تأثیرگذاری جامعه آسیب‌پذیر بر کودکان و نوجوانان
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با بیان اینکه همه مشکلات نوجوانان بر عهده والدین نیست، گفت: اگر بخواهیم اکثر رفتارهای نادرست نوجوان اصلاح شود نخست جامعه باید اصلاح شود زیرا بیشتر مشکلات و عوامل در ابعاد مختلف جامعه شکل می‌گیرد.
منصور بیرامی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی در خصوص استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی گفت: فضای مجازی داده‌هایی دارد که برخی از والدین بی‌خبر آن‌را در اختیار نوجوانی که خود کنترلی را نیاموخته، قرار می‌دهند و چون او آموزش لازم را ندیده می‌تواند آسیب جدی ببیند.
وی با بیان اینکه باید نحوه استفاده صحیح از فضای مجازی را برای فرزندان خود آموزش دهیم که از آن به‌عنوان ابزار به‌کار گرفته شود، افزود: زمانی که فضای مجازی از قامت ابزار خارج شده و تبدیل به هدف شود استفاده از آن اصولی نیست.
بیرامی با اشاره به اینکه عوامل مختلفی وجود دارند که در تعامل با هم مدت زمان استفاده کودک و نوجوان از تلفن هوشمند را مشخص می‌کند، تصریح کرد: یکی از این عوامل مرحله رشد کودک و دومین مورد کنش، که دلیل اصلی به‌کار بردن تلفن همراه و ورود به فضای مجازی است.
این استاد دانشگاه تبریز با تأکید بر اینکه تلفن همراه اگر ابزار درست کار و کنش اصلی ما باشد مشکلی بر استفاده کردن آن وجود ندارد، گفت: کودکان زیر چهار سال بهتر است هرگز از گوشی استفاده نکنند اگر قرار شد از ابزارهای الکترونیک استفاده کنند ویژه سنین کودکان باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز اظهار کرد: تلفن همراه به طور کلی فضای بی‌کران را برای کودکان باز می‌کند و قلمرو کنترل نشده است بنابراین بهتر است اصلاً از آن استفاده نکنند، هرچه محدوده سنی بالاتر می‌رود زمان استفاده از گوشی نیز بیشتر می‌شود اما ورود به فضای مجازی برای گیم، دانلود کردن فیلم و غیره، برای سنین زیر 10 سال بدون کنترل درست نیست زیرا رشد شناختی آنها به فرمال یا انتزاعی نرسیده است.
وی افزود: کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نمی‌دانند دنبال چه چیزی هستند یعنی با فضای برنامه‌هایی که در فضای مجازی طراحی شده و بسیار هم پیچیده است ناآشنا هستند. بعضی از بازی‌ها و برنامه‌ها جوری طراحی و ساخته شده‌اند که مرحله‌ای هستند و کودک هر مرحله‌ای که رد می‌کند به مرحله بعدی می‌رود و این روند باعث می‌شود کودک در گام آخر بازی به چیزهای غیراخلاقی برسد و این باعث اختلال در ذهن کودک می‌شود و بهتر است والدین کنترل لازم را داشته باشند.
بیرامی در خصوص زمان استفاده نوجوانان از فضای مجازی افزود: یک نوجوان بالای 10 سال می‌تواند زمان بیشتری را برای استفاده از تلفن هوشمند در نظر بگیرد اما تهدیدگرهای ویژه دوران نوجوانی وجود دارد که عوارض و عوامل اولیه و ثانویه بلوغ و مشکلات رفتاری را تولید می‌کند و باعث می‌شود نوجوان به‌دنبال هیجان و پاسخ به سؤالات مبهم خود باشد و در نتیجه این عمل می‌تواند آسیب‌پذیر باشد.
وی گفت: به والدین توصیه می‌کنیم مستقیم فرزندان خود را کنترل نکنند ولی به‌طور غیرمستقیم می‌توانند فرزندان خود را کنترل کرده که بهترین شیوه آن نیز آموزش پیش از استفاده تلفن همراه و فضای مجازی است که نقش پیشگیری را ایفا می‌کند.
فضای مجازی ابزاری برای رسیدن به هدف
این استاد دانشگاه بیان کرد: فضای مجازی یک ابزار است پس با آن مثل یک هدف برخورد نکنیم متأسفانه مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این ابزار تبدیل به هدف شود، اگر از فضای مجازی اهدافی داریم باید از آن به‌عنوان یک ابزار برای رسیدن به هدف استفاده کنیم که محاسن زیادی نیز دارد.
