نباید با غدیر به جنگ امت اسلام برویم

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی در سلسله گفتارهایی به بررسی ابعاد عید غدیر پرداخته است. متن دومین گفتار را در ادامه می‌خوانید؛

جهات عدیده‌ای در عید غدیر وجود دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد و ابعاد مختلف غدیر برای جامعه اسلامی بازگو شود و مطالعه جدی پیرامون غدیر داشته باشیم، چون گاهی اوقات ممکن است تمام توجه به شخصیت و عظمت امیرالمومنین(ع) جمع شود و به هوای مدح و ثنای ایشان، دیگر جهات مسئله غدیر و شأنی که برای آن حضرت از ناحیه خداوند توسط رسول اکرم(ص) بیان شده است مورد غفلت واقع شود.

در باب غدیر، خدای عالم کلمات و عباراتی در قرآن مجید آورده که منحصر به‌فرد است: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا». مسئله اکمال دین و اتمام نعمت هدایت از جمله مسائلی است که از جایگاه غدیر برای جامعه اسلامی به ارمغان آمده است. در مورد تمام مسائلی که پیامبر(ص) از اولین لحظات بعثت تا آخرین لحظات برای جامعه بشری به ارمغان آورد چنین تعابیری نداریم. این سه واژه شریف که اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت حضرت حق از دین است فقط در سایه «الیوم» حاصل شده است.

این چه عظمت و جایگاهی است و چرا جامعه اسلامی آنگونه که باید به این جایگاه توجه نکرد و جامعه اینگونه بی‌سامان و نابسامان شد؟ یکی از مسائلی که باید پیرامون منزلت غدیر دنبال کنیم مسئله اکمال دین است که ناظر به کفیت است. ما باید از منظر امامت و اهل بیت سراغ اکمال دین برویم و نعمت هدایت را از این جایگاه برای خودمان تمام کنیم چون خدای عالم آنچه بر عهده داشت انجام داد و در جریان غدیر به بهترین شکل ممکن مسئله اکمال دین که ناظر به کیفیت است و اتمام نعمت که ناظر به کمیت است را بیان فرمود. مهمترین بخش در این مسئله این است که خدای عالم از این دین اظهار رضایت کرده است. این در پرتو «الیوم» که غدیر است حاصل شده است. اینها جهاتی است که باید مورد توجه باشد و ره‌آورد غدیر به حساب می‌آید.

توجه به امور سیاسی و اجتماعی در واقعه غدیر

غیر از مسئله اعتقادی و مسئله باورها و معرفت‌های لازم، نکته‌ای که در باب غدیر قابل توجه است این است که یکی از شئون عمده غدیر مسئله سیاسی و امور اجتماعی جامعه بشری است. دین یک حقیقت آسمانی است. دین معرفتی آسمانی و وحیانی دارد. دین نظام فکری بشر را الهی و بر اساس اراده تشریعی حضرت حق می‌خواهد. اراده خدای عالم معطوف به تحقق این دین است و این اراده امکان ندارد مگر به لحاظ مباحث سیاسی و اجتماعی.
همانگونه که حضرت موسی برادرش را خطاب کرد: «وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي» که ناظر به مباحث راهبری جامعه، امامت جامعه، اصلاح جامعه و حفظ جامعه از فساد و انحراف و تحریف است و حضرت موسی با قاطعیت تمام این مطلب را از برادرش خواسته بود، همین مسئله را در بحث حدیث منزلت مشاهده می‌کنیم که رسول مکرم اسلام(ص) به علی بن ابی طالب(ع) فرمودند: «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّا أنه لانَبیّ بَعدی». آنچه در باب خلافت هارون نسبت به حضرت موسی مطرح است مسائل اجتماعی و سیاسی است. اینکه هارون بتواند نقشی که حضرت موسی در اداره قوم و تدبیر قوم داشت به صورت اساسی ایفا کند. حاصل کلام اینکه از جمله پیامدهای مهم و اساسی جریان غدیر، امور سیاسی و اجتماعی است.
اینکه برخی از امت اسلام نتوانستند با غدیر کنار بیایند و حقیقت غدیر را بپذیرند و از آن فاصله گرفتند و این بُعد از ابعاد اسلام که برگرفته از بیان وحیانی قرآنی است نادیده گفتند به همین جهت است. اگر پروردگار عالم در این آیه فرمود: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ» معنا دارد. معنایش این است که به لحاظ سیاسی و اجتماعی به کافران اعتماد نکنید و قدرت را از جایگاه غدیر ببینید. غدیر آمده تا نظام سیاسی اجتماعی جامعه را نظام پایدار مبتنی بر منابع وحیانی قرار دهد. معنا ندارد این دین از بُعد نظری در اختیار یک نفر و از نظر عملی در اختیار شخص دیگری باشد. یکی از دلایل «يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا» همین است که هم مبانی فکری و فرهنگی از جایگاه امام معصوم برای جامعه تبیین شود و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی چنین جایگاهی برای امام معصوم در نظر گرفته شود. غدیر برای ما آرمان است چه به لحاظ مسائل فکری و نظری که به اندیشه‌های ما برمی‌گردد، چه به لحاظ مسائل سیاسی و اجتماعی.

باید جامعه را با غدیر آشنا کرد

امروزه باید جامعه اسلامی را با بهترین زبان با غدیر آشنا کرد. آنچه از جایگاه غدیر آمده است، آمده تا قدرت، عزت، عظمت، شکوه و وحدت را به سمت جامعه بیاورد. غدیر متعلق به فرقه خاصی نیست، غدیر فصل مشترکی است که همه باید آن را بپذیرند. غدیر گرایش گروه و جریانی خاص نیست. ما شیعیان باید خوب از این جایگاه پاسداری کنیم و بدانیم غدیر برای وحدت امت اسلامی است. آمده اصل دین را استمرار ببخشد، دین را در نهایت کمال به جامعه معرفی کند و دیگران را از نظر مسائل فکری مایوس کند و قدرت اسلام را از لحاظ نظری به نمایش درآورد و از نظر مسائل سیاسی و اجتماعی، قدرت اسلام را در پرتو غدیر حفظ کند، لذا همه ما باید به غدیر برگردیم. ما باید با غدیر برای صلح اسلامی تلاش کنیم، نه اینکه به جنگ امت اسلام برویم و بگوییم ما غدیری هستیم و شما سقیفه‌ای.