معرفی پایگاه‌های اینترنتی برای پژوهش‌های قرآنی

به گزارش ایکنا از خوزستان، پایگاه‌های جست‌وجوی اینترنتی متعددی از سوی مجموعه‌های علمی و پژوهشی مختلف کشور راه‌اندازی شده‌اند که برای پژوهش‌های دینی و قرآنی، آخرین کتب و مقالات موجود را در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار می‌دهند. در این متن برخی از پایگاه‌های پژوهش‌های قرآنی مفید گردآوری و تقدیم علاقه‌مندان می‌شود. 

پرتال جامع علوم و معارف قرآن

پرتال جامع علوم و معارف قرآن (بزرگترین پایگاه مفاهیم و موضوعات قرآنی) یکی از پایگاه‌های وب پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن است. از بخش‌های مختلف این پایگاه می‌توان به بخش فرهنگ‌نامه‌های قرآنی، دایرة‌المعارف‌های قرآنی، کتابخانه با امکان دسترسی به 110 عنوان از کتب تولید شده پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، بخش مقالات قرآنی با امکان دسترسی به متن بیش از 12500 مقاله قرآنی در 1400 موضوع، بخش پایان‌نامه‌های قرآنی با امکان دسترسی به اطلاعات بیش از 4 هزار پایان نامه قرآنی است.

این پژوهشکده نرم‌افزارهای موبایلی متعدد و متنوعی نیز تولید کرده که ازجمله آنها می‌توان به قرآن سراج، فرهنگ قرآن، دایرةالمعارف قرآن کریم، پرسمان‌های قرآنی، فرهنگنامه‌ها و دانشنامه‌های قرآنی اشاره کرد که می‌تواند برای محققان این حوزه مفید باشد. علاقه‌مندان برای بهره‌گیری از امکانات این پایگاه به نشانی http://www.maarefquran.com مراجعه کنند.

حوزه نت

پايگاه اطلاع‌رسانی حوزه از مهم‌ترین پايگاه‌های دینی به زبان فارسی است که در جهت تبلیغ، ترویج و اطلاع‌رسانی نسبت به معارف دینی و موضوعات فرهنگی و ملی در شبکه جهانی اینترنت فعالیت می‌کند. اين پایگاه از سال 1377 راه‌اندازی شده و اکنون با بیش از دو دهه حضور فعال، حجم انبوهی از اطلاعات دینی و فرهنگی را در اختیار مخاطبان قرار داده است. علاقه‌مندان برای دسترسی به موضوعات مختلف می‌توانند از گزینه جستجو استفاده کرده و یا با مراجعه به قسمت دانشنامه که درخت موضوعی دارد موضوعات متنوع این پایگاه را ببینند. 

پایگاه حوزه نت مشتمل بر متن قرآن کریم، نهج‌البلاغه، صحيفه سجاديه همراه با ترجمه و شرح‌های آنها و متن و ترجمه مفاتيح‌الجنان؛ 20 هزار حدیث اهل بیت(ع) همراه با جستجو بر اساس کلیدواژه، متن کامل 44 هزار مقاله و گزیده کتاب، طبقه‌بندی بیش از 55 هزار مقاله، گزیده کتاب، پرسش و پاسخ، چکیده پایان‌نامه و.. . در موضوعات گوناگون(دانشنامه)، بیش از 8 هزار پرسش و پاسخ، بیش از 31 هزار مسئله شرعی و استفتاء از مراجع عظام تقلید، متن 2200 سخنرانی دینی از شخصیت‌های شناخته شده و متن 1800 مصاحبه و گفتگو در موضوعات مختلف دينی و فرهنگی، متن کامل 250 عنوان کتاب در زمینه علوم اسلامی، تاریخ پیامبر و ائمه اطهار، احکام و … متن کامل 73 هزار مقاله مجله در قالب 3700 شماره مجله علمی، فرهنگی و اجتماعی در حوزه معارف دینی و علوم اسلامی؛ معرفی بیش از 1270 نفر از علما و بزرگان و شخصیت‌های برجسته حوزوی، معرفی و چکیده 20 هزار عنوان پایان‌نامه در زمینه علوم اسلامی و انسانی در سطح دکتری و کارشناسی ارشد از مراکز دانشگاهی و حوزوی است. 

پایگاه حوزه در سال 1388 به دلیل ایجاد پرتال جامع مذهبی و دسته‌بندی موضوعی مناسب برای مخاطبان به عنوان مقام اول بهترین پایگاه مبلغ و مروج اسلام و معارف اسلامی شناخته شد و در سال 1397 در جشنواره وب ایران به عنوان پایگاه برگزیده مردمی در بخش «دین و معارف» انتخاب شد. 

