مسابقات قرآن در دو سطح حرفه‌ای و عموم برگزار شود
ناظر عالی چهل و پنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن معتقد است: می‌توان مسابقات قرآن را در دو شکل برگزار کرد؛ یکی مسابقات حرفه‌ای مانند مسابقات فعلی سازمان اوقاف و دوم مسابقاتی که در آن همه افراد با هر سطح سوادی شرکت کنند. همه مردم علاقه‌ای به تلاوت حرفه‌ای ندارند.
چهل و پنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن، از 22 دی در شهر اهواز آغاز شده و تا 28 دی نیز این رویداد بزرگ و مهم قرآنی ادامه دارد. در محل برگزای مسابقات از مهدی قرهشیخلو، ناظر عالی مسابقات دعوت کردیم تا با حضور در غرفه ایکنا به برخی پرسش‌ها در زمینه فرصت‌ها و تهدیدهای مسابقات قرآن بپردازد.
رئیس سابق مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامی ایکنا به خوزستان بیان کرد: در همه رشته‌های هنری، ورزشی و ... مرسوم است که فضایی را ایجاد می‌کنند تا افراد علاقه‌مند در آن رشته که زحمت کشیده‌اند بتوانند به رقابت با یکدیگر بپردازند. البته مسابقات قرآن در کشور ما در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی یک هدف تبلیغی - ترویجی را دنبال کرد و مسئولان امر درصدد برآمدند تا فضایی ایجاد کنند که از این طریق مردم به قرآن جذب شوند و پیام قرآن به کشورهای دیگر صادر شود، اما اندک‌اندک مسابقات تبدیل به یک فعالیت حرفه‌ای شد.
مسابقات؛ فینال کار آموزشی یکساله
رئیس اسبق سازمان دارالقرآن الکریم افزود: اگر بخواهیم مسابقات را درست ارزیابی کنیم، باید توجه داشته باشیم که مسابقات باید فینال یک کار آموزشی یکساله باشد؛ یعنی اگر افرادی که با یکدیگر رقابت می‌کنند، یک سال فرصت این را داشته باشند که در جلسات مختلف حاضر شوند و توانمندی‌های خود را ارتقا دهند، در زمان مسابقه می‌توانند به نتایج خوبی دست پیدا کنند.
این قاری بین‌المللی قرآن تصریح کرد: توصیه همیشگی من به علاقه‌مندان این بوده که اگر می‌خواهید در مسابقات موفق باشید، باید یک سال به صورت مداوم جلسه قرآن بروید و کار کنید. اگر به این صورت مسابقات را تحلیل کنیم، مسابقات هم می‌تواند جایی برای رشد به دست آورد و هم استعدادهای جدید را معرفی کند.
همه چیز را نباید در مسابقات خلاصه کرد
ناظر عالی این دوره از مسابقات افزود: از طرف دیگر اگر همه کار ما فقط در مسابقات خلاصه شود نیز آسیب‌هایی را به دنبال خواهد داشت؛ یعنی اگر ظرفیت آموزشی و شناسایی استعدادها و ایجاد زمینه برای رشد افراد علاقه‌مند فراهم نشود، خود مسابقه به تنهایی مؤثر نیست. یکی از اشکالات نظام اداری‌مان این است که جنس مسابقات از جنس مردمی تبدیل به جنس دولتی شده است و سازمان‌ها و ادارات دولتی مسابقه برگزار می‌کنند و فقط هم همین کار را به عنوان یک فعالیت قرآنی انجام می‌دهند، البته هر کجا که برای داوری دعوت می‌شوم، این کار را تایید می‌کنم اما توصیه‌ام این است که آموزش هم جدی گرفته شود؛ زیرا این باعث می‌شود که چهره‌های جدید معرفی شوند، اما کمتر به این موضوع توجه می‌شود.
