یک سفره کریمانه در آسایشگاه اسرا
تعداد زیادی از اسیران به حفظ قرآن مشغول بودند. گاه می‌شد یکی قرآن به دست می‌گرفت و ساعت‌ها به حفظ قرآن می‌پرداخت یا با دوستان خود آیات را مرور میکرد. بیشتر بچه‌ها به قرائت قرآن توجه داشتند. ترجمه لغوی قرآن نیز عده‌ای را به خود مشغول کرده بود. برخی در زمینه صوت کار می‌کردند و همه به نوعی بر سر سفره قرآن حضور داشته و از این مائده آسمانی استفاده می‌کردند.
به گزارش ایکنا از خوزستان، خیرالله محمدیان پژوهشگر فرهنگ عامه و تاریخ بهبهان، در بخشی از پژوهش‌های خود به فرهنگ رزمندگان و آزادگان این شهرستان پرداخته و نشان داده است یکی از موضوعات مورد توجه رزمندگان چه در دوران جبهه و چه دوران اسارت، تلاوت قرآن بود.
قرآن کریم، به ویژه در دوران اسارت، یکی از عوامل سلامت روحی اسرا به شمار می‌رفت و انس با آیات آن، تعلقات دنیوی را در نظر آنها کم رنگ و گذران دوره سخت اسارت را برای آنها ممکن می‌ساخت. محمدیان در بخشی از کتاب خود به نام «آیین‌ها و سوگواری‌های مذهبی در دارالمومنین بهبهان» درباره ارتباط روزانه رزمندگان با قرآن کریم نوشته است:
«در حماسه هشت سال دفاع مقدس، تلاوت قرآن یکی از کارهای معمول بود. رزمندگان قبل و یا بعد از نماز صبح و یا بین نمازهای ظهر و عصر و یا مغرب و عشاء دور هم حلقه زده و به نوبت به تلاوت قرآن می‌پرداختند. در صفحه 51 کتاب «میعاد در زمستان» نوشته حاج شکرالله نیکپور از دست‌نوشته‌های سردار شهید ابراهیم نیکپور می‌خوانیم:
«دیشب خبر شهادت برادر رضا محسنی را در روزنامه جمهوری اسلامی خواندم. خیلی ناراحت شدم. چون این اولین خبر در مورد شهدای شهر بود. گذشته از مسائل سیاسی شهر، همه بر این واقفند که «رضا» یک بچه خوش‌اخلاق بود و شوخی‌های بامزه او در ذهن‌ها مجسم است. در جبهه سوسنگرد در ساختمان «مرکز الثقافی الاسلامی» همراه گروه برادر شهید یحیی هاشمی آمده بود و بچه‌های خوبی از جمله رضا محسنی، رضا خاکی، فرهاد روزخوش، ابراهیم خوش‌خواهش، لطف‌الله صالحی، نجفیان مقدم و ... جزء گروه بودند. رضا محسنی، مسئول قرائت قرآن بود. به یاد آن روز که صبح زود پس از به‌جا آوردن نماز همه بچه‌ها دور هم حلقه زده بودیم و قرآن تلاوت می‌کردیم و رضا مسئولیت بچه‌ها را در کلاس برعهده داشت.»
وی در ادامه درباره ارتباط روحی اسرا با آیات قرآن می‌نویسد:
از نکات قابل ذکر در زمینه فعالیت‌های قرآنی، تلاش و همت والای اسرای ایرانی در بند رژیم بعث عراق در جریان هشت سال دفاع مقدس است. این فعالیت‌ها که بسیار رواج داشت و مورد استقبال اسرا قرار می‌گرفت، به نوشته آزاده سرافراز بهبهانی آقای عبدالرحمان آغازی در صفحات 87 و 88 کتاب «پرواز در قفس» به قرار زیر بود:
«1- آموزش روخوانی قرآن 2- صوت 3- ترجمه کلمه به کلمه 4- حفظ قرآن 5- ختم قرآن.
