آموزش روش فهم قرآن در مرکز تخصصی تفسیر جامعة‌القرآن اصفهان
در مرکز تخصصی تفسیر جامعة‌القرآن‌الکریم اصفهان، طرح لذت فهم و انس با قرآن در قالب تفسیر تخصصی اجرا می‌شود و قرآن‌آموزان با یادگیری روش فهم قرآن، توانایی تحلیل مسائل مختلف اجتماعی و پاسخگویی به شبهات را به‌دست می‌آورند.
جامعة‌القرآن‌الکریم از جمله مؤسسات نام‌آشنا و پرسابقه در شهر اصفهان به‌شمار می‌رود که شعبه‌های متعدد آن در سطح شهر و استان به آموزش و تدریس قرآن اشتغال دارند. خبرنگار ایکنا در اصفهان با حضور در مرکز تخصصی تفسیر این مؤسسه، گفت‌وگویی با محمدرضا عبداللهی، مدیر جامعة‌القرآن‌الکریم استان اصفهان و هانیه رستمی، مسئول آموزش مرکز تخصصی تفسیر انجام داده است که ماحصل آن از نظر خوانندگان می‌گذرد.
عبداللهی در این گفت‌وگو به تاریخچه شکل‌گیری جامعة‌القرآن در سال 1378 اشاره کرد و گفت: زمانی که محمدحسین طباطبایی خردسال، حافظ قرآن شد، دکترا گرفت، نامش همه جا بر سر زبان‌ها افتاد و به‌عنوان معجزه قرآنی مطرح شد، در دیداری که پدرش با مقام معظم رهبری داشت، ایشان اعلام کرد که همه کودکان می‌توانند توانایی محمدحسین را پیدا کنند و این کار باید در کشور گسترش پیدا کند. در نتیجه، اولین شعبه‌های جامعة‌القرآن به ترتیب در قم، اصفهان و تهران تأسیس شد.
وی افزود: در اصفهان به همت مرحوم حاتم‌زاده در مؤسسه خیریه امام رضا(ع)، اولین شعبه و مکان جامعة‌القرآن در چهارراه وفایی راه‌اندازی شد و اکنون بیش از 60 شعبه این مؤسسه در سراسر استان اصفهان مشغول فعالیت هستند. جامعة‌القرآن در شهر اصفهان یک مجموعه اداری نیز در خیابان گلزار دارد که برنامه‌های آموزشی و مالی شعب را اداره می‌کند.
مدیر جامعة‌القرآن‌الکریم استان اصفهان با بیان اینکه برنامه‌ها و طرح‌های قرآنی متنوعی در شعب این مؤسسه اجرا می‌شود، ادامه داد: در بخش خردسالان، کودکان چهار ساله وارد جامعة‌القرآن می‌شوند و در کمتر از یک سال، تعدادی از آیات قرآن را حفظ می‌کنند و بعد از گذشت یک سال و نیم، قبل از اینکه وارد مدرسه شوند، می‌توانند قرآن را روخوانی کنند و به تبع آن، توانایی خواندن کتاب‌های فارسی درسی و داستانی را هم به‌دست می‌آورند. در واقع، قبل از ورود به دبستان، سواد خواندن و نوشتن پیدا می‌کنند. جامعة‌القرآن در استان اصفهان هشت پیش‌دبستانی قرآنی دارد که با استقبال خوبی نیز همراه شده است.
وی اضافه کرد: در بخش بانوان، چند مرکز حفظ وجود دارد که دانش‌آموزان و طلاب یک سال به مدرسه نمی‌روند و در این مراکز، حافظ کل قرآن می‌شوند. البته بسیاری از این افراد بعد از اینکه حافظ کل قرآن شدند، به‌صورت متفرقه در آزمون‌های مدرسه نیز شرکت می‌کنند و همان سال تحصیلی را پشت سر می‌گذارند. در زمینه حفظ، دوره‌های نیمه‌حضوری نیز تعریف شده است که به بازه‌های زمانی دو، چهار و شش ساله تقسیم می‌شود و دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب در کنار تحصیل، به حفظ قرآن نیز می‌پردازند و بسته به طرحی که انتخاب کرده‌اند، در طول دو، چهار یا شش سال، حافظ کل قرآن می‌شوند.
عبداللهی تأکید کرد: کلاس‌های صوت و لحن، تجوید، روخوانی و روان‌خوانی قرآن نیز در شعب مختلف دایر است. شیوع کرونا نیز باعث شد تا کلاس‌های مجازی در جامعة‌القرآن راه‌اندازی شود و هم‌اکنون در مرکز تخصصی تفسیر، قرآن‌آموزانی از استان‌های کرمان، چهارمحال و بختیاری، همدان، خراسان رضوی و... در دوره‌های این مرکز شرکت می‌کنند.
طرح لذت فهم و انس با قرآن
رستمی، مسئول آموزش مرکز تخصصی تفسیر جامعة‌القرآن اصفهان نیز آغاز فعالیت این مرکز را سال 1386 با مدیریت حجت‌الاسلام رحمانی بیان کرد و گفت: اهم فعالیت‌های مرکز بر محور طرح لذت فهم و انس با قرآن در قالب تفسیر تخصصی پیش می‌رود. تاکنون، 45 دوره از این طرح به‌صورت حضوری و شش دوره نیز به‌صورت مجازی برگزار شده است و افرادی از استان‌های مختلف کشور در این طرح شرکت می‌کنند.