بیرامی گفت: در فضای مجازی نوجوان بیشتر از هر حوزه‌ای از آسیب‌های جنسی تهدید می‌شود چون بدون آموزش و خودکنترلی وارد فضایی شده است که فعال‌سازها یا راه‌اندازهای نیازهای زیستی نوجوان، به‌ویژه نیاز جنسی در آن فضا وجود دارد. عوارض بسیار جدی و مخرب این حوزه، بلوغ زودرس در کودکان و نوجوانان است این بلوغ پیامد استفاده غلط از فضای مجازی است.
بیرامی همچنین به دیگر مشکلات ورود نوجوانان به فضای مجازی گفت: یکی از دلایل بالا بودن آمار طلاق و اختلاف زناشویی در خانواده‌ها، ورود نوجوانان آموزش ندیده به فضای مجازی جنسی است.
عضو هئیت علمی دانشگاه اظهار کرد: پدیده‌های این چنینی توصیه‌پذیر نیستند و بالعکس اوضاع را بدتر می‌کنند این مشکلات برنامه کلان اجتماعی لازم دارد، با توصیه به والدین که مراقب فرزندان خود باشند، مشکل حل نمی‌شود چون هر والدینی می‌داند این کار صحیح نیست و لزومی بر توصیه وجود ندارد. در این مشکلات برنامه جامع وجود ندارد و باعث می‌شود متغیرهای خارج از کنترل بیشتر از قابل کنترل باشد، بنابراین خانواده افسار لازم برای کنترل فرزندان خود را از دست می‌دهد پس لازم است ما با برخی برنامه‌ها این قابلیت را به خانواده‌ها تزریق کنیم.
وی همچنین افزود: همه این مشکلات برعهده والدین نیست وقتی یک جامعه آسیب‌پذیر باشد خانواده هم در دل آن جامعه قرار دارد و باعث می‌شود به غیر از خانواده عوامل دیگری نیز بر نوجوانان تأثیرگذار باشد.
ساز و کارهای دروغ‌پردازی در جامعه اصلاح شود
بیرامی تصریح کرد: کودکان و نوجوانان، مدرسه، خیابان و فضای مجازی سالم نیاز دارند، اگر از بقیه عوامل صرف نظر کنیم و خانواده هم مسئولیت خود را به‌خوبی ایفا کند آن موقع فرزند سالم این خانواده از فرزندان خانواده‌های دیگر آسیب‌پذیر است.
وی گفت: دنیا را نمی‌توان به روی کودک و نوجوان بست بالاخره کودک یا نوجوان برای تحصیل، اشتغال و آموزش باید وارد جامعه شود، این جامعه فشار محیطی و فشار اجتماعی دارد و این فشار به کودک القا می‌کند بدون اینکه والدین بدانند سیگار مصرف کند و یا رابطه نامشروع با جنس مخالف داشته باشد.
این استاد دانشگاه تبریز افزود: وقتی کودک در فضای مجازی رابطه نادرست برقرار می‌کند یا بیرون دزدی می‌کند و یا مسائل اینگونه همه این مشکلات به یک واژه به‌نام دروغ منتهی می‌شود، به فرزندان خود یاد می‌دهیم که دروغ بگویند، یاد می‌دهیم و یاد می‌گیرند که دروغ غلط و حرام است ولی باید انجام دهند. همه ساز و کارهایی که جامعه وادار می‌کند شهروندان در آن دروغ‌پردازی کنند باید اصلاح شود.
وی همچنین بیان کرد: طبیعی است وقتی یک کنش ما آسیب می‌بیند کنش دیگری هم آسیب پذیر می‌شود، در کودکان و نوجوانان کنش اصلی تحصیل است و به‌دنبال وقوع این مشکلات ممکن است این کنش مهم آسیب ببیند.
بیرامی اظهار کرد: افرادی هستند که می‌گویند به دلیل کم محبتی والدین، کودکان به فضای مجازی روی می‌آورند اما این‌ها عوامل چند علتی هستند که پدیده رفتاری تک علتی نداریم.
وی گفت: عوامل مختلفی مثل طلاق والدین، ناکامی‌های دوران خردسالی، دوستان با رفتارهای غلط، مدرسه نامناسب و غیره همه این عوامل سهم بسزایی در روی آوردن فرزندان به فضای مجازی هستند و نمی‌توانیم یک علت را صرفاً دلیل بر این رفتار تلقی کنیم.
استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، در پایان اظهار کرد: اگر بخواهیم همه این رفتارها اصلاح شود نخست جامعه باید اصلاح شود چون این مشکلات و عوامل در ابعاد مختلف جامعه شکل می‌گیرد.
انتهای پیام
