«حامیان قرآن»؛ هیئت قرآنی که نیم‌قرن سابقه دارد

سمفونی قرآن سکوت شب محله را می‌شکند. اینجا نوای قرآن، تسکین‌دهنده آلام اهالی محله است که در منطقه‌ 3 استان قم، منطقه‌ای کم‌برخوردار زندگی می‌کنند. اگر از میدان شهیدان زین‌الدین رو به شمال بروید، نرسیده به بزرگراه امام علی(ع)، سمت چپ، به درازای چندصدمتر در خیابان توانیر، تابلویی چهارگوش به رنگ سفید، بر روی دو پایه استوار مانده‌ است، که نوشته «هیئت حامیان قرآن» روی پبشانی آن خودنمایی می‌کند. امتداد خطوط پایه‌های تابلو را بگیرید، ساختمانی با نمای آجر سنتی است که در گرد و غبار زمان اصالت خود را حفظ کرده‌ است. دو طرف این ساختمان، دو در بزرگی است که همیشه باز است. کاشی‌کاری سردر این ساختمان، اگر از نزدیک نگاه کنید، منقش به یک بیت شعر و هویت این ساختمان است: «هر دم به یاد کربلا می‌زنم نفس/ شش گوشه دلم شده بیت‌الحسین و بس»، حسینیه بیت‌الحسین(ع).

قدمت این بنا که از سوی عاشقان سیدالشهدا(ع) وقف شده‌ است به هفت سال می‌رسد، اما تاریخ 50 ساله را در خود جای داده‌ است. اینجا هیئت «حامیان قرآن» است که قدمتی قریب به 50 سال دارد. محافل نورانی این هیئت که سال‌ها در منازل اعضای هیئت، برپا می‌شد، از سال 1395 در حسینیه «بیت‌الحسین(ع)» به کار خود ادامه می‌دهد. این هیئت در قلب منطقه‌ای کم‌برخوردار به تنه‌ای می‌ماند که تکیه‌گاه و پناه امن عاشقان قرآن شده است و اعضای ثابت این هیئت، هر نقطه از این شهر که ساکن باشند، دوشنبه‌‌شب‌ها گردهم می‌آیند و کلام‌الله مجید را کنار یکدیگر زمزمه می‌کنند.

دوشنبه‌شب‌های هیئت «حامیان قرآن» 

به گفته حجت‌الاسلام والسملمین سیدجواد عظیمی، مسئول هیئت حامیان قرآن، «هیئت حامیان قرآن از سال 1353 به همت علاقه‌مندان به قرآن و اهل بیت(ع) تأسیس شد. ورود این هیئت به موضوعات سیاسی آن دوران و فعالیت‌های سیاسی پیش از انقلاب سبب شد تا پنج سال به‌طور مخفیانه فعالیت‌هایشان را انجام بدهند و به‌همین‌ خاطر در همان سال این هیئت به‌طور رسمی ثبت نشد، بنابراین پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358 فعالیت‌های آن پس از پنج سال سکوت و مخفی‌کاری علنی و ثبت شد.»

وی ادامه داد: در ابتدا محافل قرآنی هیئت حامیان قرآن به‌صورت چرخشی هر هفته یکبار در منزل یکی از اعضای هیئت برپا می‌شد، پس‌از مدتی در منزل دو تن از خیرین و معتمدین استان قم به‌طور ثابت و هرهفته محفل نورانی تلاوت قرآن کریم را برپا کردیم. در نهایت و پس از چندین‌ سال نقل مکان این هیئت، با حمایت جمعی از خیرین استان حسینیه بیت‌الحسین(ع) در منطقه‌ای محروم از استان قم در سه طبقه مجزا ساخته‌ شد و از آن‌ پس تمامی جلسات و محافل قرآنی هیئت حامیان قرآن در این مکان برگزار می‌شود.