آنچه در این پایگاه عرضه شده است حاصل تلاش پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و متخصصان فنی آن از سال 1377 تاکنون است. نشانی این پایگاه https://hawzah.net/ است. 

پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)

پایگاه مجلات تخصصی نور از مجموعه پایگاه‌های مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی است که وظیفه شناسایی و عرضه مجلات تخصصی علوم انسانی و اسلامی را برعهده دارد. شبکه جهانی نور وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی از سال 77 اقدام به عرضه مجلات مربوط به علوم اسلامی و علوم انسانی بر روی پایگاه حوزه کرد. استقبال کاربران و قابلیت‌های روز افزون مورد نیاز متخصصان مراجعه‌کننده، این شبكه را بر آن داشت تا با راه‌اندازی «پایگاه مجلات تخصصی نور» پاسخگوی این نیاز باشد.

آنچه در این پایگاه عرضه شده حاصل تلاش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور از مهرماه سال 1384 تا کنون است.

درج هزاران شماره از صدها عنوان مجله تخصصی در قالب موضوعات مختلفی چون: «قرآن و حدیث»، «فلسفه، کلام و عرفان»، «فقه، اصول و حقوق»، «کتابداری و اطلاع‌رسانی»، «روان‌شناسی»، «اقتصاد»، «هنر»، «مدیریت»، «حقوق»، «علوم انسانی» و ... این پایگاه را به یکی از مهمترین بانک‌های اطلاعات مجلات در زمینه علوم اسلامی و علوم انسانی تبدیل کرده است. ازجمله ویژگی‌های مهم این پایگاه، ارائه مجلات دارای رتبه علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی در زمینه علوم انسانی است.

روش استفاده از آن این‌گونه است که هر کاربر می‌تواند یک حساب کاربری داشته باشد. ثبت‌نام در این پایگاه به سادگی و با ثبت مشخصات نام کاربری و رمز ورود امکان‌پذیر است. علاقه‌مندان به استفاده از این پایگاه به نشانی https://www.noormags.ir مراجعه کنند.

مطالعه مقالات در پایگاه نورمگز رایگان است، اما دانلود مقالات هزینه دارد. پیشنهاد می‌شود پژوهشگران پیش از دانلود مقاله موردنظر، عنوان آن را در اینترنت جستجو کنند، ممکن است بتوانند آن را در پایگاه‌های دیگر به صورت رایگان بیابند. اپلیکیشن این پایگاه برای استفاده  از اطلاعات پایگاه بر روی حامل‌های مختلف ارتباطی همچون تلفن همراه و تبلت در سیستم عامل اندروید نیز طراحی و تولید شده است. 

کتابخانه دیجیتال نور (نورلایب)

پایگاه کتابخانه دیجیتال نور نیز از مجموعه پایگاه‌های مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی است از سال۱۳۸۷ اقدام به تولید و عرضه تخصصی کتاب در حوزه علوم اسلامی و انسانی در بستر شبکه جهانی اینترنت کرد.

امکان جستجوی عنوان کتاب، متن کتاب و پدیدآورندگان آن در این پایگاه وجود دارد و مانند نورمگز امکان مطالعه کتاب در پایگاه رایگان و دانلود آن همراه با هزینه است. نورلایب خدمات خود را به صورت اندرویدی نیز در اختیار پژوهشگران قرار داده و اپلیکشن اندرویدی آن به نشانی https://www.noorlib.ir/ قابل استفاده است. 

جامع الاحادیث

لغت‌نامه قاموس نور

هدف پایگاه لغت «قاموس نور» در فاز اول، ارائه موتور جستجویی هوشمند در جهت ارائه بهترین و نزدیک‌ترین پاسخ نسبت به درخواست کاربر بود.

این پایگاه مشتمل بر دو میلیون و هفتصد هزار کلمه است و پایگاهی معتبر جهت جستجوی معانی فارسی به فارسی و عربی به فارسی کلمات است. نشانی این پایگاه https://qamus.inoor.ir است.

پایگاه جامع قرآنی 

پایگاه جامع قرآنی، یکی از دستاوردهای جدید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در وب به شمار می‌رود. این پایگاه یکی از بزرگترین پایگاه‌های قرآن پژوهی است. مهم‌ترین اطلاعات ارائه شده در این پایگاه عبارتند از: متن قرآن مجید با فهرست‌های گوناگون، ارائه اطلاعات لازم در مورد سوره‌ها و آیات قرآن مانند: ترجمه قرآن به اکثر زبان‌های خارجی، تفاسیر قرآن به زبان فارسی و عربی، دسته‌بندی احادیث تفسیری از تفاسیر روایی شیعی، اعراب قرآن شامل تجزیه صرفی، ترکیب نحوی و تحلیل بلاغی، فرهنگ موضوعی، اعلام قرآن، سوره‌نامه (شناسنامه سوره‌های قرآن) است.