قرهشیخلو بیان کرد: مسابقات را باید در دو سطح داشته باشیم: یکی سطح حرفه‌ای است، مانند همین مسابقاتی که سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار می‌کند؛ زیرا باید نمایندگان ایران برای مسابقات بین‌المللی شناسایی شوند. یکسری مسابقات هم می‌توانیم برای افرادی که حرفه‌ای نیستند، طراحی کنیم. شاید خیلی از مردم نخواهند به صورت حرفه‌ای قرائت یا حفظ قرآن را دنبال کنند و بخواهند قدری عامیانه‌تر به این فضا وارد شوند که باید در این سطح نیز مسابقاتی طراحی شود. اگر این اتفاق بیفتد دایره فراگیری ما بیشتر می‌شود و از یک جمعیت محدود به یک جمعیت وسیعتری می‌رسیم.
مزایای مسابقات فقط برای یک نفر نباشد
این قاری بین‌المللی قرآن گفت: نکته دیگری که نیازمند اصلاح است اینکه خروجی هر مسابقه در نهایت چهار یا پنج نفر است. اما کسانی که در سطح فینال می‌خوانند که شاید در رشته قرائت بیست نفر باشند، اختلاف اندکی با هم دارند. حال ممکن است یک نفر یک غلط اعرابی داشته باشد و رتبه پنجم را کسب کند و یک نفر هم بدون این غلط اعرابی اول شود. بر این اساس، اگر قالبی طراحی شود که همه این قاریان که در این سطح هستند از نتایج مسابقات بهره‌مند شوند و این بهره فقط برای یک یا دو نفر نباشد، موجب ایجاد انگیزه می‌شود.
وی بیان کرد: متأسفانه در این سال‌ها جا افتاده که رتبه‌داران مسابقات ایران یا مالزی مورد توجه قرار می‌گیرند در صورتی که نفر دهم مسابقات کشوری با نفر اول تفاوت چندانی ندارد. بنابراین سیاستگذاران عرصه مسابقات باید به این نکته توجه داشته باشند و اگر بتوانیم منافع مسابقات را گسترش دهیم تا افراد بیشتری از آن بهره‌مند شوند، سبب می‌شود که افراد سال‌های متمادی در مسابقات نمانند و چهره‌های تکراری را نبینیم.
قرهشیخلو گفت: از طرفی این کار برای ورود دیگران انگیزه ایجاد می‌کند؛ زیرا بسیاری از قاریان چند سال در مسابقات شرکت می‌کنند، اما چون رقابت فشرده است و به جایی نمی‌رسند، دل‌زده می‌شوند. این یکی از آفت‌های مسابقه است و گرفتار آن هستیم و راه حل این آسیب نیز این است که بتوانیم منافع مسابقه را توسعه دهیم تا افراد بیشتری بتوانند بهره‌مند شوند.
چرا باید هنر تلاوت را توسعه دهیم؟
وی بیان کرد: با وجود این افراد با استعداد در کشور هنر تلاوت باید توسعه پیدا کند. اما باید نوع سیاستگذاری ما طوری باشد که افرادی که دور از مرکز هستند نیز بتوانند به خوبی رشد کنند. گاهی اوقات سخت‌گیری‌هایی می‌کنیم که افراد کمتربرخوردار دیده نمی‌شوند. بر این اساس باید در زمینه توسعه هنر تلاوت بکوشیم تا قرآن روز به روز در فرهنگ عمومی مردم بیشتر جا باز کند. دلیل تأکید رهبر انقلاب به جدی گرفتن هنر تلاوت نیز تأثیرگذاری این هنر در میان مردم است. ایشان بارها گفته‌اند: کاری کنید تا مردم به قرآن شنیدن عادت کنند؛ زیرا قرآن گوش کردن تأثیر معنوی دارد و انسان را پالایش می‌کند. البته چنین نیست که تنها راه انس با قرآن این مورد باشد، بلکه این هم یکی از راه‌های انس با قرآن محسوب می‌شود.
قرهشیخلو تصریح کرد: نکته دیگر اینکه باید به صورت عدالت‌محورانه زمینه را برای رشد همه افراد فراهم کنیم و یک امکانات واحدی در اختیار همه بگذاریم. در سال‌هایی که مسئولیت داشتم و در سفر به استان‌ها با افرادی مواجه می‌شدم که بسیار خوش‌صدا و خوش‌استعداد بودند، اما به دلیل نبود امکانات هیچ‌وقت رشد نمی‌کردند. این یکی از ضعف‌های ماست و از یک طرف مسئولان باید تلاش کنند تا این وضعیت بهبود یابد و از طرف دیگر قرآنی‌ها هم باید وارد عمل شوند.