وی با اشاره به روایتی از امام سجاد(ع) که در فتنه‌ها، کسانی می‌توانند نجات پیدا کنند که فهمی از قرآن داشته باشند، تصریح کرد: بر این اساس، تلاش کردیم تفسیر تخصصی قرآن را با این رویکرد پیش ببریم که افراد فهم کاربردی و به‌روز از آیات قرآن داشته باشند، مسائل روز جامعه را تحلیل و موشکافی کنند و توانایی پاسخگویی به شبهات را داشته باشند.
مسئول آموزش مرکز تخصصی تفسیر جامعة‌القرآن اصفهان افزود: طرح لذت فهم و انس با قرآن به‌صورت ترم‌های دانشگاهی برگزار می‌شود و سرفصل‌های آن را ۲۰ نفر از اساتید تدریس می‌کنند. در این طرح، 16 سرفصل آموزشی در قالب چهار ترم تعریف شده است و افرادی که در کل دوره پذیرفته می‌شوند، مدرک دریافت می‌کنند و وارد دوره بعدی می‌شوند. این افراد توانایی تفسیر گفتن را به‌دست می‌آورند، می‌توانند به شبهات پاسخ دهند، ظرافت‌های تفسیری قرآن را بیان کنند و مبلغ و مدرس مباحث تفسیری شوند. در واقع، این طرح، روش فهم قرآن را به افراد آموزش می‌دهد و از کل تفاسیر استفاده می‌کند، چنانکه یکی از سرفصل‌های آموزشی در ترم سوم، آشنایی با روش‌ها و گرایش‌های تفسیری است که قرآن‌آموزان با 40 کتاب تفسیر از شیعه و اهل سنت به‌صورت تطبیقی آشنا می‌شوند. یکی دیگر از سرفصل‌ها، نحوه به‌روزرسانی کردن آیات قرآن است. یعنی قرآن‌آموز وقتی آیه‌ای را می‌خواند، بتواند پیام آیه را برای زندگی امروزش دریابد. در پایان این دوره نیز قرآن‌آموزان موظف به ارائه پایان‌نامه هستند.
وی ادامه داد: طرح دیگر، خمسه آل عبا یا حفظ همراه با تفسیر است. بعضاً قرآن‌آموزان توانایی فهم تفسیر پیدا می‌کنند، ولی چون آیات را حفظ نیستند، در مقام پاسخگویی به شبهات نمی‌توانند به آیات قرآن استناد کنند. بنابراین، طرح خمسه آل عبا را کلید زدیم که مطابق سیره اهل بیت(ع)، سوره‌محور است و بیشتر، سوره‌های کاربردی را مدنظر دارد. در این طرح، قرآن‌آموزان علاوه بر حفظ روزانه، تفسیر موضوعی و حتی مکالمات قرآنی را فرامی‌گیرند. ترم اول این طرح برگزار شده است و در هفته پیش رو نیز افتتاحیه ترم دوم برگزار خواهد شد. قرآن‌آموزان در این طرح، طی پنج مرحله حافظ کل قرآن می‌شوند، ابتدا 40 سوره پایانی قرآن را حفظ می‌کنند، در ترم دوم به حفظ سوره‌هایی می‌پردازند که روایات ویژه درباره آنها وجود دارد، مثل سوره‌های یاسین و ملک و به همین ترتیب پیش می‌روند تا در نهایت، حافظ کل قرآن می‌شوند.
رستمی اظهار کرد: در کنار این طرح‌ها، یک‌سری کلاس‌های جانبی نیز در مرکز تخصصی تفسیر برگزار می‌شود که البته تخصصی نیست و برای افرادی است که به این مرکز مراجعه می‌کنند و می‌خواهند بدون گذراندن آزمون و تحقیق، از مباحث قرآنی استفاده کنند. دوره مهدویت با رویکرد خانواده مهدوی، شرح دعاهای صحیفه سجادیه، تفسیر موضوعی در سه بخش آیات اعتقادی، اخلاق و احکام، شرح خطبه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه، آموزش ترجمه کل قرآن، تفسیر سوره به سوره، تربیت فرزند با رویکرد دینی و سیر مطالعاتی آثار شهید مطهری، از جمله این کلاس‌هاست.
وی تأکید کرد: اساتیدی که در این مرکز تدریس می‌کنند، اکثراً یا دارای مدرک دکترا هستند و یا خارج فقه و اصول. در میان قرآن‌آموزان مؤسسه نیز کم نیستند افرادی که تحصیلات عالیه حوزوی و دانشگاهی و موقعیت‌های اجتماعی برجسته دارند و علاقه‌مند یادگیری مباحث قرآنی به‌صورت کاربردی هستند. دغدغه ما نیز همین است که افراد تشنه این مباحث را که دنبال دریافت مدرک نیستند و می‌خواهند از آموزه‌های قرآن به‌صورت کاربردی در زندگی خود استفاده کنند، جذب کنیم و در این راستا، سرفصل‌هایی تعریف کرده‌ایم که تحقیق‌محور باشد تا مباحث در ذهن افراد نهادینه شود.
مسئول آموزش مرکز تخصصی تفسیر جامعة‌القرآن اصفهان بیان کرد: بعضاً مؤسساتی هستند که به دنبال نیروی کارآزموده می‌گردند، یا در مناسبت‌های خاص مثل ماه رمضان نیازمند قرآن‌آموزان جامعة‌القرآن می‌شوند که ما این افراد را به آنها معرفی می‌کنیم. البته این‌طور نیست که قرآن‌آموزان پس از پایان دوره‌ها، به حال خود رها شوند، بلکه روزهای دوشنبه هر هفته، برای آنها برنامه‌ای با عنوان مجمع مفسران داریم که قرآن‌آموزان پس از فارغ‌التحصیلی در طرح لذت فهم و انس با قرآن، وارد این دوره می‌شوند و از سرفصل‌های آموزشی آن استفاده می‌کنند.