در این بخش برای قرآن و هر یک از سوره‌ها شناسه‌ای منسجم با سرفصل‌های یکدست از منابع تفسیری و علوم قرآنی تدوین شده است) و تلاوت قرآن توسط قاریان مشهور جهان اسلام است. علاقه‌مندان برای استفاده از امکانات این پایگاه به نشانی https://quran.inoor.ir مراجعه کنند.

پرسمان قرآن

پایگاه اطلاع‌رسانی پرسمان قرآن نقش پشتيبان انجمن گفتگوی قرآنی (اسك قرآن: www.askquran.ir) را دارد. مطالب و پرسش و پاسخ‌هایی كه در انجمن گفتگوی قرآنی به نتيجه نهایی رسيده، جمع‌بندی شده و در قالب يك مقاله كامل بر روی خروجی این سايت قرار می‌گيرد. 

این پایگاه تلاشی از دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و به نشانی http://www.porsemanequran.com در حوزه پاسخگویی به سؤالات تخصصی و عمومی قرآن فعالیت می‌کند و در سال 1390 رتبه اول و لوح زرین برترین سایت عرصه فرهنگ و اندیشه را در پنجمین جشنواره رسانه‌های دیجیتال کشور به دست آورد.

کتابخانه قائمیه

این کتابخانه تلاشی از مؤسسه تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان است که از سال 1387 در راستای تسهیل و تسریع دسترسی محققان به آثار و ابزار تحقیقاتی در حوزه علوم اسلامی راه‌اندازی شده است.

تمامی محتوای این کتابخانه اعم از کتاب، کتاب صوتی، کتاب تصویری، مجلات، روزنامه‌ها، مقالات و پایان‌نامه‌ها با هماهنگی و رعایت کامل حقوق ناشران، نویسندگان و دریافت مجوز کتبی از آنان به صورت کاملاً رایگان عرضه می‌شوند.

علاقه‌مندان برای بهره‌مندی از منابع این کتابخانه می‌توانند به نشانی https://www.ghbook.ir مراجعه کنند.

کتابخانه فقاهت

کتابخانه مدرسه فقاهت از سال 85 با هدف دسترسی آسان دین‌پژوهان به منابع مورد نیاز و همچنین مستند‌سازی مقالات دینی در فضای اینترنتی طراحی شده است. این کتابخانه بیش از 27 هزار جلد کتاب به زبان عربی و 14 هزار جلد به زبان فارسی را به صورت رایگان در اختیار محققین قرار داده و به طور مستمر موجودی خود را افزایش می‌دهد.

امکانات و بخش‌های مختلف این کتابخانه عبارت از نوار موضوعات، جستجو، جابجایی در کتاب، جستجو در کتاب، متن کتاب، ساخت PDF و مستند‌سازی مقالات هستند. این کتابخانه به نشانی https://lib.eshia.ir/  در دسترس پژوهشگران است. 

دایرةالمعارف طهور

مؤسسۀ فرهنگی ـ هنری جام طهور مؤسسه‌ای غیر انتفاعی است که می‌کوشد معارف اسلام را در به شکلی متقن و مستدل عرضه کند. این مؤسسه از سال 1382 فعالیت خود را آغاز کرده و طی این مدت توانسته با استفاده از قرآن، روایات معتبر، مراجعه به کتب و آرا صاحب‌نظران دینی و با بهره‌گیری از پژوهشگرانی که همگی از دانش‌آموختگان حوزه ودانشگاه هستند مقالات گوناگونی را در حوزه معارف دینی و علوم انسانی تنظیم کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.

پایگاه اینترنتی طهور از دو قسمت «دایرة‌المعارف طهور» و «قرآن طهور» تشکیل شده است. دایرة‌المعارف طهور شامل بیش از بیست هزار مقاله تحقیقی همراه با طبقه‌بندی، کلیدواژه و امکان جستجوی پیشرفته است. قرآن طهور نیز دربردارنده ترجمه و تفسیری جدید از قرآن، واژه‌شناسی قرآنی، نکات قرآنی و روایات قرآنی است.

مؤسسه طهور به نشانی www.tahoor.com بخش انگلیسی و فرانسه را نیز در پایگاه اینترنتی خود راه‌اندازی کرده است. 

سایت اندیشه مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه

مرکز مطالعات و پاسخ‌گويی به شبهات حوزه علمیه در سال 1379 به منظور تبیین روزآمد اندیشه دینی در جهت پاسخ‌گویی به پرسش‌های بنیادین و رفع و دفع آسیب‌ها و شبهات در حوزه دین، تأسیس شد.

