آمادگی جهاد دانشگاهی برای احیاء سرای حاج رضا در قزوین

به گزارش ایکنا از قزوین، علی دل‌زنده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قزوین، اظهار کرد: سرای حاج رضا در ضلع جنوبی بازار قزوین در ۲ طبقه با حیاطی بزرگ ساخته شده است که این سرا از شمال به بازارچه وزیر متصل می‌شود و در نزدیکی مجموعه سعدالسلطنه قرار دارد.

وی افزود: سرای حاج رضا در سال ۱۳۸۴ ثبت ملی شده است و قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد؛ به‌کارگیری انواع طاق‌ها با اجرای بسیار مناسب، دقیق و منحصربه‌فرد ازجمله ویژگی‌های اصلی این بنا محسوب می‌شود.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قزوین خاطرنشان کرد: قسمت شترخان سرای حاج رضا سبب اجرای قابلیت‌های خوب در احیای این بنا خواهد شد، آب‌انبار موجود در این مکان تاریخی در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۵ ریزش کرده است اما قابلیت بازسازی و ایجاد کاربری جدید در آن وجود دارد.

وی بیان کرد: وجود سازه‌های چوبی در ایوان‌ها و حجره‌ها از دیگر ویژگی‌های سرای حاج رضا است، اگرچه تزئینات اصلی ازجمله کاشی‌های هفت‌رنگ ورودی این بنا با الگوهای دیگر بناهای قزوین تطابق دارد اما سرای حاج رضا دارای ویژگی‌های خاص در بنا است.

حفاظت اضطراری سرای حاج رضا

دل‌زنده یادآور شد: با توجه به‌ آسیب‌هایی که به بنای حاج رضا وارد شده و در بخش‌هایی این آسیب‌ها ادامه دارد و ممکن است در طول زمان نیز گسترش پیدا کند بنابراین اولین اقدام حفاظت اضطراری و پیشنهاد و پیش‌بینی کوتاه‌مدت است.

وی اضافه کرد: لازم است حفاظت اضطراری از سرای حاج رضا به‌سرعت اتفاق بیفتد و زمینه مطالعاتی فراهم شود، تا با تعیین دستورالعمل و شیوه‌نامه‌های لازم وضعیت فعلی ساماندهی گردد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قزوین گفت: بخشی از مالکیت بنای حاج رضا مربوط به اوقاف و بخشی دیگر مربوط به مالکان شخصی است و به همین دلیل قابلیت تفکیک آسان نیست؛ این موضوع سبب شده که مرمت و احیای این مکان تاریخی به‌راحتی صورت نگیرد زیرا طی سال‌های اخیر با افزایش ورثه و تغییر مالکان، امکان هماهنگی برای انجام مرمت را سخت نموده است.

وی تصریح کرد: این بنا به دلیل نزدیکی به سعدالسلطنه و راه‌های دسترسی آسان، قرارگیری در کنار سرای وزیر و ضرابخانه خانه می‌تواند نقش کلیدی در تقویت محور گردشگری در شهر قزوین، توسعه گردشگری در سرای سعدالسلطنه و بازسازی و احیای بازار قزوین را ایفا کند.

این مسئول گفت: اگر بخواهیم مجموعه سعدالسلطنه را با تمرکز بر صنایع‌دستی با رویکرد ثبت جهانی ببینیم، می‌بینیم که سرای حاج رضا می‌تواند به‌عنوان پشتیبان فضای مناسبی برای سعدالسلطنه باشد و همچنین در حوزه صنایع‌دستی می‌تواند در بخش مشاغل خانگی مورد استفاده قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: اینکه چگونه می‌خواهیم از عناصر فعلی موجود در بازار قزوین با محوریت مجموعه سعدالسلطنه و تقویت آن استفاده کنیم می‌تواند به‌صورت یک طرح پژوهشی بررسی شود.

دل‌زنده اظهار کرد: ارتقای نقش گردشگری بافت تاریخی بازار و احیای سرای حاج رضا می‌تواند در موضوعاتی همچون تعریف کاربری جدید برای مجموعه بازار مؤثر واقع شود.

احیای بازار قزوین در دستور کار

وی افزود: روند مطالعات بالادستی برای احیا و ارتقای بناهای موجود در بافت تاریخی قزوین موضوع بسیار مهمی است لذا در خصوص مجموعه بازار سنتی باید در یک پلان مشخص به آن پرداخت و مورد بررسی قرار گیرد تا کل مجموعه بازار احیا شود.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قزوین تصریح کرد: با توجه به سوابقی که در سعدالسلطنه وجود دارد احیای بازار قزوین باید در دستور کار قرار گیرد تا از این طریق نقش سرای حاج رضا تبیین و کاربری تعریف شود و سپس متناسب با وضعیت موجود نسبت به تملک، نحوه مدیریت و پیاده‌سازی طرح مناسب با شرایط فرهنگی، اجتماعی، حقوقی و اداری حاکم بر خود بنای حاج رضا فعالیت لازم صورت گیرد.

دل‌زنده در پایان بیان کرد: جهاد دانشگاهی علاوه بر ساماندهی اولیه آمادگی دارد که یک دفتر فنی ویژه بافت تاریخی بازار و سرای حاج رضا ایجاد کند و مطالعات پژوهشی پیرامون طرح توسعه و احیای بنای حاج رضا با محوریت نقش آن در ارتقای گردشگری استان و به خصوص بازار تاریخی قزوین و مجموعه سعدالسلطنه، مطالعات جامع آسیب نگاری و آسیب شناسی و ارائه طرح مرمت بنا، ارائه پیشنهاد بازسازی بنا و پیاده‌سازی طرح در قالب اجرا را با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و اوقاف انجام دهد.

منبع: ایسنا