وی افزود: بارها در جلسات آموزشی خودم به برخی از نوجوان‌ها تذکراتی را می‌دهم تا اشکال خود را رفع کنند. اما هفته آینده می‌بینم که اشکال به قوت خودش باقی است و معلوم است که از هفته قبل تا این هفته تمرینی انجام نداده است. این در حالی است که وقتی ما در دهه 60 جلسه می‌رفتیم یادمان نمی‌آمد که استاد یک نکته را دو بار گفته باشد؛ یعنی وقتی استاد اشکالی می‌گرفت در طول هفته آن را برطرف می‌کردیم که این موجب رشد می‌شود، اما خیلی از افراد به صورت جدی به قرائت نمی‌پردازند و در یک سطح توقف می‌کنند.
قرهشیخلو گفت: به برخی از قاریانی که در استان های دور از مرکز مانند ایلام بودند می‌گفتم: شما که امکانات کمتری دارید خودتان به خودتان کمک کنید؛ یعنی چند نفر جمع شوید و تمرینات گروهی را آغاز کنید و به نوبت یک نفر بخواند و دیگران او را نقد کنند که همین رویه موجب رشد می‌شود. اما متأسفانه نگاه ما این است که همچنان باید یک نفر از تهران برود و اشکال گیرد. پس خود علاقه‌مندان به این حوزه نیز باید جدیت داشته باشند؛ زیرا قرائت قرآن بسیار دشوار است. پس مسئولان و علاقه‌مندان هر یک سهم خودشان را دارند.
وی تصریح کرد: برای موفقیت در این کار باید به یکسری از ابزارهای تشویقی نیز توجه داشته باشیم که از جمله آنها حضور در رسانه است. اگر یک فرد مستعد را می‌بینیم باید او را در رسانه نشان دهیم، نه اینکه منتظر بمانیم تا تبدیل به یک قاری درجه یک شود. افزون بر این می‌توانیم برخی از امتیازها را در اختیار این قاریان قرار بدهیم، تا فضای مسابقات تبدیل به یک فضای رقابتی همراه با تولیدات جدید شود. در دهه شصت و هفتاد، هر سال که به مسابقات می‌آمدیم، یکسری افراد جدید می‌آمدند، اما الآن اینطور نیست و افراد تکراری شده‌اند.
ناظر عالی مسابقات بیان کرد: نکته دیگر نقش جلسات است. احساس می‌کنم برخی از دوستان در بحث جلسه‌داری کم‌توجه شده‌اند. اساتیدی که برای ما زحمت کشیدند و موجب شدند ما رشد کنیم الگوی ما هستند و ما هم باید این مسیر را ادامه دهیم. هر قاری شناخته‌شده باید هر هفته یک جلسه خوب آموزشی داشته باشد. وظیفه این قاریان برگزاری جلسات است؛ حال اگر کسی استقبال کرد که عالی است، اما اگر هم کسی استقبال نکرد به تکلیف عمل شده است. بنابراین جلسه‌داری می‌تواند این حوزه را تقویت کند.
قرهشیخلو در پایان تصریح کرد: برگزاری مسابقات کار پرزحمتی است و کار در این سطح بدون اشکال نیست. اما در مجموع زحمات زیادی کشیده‌اند، اما فکر می‌کنم در تبلیغات و اطلاع‌رسانی ضعیف عمل شده است، چون احساس می‌کردم باید استقبال بیشتری از طرف مردم اهواز صورت می‌گرفت. باید تبلیغات و اطلاع‌رسانی بیشتر شود و جمعیت بیشتری در سالن حضور یابند و باعث شور جلسه شوند. شاید اصلی‌ترین هدف مسابقات این باشد که مردم با فضای قرآنی آشنا شوند و امیدواریم این هدف نیز تحقق یابد.
گفت‌وگو از مرتضی اوحدی
انتهای پیام
