تحقق وحدت نیازمند دیپلماسی رسمی و عمومی است

سیدمهدی صالحی، پژوهشگر پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا درباره ضرورت‌ها و الزامات وحدت اسلامی گفت: قرآن کریم می‌فرماید: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ ۚ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا» (آيا در [معانىِ‌] قرآن نمى‌انديشند؟ اگر از جانب غير خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسيارى مى‌يافتند.) در موضوع وحدت می‌توان به مسائل مهمی مانند اولویت ‌در وحدت، اقسام و شاخص‌های وحدت، مؤلفه‌های وحدت، چالش‌های فراروی وحدت و دشمنان وحدت، رسانه‌ها و عملیات رسانه‌ای در امر وحدت پرداخت.

وی افزود:‌ به اعتقاد من برای فهم مقوله وحدت و پاسخ به این مسائل پیرامون وحدت باید به بیانات مقام معظم رهبری رجوع کرد. ایشان در بیانات یکی دو سال اخیر خود در خصوص وحدت به دو نکته مهم توجه ویژه داشتند؛ بحث عقلانیت در پرتو هدایت الهی که در زیرمجموعه آن نیروهای فکری و علمی را مورد توجه قرار دادند و دیگری توجه به برگزیدگان جوان بود که در ذیل آن مسئله تقریب فکری و علمی را مطرح کردند. این نکات پاسخی به مسائل ذکر شده پیرامون مسئله وحدت است.

تقریب نیازمند نوسازی بر پایه عقلانیت است

صالحی اظهار کرد: براساس نظریه «عقلانیت و نوسازی» که برخاسته از بیانات رهبر معظم انقلاب است می‌توان عقلانیت و نوسازی را به مثابه تقویت، به روزرسانی، نوآوری، خلق اثر جدید و احیای یک امر معنا کرد. بر این اساس امروز در بحث «تقریب» احساس می‌شود که نیازمند یک نوسازی بر پایه عقلانیت در سایه هدایت الهی هستیم.

این پژوهشگر حوزه تقریب بیان کرد: به عبارت دیگر در دو مسئله عملیات عقلانی و نوسازی که دو وجهه نظری و عملی را در برمی‌گیرد می‌توان تقریب را تقویت، احیا و به پیش برد و این مسئله باید در حوزه تقریب اتفاق بیفتد. این امر نیازمند دیپلماسی در دو سطح عمومی و رسمی است. دیپلماسی رسمی مربوط به نخبگان سیاسی است اما در کنار آن نیازمند دیپلماسی عمومی هستیم و از این منظر باید عموم مردم، اعم از نخبگان و غیرنخبگان، را باید در امر تقریب دخیل کرد.

آیه‌ای که راهکار نزدیکی همه انسان‌هاست

وی ابراز کرد: این اتفاق باعث نهادینه شدن تقریب می‌شود و زمینه را برای تحقق تمدن نوین اسلامی و تمدن مهدوی فراهم می‌کند. نکته‌ای در آیه‌ ابتدای گفت‌وگو وجود دارد که در کلمه «َلوَجَدُوا» است. مفهوم این کلمه دعوت با تدبر و با همه وجود یا دریافت وجدانی است. در واقع این آیه فراخوانی برای تدبر است و اگر کسی به این فراخوان بی‌توجهی کند باعث مهجوریت قرآن می‌شود چرا که تدبر موجب باز شدن قفل‌های قلوب انسان‌ها می‌شود.

صالحی تصریح کرد: به عبارتی این آیه نه تنها راهکاری برای نزدیکی بین مسلمانان، بلکه راهکار نزدیکی همه انسان‌هاست. اگر این اتفاق بیفتد عقلانیت و نوسازی در سایه تدبر رقم می‌خورد و آن وقت خواهیم دید چه اتفاقات مثبتی در عرصه وحدت و تقریب می‌افتد.

مفهوم تدبر باید محصولات فرهنگی برجسته شود

پژوهشگر پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب ادامه داد: امروز یکی از ابزارهایی که به شدت در امر نوسازی و عقلانیت در امر تقریب به آن نیاز داریم، رسانه است. دشمن امروز هر چه توان دارد در جهت تخریب تقریب و ایجاد تفرقه اقدام می‌کند و در این راه از استفاده از هیچ ابزاری فروگذار نمی‌کند و یکی از مهمترین ابزار مورد استفاده او، رسانه و فیلم و فضای مجازی است و فیلم‌ها و آثار نمایشی فراوانی علیه وحدت، تقریب، اسلام، پیامبر(ص) و قرآن تولید و عرضه عمومی می‌شود. لذا کشورهای اسلامی باید در راستای تقویت بنیه رسانه‌ای خود، به تولید محتواهایی در این جهت بپردازند که پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی و بلکه جامعه جهانی باشد و این اتفاق از باب همین تدبر شکل می‌گیرد.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری در نامه به جوانان غربی از همین مفهوم تدبر در آیات قرآن استفاده کردند. به نظر می‌رسد در محصولات فرهنگی تولید شده در کشور مقوله تدبر چندان جایگاه ویژه‌ای ندارد و باید اقداماتی کرد که محصولات فرهنگی از قبیل فیلم، تئاتر و ... برپایه این تدبر تولید شود تا مقابله مؤثری در مقابل این امواج و سونامی ضداسلام انجام شود و این یکی از بهترین و کارآمدترین روش‌هاست که می‌تواند اسلام را به بهترین وجه ممکن و به شکل رحمانی آن معرفی کند تا در سایه آن بتوان مقابله سنگین علیه اسلام را به صورت موجهی پاسخ داد.