تعداد زیادی از اسیران به حفظ قرآن مشغول بودند. گاه می‌شد یکی قرآن به دست می‌گرفت و ساعت‌ها به حفظ قرآن می‌پرداخت. یا با دوستان خود آیات را مرور میکرد. این فضای معنوی حال و هوای خاصی را در اردوگاه ایجاد میکرد. فضایی روحانی و آسمانی که روح و جان اسیران را در حالی که از همه تعلقات دنیوی دل کنده بودند، پرواز می‌داد به عالم ملکوت و آیات الهی بر دل و جان آنان نقش می‌بست. بیشتر بچه‌ها به قرائت یا ختم قرآن توجه داشتند. به خصوص در ایام ماه مبارک رمضان که هر کدام چندین بار قرآن را به صورت فردی و جمعی ختم می‌کردند. ترجمه لغوی قرآن نیز عده‌ای را به خود مشغول کرده بود. برخی از دوستان نیز در زمینه صوت قرآن کار می‌کردند. همه به نوعی بر سر سفره قرآن حضور داشته و کم و بیش از این مائده آسمانی استفاده می‌کردند. به یقین می‌توان ادعا کرد که یکی از دلایل سلامت روحی اسیران در آن شرایط استفاده از این کتاب مقدس بود. هر روز صبح قبل از اذان، آوای ملکوتی قرآن توسط یکی از دوستان به مدت پنج تا ده دقیقه در آسایشگاه طنین می‌افکند و بچه‌ها معمولاً با صدای خوش قرآن از خواب بیدار می‌شدند.»
همین نویسنده در صفحه 72 از کتاب مذکور می‌نویسد: «چه نوای دلنشینی دارد این کتاب مقدس! یکی از عواملی که مردم حجاز را در آغاز بعثت پیامبر اعظم(ص) جذب آن حضرت کرد، آیات قرآن و تلاوت آن توسط آن حضرت(ص) بود. من فکر می‌کنم در شدائد و سختی‌ها جذابیت و گیرایی قرآن بیشتر نمود پیدا می‌کند و شاید دل‌ها در چنین شرایطی بیشتر خاضع شده و برای دریافت معارف بلند آماده‌تر می‌شوند.
یکی از الطاف خداوند در اسارت این بود که بعد مدتی که قرآن در دسترس ما قرار گرفت، تعداد زیادی به حفظ قرآن رو آوردند و عراقی‌ها نیز صبح‌ها از طریق بلندگو اقدام به پخش قرآن می‌کردند. در این بین چون بچه‌ها با زبان عربی آشنا شده و معانی آیات را تا حدودی می‌دانستند، شنیدن آیات الهی دل‌های آنان را به پرواز درمی‌آورد و سبب آرامش روح و روان می‌شد. گاهی اوقات در حالی که مشغول قدم زدن در حیاط اردوگاه بودیم که البته این عادت همیشگی اسیران بود و قرآن هم از بلندگو پخش می‌شد؛ وقتی به آیه سجده می‌رسید، بچه‌ها همراه با هم به سجده می‌رفتند و با این عمل صحنه‌ای زیبا از بندگی پروردگار به نمایش گذاشته می‌شد.»
هر چند در خطوط مقدم جبهه و میان سنگرها توسل به قرآن و تلاوت آن بین رزمندگان از برنامه‌های معمولی و روزانه به حساب می‌آمد، اما از میان خیل شهدا آن عزیزانی که عنایت ویژه‌ای به تلاوت قرآن داشته یا بر سنگ سوادشان «قاری قرآن» نوشته شده است، شهدای والامقام زیرا را می‌توان نام برد:
شهید علی‌اصغر عابدنژاد (تولد 1336 شهادت 6/12/1362 عملیات خیبر)
شهید سید ابوالقاسم موسویون معلم قرآن بسیج سپاه پاسداران بهبهان (تولد 1342 شهادت 13/6/1360)
طلبه بسیجی و قاری قرآن مرحوم حسین برجسته (تولد 1356 وفات 1375)
شهید محمدکاظم نحوی (شهادت 3/7/59)
بسیجی شهید مجید کعبی (تولد 1344 شهادت 8/12/1362 ه.ش)
شهید حسین شریعتی (تولد 1345 شهادت 5/12/1362 عملیات خیبر/ هورالعظیم)
منبع: آیین‌ها و سوگواری‌های مذهبی در دارالمومنین بهبهان اثر خیر الله محمدیان، ص 535 و 536.
انتهای پیام