پاسخ‌گویی علمی به بیش از 150 هزار پرسش در 9 گروه و رشته تخصصی (قرآن و حديث، فقه، کلام و فلسفه، حقوق و فلسفه احکام، سياست و اجتماع، تربيت و روانشناسی، اديان و مذاهب، تاريخ و سيره، شبهه‌یابی) از این پایگاه، مرجع مفیدی برای پژوهشگران و اهل تحقیق فراهم کرده است که به نشانی https://www.pasokh.org/ در دسترس عموم علاقه‌مندان قرار دارد.

مگیران

بانک اطلاعات نشریات کشور «مگیران» در سال ۱۳۸۰ توسط بخش خصوصی راه‌اندازی شد تا پایگاهی برای معرفی و عرضه مطبوعات علمی و تخصصی کشور و ابزاری راهگشا برای پژوهشگران باشد.

بیش از ۳۰۰۰ عنوان مجله علمی و تخصصی در موضوعات مختلف در این پایگاه گردآوری ‌شده‌اند که اطلاعات، فهرست مندرجات و متن بسیاری از مقالات آنها با خدمات متعدد و متنوع در دسترس کاربران مگیران است. بسیاری از خدمات مگیران به صورت رایگان است اما دسترسی به متن مقالات و برخی خدمات تکمیلی با پرداخت حق اشتراک سالانه در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. 

ثبت‌نام در سایت به سادگی و با درج نام، ایمیل و گذرواژه انجام می‌شود. نشانی بانک اطلاعات نشریات کشور  https://www.magiran.com/ است.

پرتال علوم انسانی

پرتال جامع علوم انسانی به نشانی www.ensani.ir به منظور ایجاد مرکزی برای دسترسی و هم‌افزایی فعالیت‌های علمی و پژوهشی در حوزه علوم انسانی آغاز به‌کار کرد. ایجاد بانک اطلاعات جامع و روزآمد مقالات، با دسترسی آسان، فراهم‌سازی بستری برای جریان‌سازی و مدیریت محتوای علوم انسانی برای جلوگیری از تضییع منابع مادی و معنوی جامعه علمی کشور از جمله اهداف راه‌اندازی این پایگاه است. 

وجه تمایز پرتال جامع علوم انسانی با سایر پایگاه داده‌های مشابه، دسته‌بندی موضوعی داده‌های علمی در آن است که در قالب بیش از 3200 موضوع، حوزه‌های مختلف علوم انسانی را شامل می‌شود. مزیت دیگر پرتال جامع علوم انسانی دسترسی آسان و رایگان مخاطبان به منابع پرتال جامع علوم انسانی است. 

پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی

پایگاه اطلاعات علمی جهاددانشگاهی در 16 مرداد سال 1383 راه‌اندازی شد. این پایگاه بزرگ استنادی با بیش از پانزده سال فعالیت، همگام با آخرین پیشرفت‌های علمی، باهدف اهمیت دادن به نقش مدیریت دانش ملی و حفظ میراث علمی کشور و انتقال آن به نسل‌های آینده، با دو ویژگی جامعیت و روزآمدی به‌عنوان تنها بانک اطلاعات علمی با دسترسی آزاد (Open Access) در کشور به نشانی www.SID.ir فعالیت کرد و خدمات خود را از طریق بانک‌های نشریات علمی، مجامع علمی، طرح‌های پژوهشی در کنار سایر خدمات به مخاطبان خود ارائه می‌دهد. استفاده از منابع این پایگاه رایگان بوده و نیاز به عضویت ندارد.

پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه

پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه یا «حدیث نت» پايگاهی‌ برای عرضه احاديث معصومین(ع) و علوم مرتبط با علوم و معارف حديث است.

احادیث معصومین(ع)، منابع حدیثی شیعه، متون حدیث، معارف حدیث، علوم حدیث و شرح حدیث از بخش‎‌های مفید این پایگاه است. بخش علوم حدیث این پایگاه با ارائه منابع و اطلاعاتی تخصصی در حوزه تاریخ حدیث، رجال و فقه الحدیث با عناوین فرعی و تخصصی دیگر، منبعی مفید برای علاقه‌مندان و پژوهشگران در حوزه حدیث است که به نشانی http://hadith.net/ در دسترس همگان قرار دارد.

فهرست موضوعی حدیث یکی از مزیت‌های این پایگاه است. جستجوگر حدیثی میزان، خدمتی دیگر از این پایگاه است. استفاده از این جستجوگر به این نحو است که چنانچه کلیدواژه‌ای از حدیثی به خاطر دارید یا موضوعی را در احادیث دنبال می‌کنید، می‌توانید کلمه موردنظر را در نوار جستجوی آن تایپ کنید. پس از آن احادیث مربوطه از منابع مختلف حدیثی را  می‌توانید مشاهده کنید. نشانی این جستجوگر http://mizan.hadith.net/ است.

کتابخانه الکترونیکی الفکر