عظیمی از قدمت دیرینه این هیئت که هر هفته دوشنبه‌شب‌ها محفل انس و تلاوت قرآن کریم در این مکان برپا می‌کند، گفت: علی‌رغم مشکلات فراوانی که با آن مواجه بودیم و همچنین در روزگار کرونایی، حتی یک شب هم این هیئت تعطیل نشد و همواره علاقه‌مندان به قرآن استقبال خوبی کردند.

وی ادامه داد: مبنای کار هیئت، قرآن است و در آغاز فعالیت هیئت، موضوعات و مباحث تخصصی قرآن کریم چندان مطرح نبود زیرا در آن ایام تلاوت قرآن کریم بیشتر مرسوم بود. مرحوم حاج سیدجلال عظیمی، مرحوم محمدرضا یزدیان و استاد سیدمحمود رحمان‌زاده به‌ترتیب مدیریت هیئت حامیان قرآن را عهده‌دار بودند.

عظیمی که 25 سال پیش، مسئولیت و مدیریت این هیئت قدیمی و بی‌ریا را برعهده گرفته‌ است، بیان کرد: در طی این سال‌ها تلاش کردیم تا علاوه بر پرداختن به روخوانی و روانخوانی قرآن کریم به حوزه تجوید، صوت و لحن، مفاهیم و تفسیر قرآن هم نگاه ویژه‌ای داشته باشیم که این اتفاق افتاد و دوره‌های آموزشی مختلفی را ویژه علاقه‌مندان برگزار کردیم. در این دوره‌های آموزشی شاهد استقبال چشمگیر نوجوانان و جوانان بودیم.

راز تداوم یک هیئت قرآنی

وی یکی از عوامل تداوم و پایداری هیئت را برپایی کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی قرآن کریم و دعوت از اساتید شاخص و قاریان مطرح استانی دانست و افزود: این دوره‌ها در رده‌های سنی مختلف ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان برنامه‌ریزی می‌شود. در ایام ماه مبارک رمضان برنامه‌های آموزشی از جمله تفسیر قرآن کریم و احکام به‌طور ویژه برگزار می‌شود.

عظیمی تصریح کرد: از ثمرات و برکات این هیئت می‌توان به تربیت جوانانی باانگیزه و دوستدار اهل بیت(ع) و مأنوس با قرآن کریم اشاره کرد که از این بین آنان 9 تن از جوانان پرشور و مبارز تقدیم انقلاب شدند. بدون شک حضور جوانان تأثیرگذار سبب ارتقای ساختار فرهنگی و اجتماعی این محله شده‌است.

وی گفت: 23 سال به‌عنوان رئیس اداره امور قرآنی سازمان تبلیغات استان قم و چندین سال هم به‌عنوان مدیرعامل مجمع قاریان استان قم فعالیت داشتم اما برکات و ثمرات 25 سال مدیریت هیئت حامیان قرآن و خدمت به قرآنیان و اهالی این منطقه محروم در زندگی شخصی‌ام قابل مقایسه با مسئولیت‌هایی که تاکنون داشتم، نیست.

عظیمی بیان کرد: فاصله بین منطقه‌ محل سکونتم تا محل برپایی هیئت طولانی است و هرهفته این مسیر طولانی را بدون خستگی و با یک نشاط و شوق ویژه‌ای طی می‌کنم و این اشتیاق و علاقه در وهله اول از قرآن سرچشمه می‌گیرد و سپس بخاطر حضور علاقه‌مندان و عاشقان این هیئت است که هرهفته خودشان را به این حسینیه می‌رسانند. بسیاری از شرکت‌کنندگان محفل نورانی قرآن کریم و اعضای این هیئت در این محله ساکن نیستند و پیوند دیرینه‌شان با «حامیان قرآن»، آنان را دوشنبه‌ها به این‌سو می‌کشاند.

