی‌ماه از سوی دانشگاه علامه طباطبایی و همکاری دبیرخانه هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره با حضور مصطفی کواکبیان، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و حجج الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و احمد رهدار، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد.
احمد رهدار، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در این نشست اظهار کرد: نکته اولی که باید عرض کنم، این است که استاد مصباح از آن دسته علمایی هستند که به نظر می‌رسد این توفیق را داشته‌اند که بسته کامل و منسجمی از اندیشه‌های خود را ارائه کنند و ویرایش چندین باره اندیشه‌های ایشان مؤید این سخن است. معتقدم اگر کسی بخواهد با هندسه فکری استاد مصباح آشنا شود، باید این بررسی به ترتیبی که بیان می‌کنم باشد. ایشان در ابتدا مباحثی در فلسفه سیاسی دارند و مباحث حکمت نظری سپس حکمت عملی، سپس کلام سیاسی و در نهایت مباحثی در حوزه فقه سیاسی دارند. بحثی که امروزه مطرح شد، یکی از مسائلی است که استاد مصباح در زمینه فقه سیاسی خود مطرح کرده‌اند، لذا باید دانست این بحث مبانی دیگری نیز دارد که باید بررسی شود.
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که برخی از فرمایشات استاد مصباح را باید در نسبت با خاستگاه تاریخی طرح آنها فهم کرد. گاهی یک متفکر در فضای تاریخی آرام، مجموعه دیدگاه‌های خود را طرح و گاهی اقداماتی در فضای سیاسی و اجتماعی وجود دارد و متفکر چون می‌خواهد ناظر بر زمانه حرف بزند، چنین دیدگاه‌هایی را خارج از نظم منطقی مرسوم بیان می‌کند، لذا طبعاً برخی از دیدگاه‌های استاد مصباح اینگونه است و این تفکیک و توجه به آن صورت نگرفته است.
حجت‌الاسلام رهدار افزود: حتی زمان حیات ایشان یکی از اساتید دانشگاه مقالاتی در زمینه اندیشه‌های سیاسی وی نوشته و برای نقد نزد من آورده بود، اما مشاهده کردم به بسیاری از منابع استاد مصباح و حتی سخنرانی‌های وی توجهی نشده است. یکی از کتاب‌های ایشان که انتظار می‌رود در مقام بحث در زمینه اندیشه سیاسی استاد مصباح باید مطالعه شود، کتابی با عنوان «نظام سیاسی اسلام» در دو جلد است که مجموعه مباحث منظم استاد مصباح در سخنرانی‌های پیش از خطبه‌های نماز جمعه ایراد شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) ادامه داد: نکته سوم اینکه انتظار می‌رود در مباحث متأخر، هم ورود و خروج مباحث عوض و هم مباحث جدید‌تر استاد مورد توجه قرار گیرد و حتی باید نقدها و پاسخ‌های مخالفان اندیشه وی را مورد بررسی قرار دهیم. ضمن استفاده از دیدگاه‌های دکتر کواکبیان، اما مباحثی که ایشان مطرح کردند، حدود بیست سال قبل مطرح شده و پاسخ‌هایی هم همان موقع داده شده است، در حالی که باید منابع بیست سال اخیر و سخنان موافق و مخالف دیده می‌شد که ایشان به آن توجهی نکردند.
حجت‌الاسلام رهدار تصریح کرد: استاد مصباح در مقام ورود مقدماتی به طراحی نظام سیاسی، تجربه تاریخی بشر و نظام‌های سیاسی که عقول بشری ارائه کردند، از خوب تا بد را به بحث می‌گذارد و بعد هم به آخرین تجربه‌ای که بشر اندیشه خود را تولید و نظام متناسب با آن را هم داده است؛ یعنی عقلانیت مدرن و نظام برآمده از آن که نظام‌های دموکراتیک است می‌رسند و آن را مورد نقد و بررسی قرار داده است. دکتر شریعتی نیز نقدی به حکومت‌های دموکراتیک دارد و معتقد است حکومت رأی‌ها نیست، بلکه حکومت رأس‌ها است و معتقدم این یکی از بهترین نقدها است. سؤال این است که درباره حجیت حکومت رأس‌ها چقدر بحث شده است که اگر استاد مصباح در مقابل آن نظریه‌ای را مطرح کنند متهم شوند که با عقلانیت مخالف هستند.
وی ادامه داد: ایشان همچنین به قرآن و متون دینی اشاره کرده‌اند، چراکه قرآن به صراحت بین مؤمن و فاسق و عالم و جاهل تفکیک قائل می‌شود و همه آنها یک اعتبار ندارند و بعد یک نظام بدیل معرفی می‌کند، لذا انتظار می‌رود نوآوری‌های استاد مصباح دیده شود. وی نظریه‌ای با عنوان عدول مؤمنین دارد که در باب گزینش کارگزار برای نظام اسلام و الگویی متفاوت از انتخابات و رأی دادن را طراحی می‌کند. ما این نظریه را در دانشگاه باقرالعلوم تبدیل به پایان‌نامه‌ای کردیم و دفاع هم شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: الگوی رأی دادن در اروپا و آمریکا یکسان نیست و ایشان هم الگوی دیگری ارائه داده‌اند، لذا اینکه گفته شود استاد مصباح هیچ جایگاهی برای نظر مردم قائل نیستند، صحیح نیست، بلکه صرفاً حیث اعتبار قائل است که همان مقبولیت نظام است. در اینجا با درست و غلط بودن بحث کار نداریم، اما واقعیت این است که وی به خوبی به نظر مردم توجه کرده است و خود این دوگانه مقبولیت و مشروعیت از نوآوری‌های استاد مصباح و حضرت آیت‌الله جوادی آملی است. از سوی دیگر نظریه کشف که آقای کواکبیان به آن اشاره کرده‌اند نظریه حضرت امام خمینی(ره) و سایر فقیهان است و صرفاً مربوط به استاد مصباح نیست، بلکه ایشان نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند.
انتهای پیام
