اسماعیلی‌طبا: مسابقات تلویزیونی جای سریال‌‌ها را نمی‌گیرند + صوت

سیدمرتضی اسماعیلی‌طبا، استاد علوم ارتباطات و رسانه و  مدیر گروه مدیریت و رسانه دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون تولیدات رمضانی صدا‌و‌سیما گفت: ماه رمضان به دلیل ظرفیتی که دارد موقعیت بسیار خوبی را برای برنامه‌سازان تلویزیون فراهم کرده تا در عین پاسخگویی به نیاز تفریح و سرگرمی مخاطبان، کارهایی باارزش و متضمن معانی اخلاقی و دینی روی آنتن بفرستند. رسیدن به موفقیت لازم در حوزه برنامه‌سازی رمضان مستلزم این است که سازندگان به نیازهای مخاطبان واقف باشند. با این توضیح برنامه‌هایی در ماه روزه موفق خواهند بود که به نیازهای مردم نگاهی جدی و ویژه داشته باشند.

وی افزود: فرصت دیگری که ماه رمضان در اختیار تلویزیون قرار می‌دهد به جذب مخاطبان مربوط می‌شود زیرا در شرایطی که تلویزیون در سال‌های اخیر با ریزش مخاطب مواجه شده این ماه می‌تواند آشتی مجدد بین مردم و سیما باشد. برنامه‌سازی تلویزیون در ماه مبارک به چند شکل صورت می‌گیرد. اصلی‌ترین بخش در تولیدات مناسبتی کارهای نمایشی هستند که مخاطبان زیادی را هم به خود اختصاص می‌دهند. آثار گفت‌وگومحور دیگر آثار سیما در ماه رمضانند و درنهایت، برنامه‌های آموزشی بخش بعدی تولیدات مناسبتی ماه رمضان را شکل می‌دهد.

مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد استان تهران پیرامون تولیدات نمایشی سیما چنین توضیح داد: سریال‌هایی که در سال‌های اخیر در ایام ماه مبارک روی آنتن می‌رود قابل قیاس با کارهای گذشته نیست. به یاد داریم برخی از سریال‌های ماه رمضان به‌اندازه‌ای در جذب مخاطب موفق بود که در زمان پخش آنها، خیابان‌ها خلوت می‌شد. «اغما»، «خانه‌به‌دوش»، «متهم گریخت»، «او یک فرشته بود»، «ملکوت» و «روز حسرت» از جمله این آثاری بودند که به‌ واسطه نیازسنجی صحیحی که انجام دادند، توانستند در خاطر مردم باقی بمانند. این مجموعه‌های تلویزیونی باوجود اینکه بارها از تلویزیون پخش شده ولی بازهم در ماه رمضان روی آنتن می‌رود و جالب است هنوز هم مخاطب دارد. موفقیت این تولیدات تنها به مخاطبان داخلی خلاصه نمی‌شود بلکه برخی شبکه‌های خارجی نیز این آثار را پخش می‌کنند ولی در حال حاضر، کاهش مخاطبان برنامه‌های تلویزیون به‌ اندازه‌ای آشکار شده که رئیس رسانه ملی نیز اخیراً به این موضوع اشاره کرد.

وی تأکید کرد: یکی از دلایل افت کیفی تولیدات نمایشی ماه رمضان این است که سیما تمرکز خود را به طور افراطی روی برنامه‌های مسابقات تلویزیونی گذاشته است. مسابقات تلویزیونی به دلیل حمایت‌های مالی که از طریق اسپانسرها از آنها صورت می‌گیرد هم می‌توانند به شکل مطلوب تولید شوند هم اینکه برای سازمان درآمدزایی داشته باشند ولی مسئولان سیما متوجه این نکته نیستند که مسابقات تلویزیونی هیچگاه قادر نیست جای سریال‌های پرمخاطب را بگیرند. مسئولان سیما همچنین باید واقف شوند که رمضان ماه ضیافت الهی و جشن مسلمانان است  پس در چنین شرایطی اشتباه است که همه کارها را به سمت تولیدات جدی سوق دهیم به این بهانه که چنین تولیداتی فاخر هستند.

بیشتر بخوانید:

توکلی: مشاهده سریال‌های ارزشمند معنوی حق روزه‌داران است

این استاد دانشگاه دلیل موفقیت برنامه «زندگی پس از زندگی» را چنین توضیح داد: این برنامه به گواه آماری که اعلام شده مخاطبان فراوان دارد. این میزان مخاطب معانی خاص دارد. در «زندگی پس از زندگی» تجربه افرادی است که تجربه نزدیک به مرگ را داشته‌اند. این مضمون همیشه برای مردم جذاب بوده است برای همین استقبال از این کار چندان جای تعجب ندارد اما باید توجه داشت در چنین کارهای مبانی دینی و مبانی عقلی و علمی مدنظر قرار گیرد. موفقیت این برنامه باید در مقایسه با برنامه‌های نظیر آن بررسی شود، زیرا رقم 14 درصدی که برای رضایت از این برنامه عنوان شده در شرایطی است که درگذشته از برنامه‌های مشابه نظیر «ماه‌عسل» 55 درصد رضایت وجود داشت.

اسماعیلی‌طبا با نقد افراط در پخش پیام‌های بازرگانی در تلویزیون گفت: استفاده از پیام‌های بازرگانی برای تلویزیون اقدامی مطلوب است که با هدف درآمدزایی انجام می‌شود اما در رسانه ملی به‌اندازه‌ای میزان و شدت آگهی‌ها زیاد شده که از آن می‌توان به‌عنوان آیتم‌های آزاردهنده نام برد. این پیام‌ها حتی به روی سبک زندگی هم تأثیرات منفی گذاشته است چون تجمل‌گرایی که در عمده این محصولات وجود دارد به‌ هیچ‌وجه با آموزه‌های اسلامی همخوانی ندارد.

وی در پایان افزود: برای شناسایی نقاط ضعف و ارائه راهکار پیشنهادم این است هیئتی از اساتید جامعه‌شناس و علوم رسانه تشکیل شود تا بتوانند در این زمینه قدم‌های لازم را بردارند. در ضمن پیشنهاد می‌کنم یک نهاد نظارتی خارج از سازمان شکل گیرد تا روی رسانه ملی دقت نظر لازم را داشته باشد زیرا شورای نظارت فعلی، شورایی منفعل و غیرتأثیرگذار است.