توجه به چرخه تولید از منظر نهج‌البلاغه ضروری است

حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با بیان اینکه توجه به مباحث اقتصادی، تجارت، صنعت و سرمایه‌گذاری از دیرباز تاکنون مورد حاکمان بوده است، اظهار کرد: اهمیت پرداختن به مباحث اقتصادی تا بدان جاست که نبی مکرم اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) نیز احادیث و روایات بسیار بیان فرمودند.

وی تولید و پرداختن به این مسئله مهم را یکی از ارکان و ابعاد اصلی نظام‌های اقتصادی برشمرد و تصریح کرد: داشتن چرخه تولید مولد یکی از شاخصه‌هایی است که در همه نظام‌های اقتصادی با هر دیدگاه و مذهبی که باشند دنبال می‌شود. توجه به شاخصه‌ها و مؤلفه‌های عرضه و تقاضا در اقتصاد مورد توجه است و همه جوامع با توجه به نیاز و داشته‌های ظرفیتی خود به آن می‌پردازند.

بیشتر بخوانید:

• نویسندگان در انتقال نصایح نهج‌البلاغه دست به قلم شوند
• دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
• چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)

صابری‌نسب با بیان این مطلب که در سیره و مکتب ائمه معصومین(ع) به بحث اقتصاد و داشتن نظام اقتصادی مولد و اثرگذار توجه ویژه شده است، ادامه داد: حضرت علی(ع) در گفتار خود به تولید و پرداختن به مباحث مختلف در این حوزه تأکید و توجه بسیار داشتند و می‌توان ایشان را یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مدیران اقتصادی معرفی کرد؛ چراکه با در اختیار داشتن دانش کافی در کارآفرینی و مهارت استفاده از ظرفیت‌ها علاوه بر تأمین معاش خود و خانواده و حتی کمک به نیازمندان همواره بخشی از اموال خود را وقف می‌کردند.

وی با بیان اینکه توجه به تولید اقتصادی را می‌توان یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین شاخصه‌های شخصیتی حضرت علی(ع) دانست، افزود: نقل است در روایات که زندگی شخصی ایشان با کار و تولید پیوند خورده بود تا جایی‌که آن حضرت در سال‌های اولیه مهاجرت به مدینه با کار کردن در باغات و آب کشیدن از چاه‌ها برای ساخت خشت، برای خود و پیامبر(ص) درآمدی کسب می‌کرد. گام به گام زندگی ایشان برای ما درس‌های بزرگی است که باید مورد توجه قرار گیرد، البته نکات کلیدی و مثرثمر در حوزه اقتصادی باید به جوانان کارآفرین آموزش داده شود؛ چراکه نمی‌توان مسیر تولید و رسیدن به اهداف را یک‌شبه پیمود.

این مدرس دانشگاه به نامه 53 حضرت امیر(ع) در نهج‌البلاغه خطاب به مالک اشتر اشاره و ادامه داد: ایشان در فرازهایی از این نامه سفارش‌های اقتصادی را به کشاورزان، تجار و صنعت‌گران بیان فرمودند و این امر دلالت بر ضرورت تمام مشاغل در جامعه دارد. از نگاه ایشان تمام مشاغل با کسب درآمد حلال باارزش هستند، گرچه برخی مشاغل نسبت به سایر مشاغل دیگر به دلیل ضروریات تولید از سایر مشاغل از اهمیت بیشتری برخوردارند.

وی با یادآور شدن این مطلب که حضرت علی(ع) در زندگی فردی و اجتماعی خویش به‌کار و تولید اهمیت داده و کسب مهارت را به جوانان و نوجوانان توصیه فرمودند، افزود: ایشان در خطبه 193 نهج‌البلاغه کسب روزی حلال را یکی از شاخصه‌های متقین دانسته‌ است و این امر رسالت و وظیفه هریک از ما در هر حرفه‌ای که هستیم را روشن می‌کند. نکات کلیدی اسلام باید در جامعه تبیین شود تا تلاش و کسب روزی حلال منافی پرهیزگاری تعریف نشود.

صابری‌نسب همچنین به نامه 24 نهج‌البلاغه نیز اشاره و تشریح کرد: ایشان به فرزندان خود وصیت‌می‌کنند: «وَ یَشْتَرِطُ عَلَی الَّذی یَجْعَلُهُ إِلَیْهِ أَنْ یَتْرُکَ الْمَالَ عَلَی أُصُولِهِ وَ یُنْفِقَ مِنْ ثَمَرِهِ حَیْثُ أُمِرَ بهِ وَ هُدیَ لَهُ وَ أَلَّا یَبیعَ مِنْ أَوْلَاد نَخِیلِ هَذهِ الْقُرَی وَدیَّةً حَتَّی تُشْکِلَ أَرْضُهَا غِرَاساً، شرط بر این است که اصل مال حفظ شود و تنها از میوه و درآمد آن بخورید و انفاق کنید و هرگز نهال‌های درخت خرما را نفروشید تا همه سرزمین یک پارچه به گونه‌ای زیر درختان خرما قرار گیرد که راه رفتن در آن دشوار باشد».

این مدرس دانشگاه با تأکید براینکه از مبانی مندرج در نهج‌البلاغه باید استفاده امروزی کرد؛ چراکه این کتاب ارزشمند برای تمام دوران نوشته است، اظهار کرد: به نظر می‌رسد برای دنیای امروز، درخت نخل و آبادانی نخلستان‌ها تمثیل باشد و این مهم ما را برآن می‌دارد با استفاده از نکات کلیدی این کتاب خود را علاوه بر قوی کردن در حوزه کشاورزی در حوزه‌های صنعت و علمی نیز تقویت کنیم. ناگفته نماند دولت برای برنامه‌ریزی و حمایت از صاحبان تولید باید بستر لازم را فراهم و طرح‌های کاربردی را ارائه دهد.

صابری‌نسب در پایان به دغدغه رهبری در خصوص تقویت تولید و پرداختن به نظام اقتصادی سالم اشاره کرد و گفت: ایشان سال‌هاست به مسئله تولید تأکید ویژه دارند و لازم است بستر لازم برای تحقق این مهم از سوی صاحبان صنعت و مسئولان فراهم شود.