خدمت بی‌مُزد و منت 

وی ادامه داد: خدایی بودن و کار بدون مزد و منت در هیئت «حامیان قرآن» آشکار است و به‌دور از دستورات، فرمایشات و رسم و رسومات اداری هر منصب و مقام، هرکس مخلصانه و برای رضای خدا تا حد توانی که دارد فعالیت می‌کند. این صمیمیت و بی‌ریایی به برکت نور قرآن کریم و اهل بیت(ع) است.

عظیمی افزود: در استان قم اکثراً رسم برآن بوده تا هیئت‌های مذهبی برای حضور خانم‌ها و آقایان مجهز شوند و هیئات قرآنی معمولاً ویژه آقایان برپا می‌شود و شاهد حضور خانم‌ها در جلسات قرآنی نیستیم اما هیئت حامیان قرآن امکان حضور خانوادگی علاقه‌مندان به قرآن کریم را فراهم آورده است.

وی بیان کرد: یکی از دلایل استقبال و اشتیاق کودکان و نوجوانان برای حضور در محافل قرآنی هیئت حامیان قرآن، صفا و صمیمیت میان اعضای آن است همچنین آموزش‌هایی ویژه والدین در راستای علاقه‌مندسازی و تربیت قرآنی فرزندان برگزار شده است و این مباحث با آنان مطرح شده است. رونق هیئت حامیان قرآن به حضور کودکان و نوجوانان است.

مسئول هیئت «حامیان قرآن» گفت: اگرچه مبنای هیئت، قرآن است، اما یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های ما در این هیئت رسیدگی به مشکلات و معضلات اجتماعی و فرهنگی اهالی این منطقه است و صرفاٌ به مباحث قرآنی ورود پیدا نمی‌کنیم.

وی افزود: تبلیغ چهره به چهره، برنامه‌هایی در راستای کاهش آسیب‌ها و معضلات اجتماعی منطقه، برگزاری مسابقات مختلف و اهدای جوایز نفیس از جمله هدایای نقدی و یا معنوی مانند اعزام برندگان به کربلای معلی و مشهد مقدس، تهیه و توزیع بسته‌های معیشتی به‌ویژه در ایام کرونا و توزیع و پخش غذای گرم در مناسبت‌ها و ایام مختلف سال از جمله این موارد است. این هیئت متکی به یک یا چندتن از خیرین نیست و بر قوت زانوان و بازوهای اعضای هیئت تکیه می‎‌زند.

کودکان و نوجوانان پای رحل‌های قرآن 

این هیئت، هر هفته میزبان کودکان و نوجوانانی است که با ذوق و شوقی که از تجدید دیدار با دوستان و هم‌بازی‌های خود در این هیئت، به‌همراه دارند در کنار بزرگترها و ریش‌سفیدهای محله، روی دو زانو نشسته و به رحل‌های چوبی با قرآن‌های بزرگ و جلدهای رنگارنگ جلوی خود خیره می‌شوند. آنان که آموزش دیدند همراه با نوای دسته‌جمعی، آیات را زمزمه می‌کنند و آنان که ادای کلمات قرآن برایشان دشوار است، با حالتی کودکانه به تقلید از بزرگترهای خود، نجوایی نامفهوم زمزمه می‌کنند و طنین قرآن در گوششان لَمبر می‎‌زند.

به گفته یزدیان، همسر یکی از خیرین حسینیه بیت‌الحسین(ع)، «اعضای این هیئت، همگی اهالی روستای وشاره از توابع بخش خلجستان در قم هستند که هریک در یکی از محله‌ها و مناطق قم سکونت دارد اما هر دوشنبه در محفل نورانی تلاوت هیئت حامیان قرآن در این حسینیه حضور و دیدار تازه می‌کنند.»

وی ادامه داد: اینجا فقط برای برگزاری مراسم‌ قرآنی نیست و هر کسی با هر مشکل و دغدغه‌ای که به حسینیه وارد می‌شود، ناامید خارج نمی‌شود و همگی برای رفع مشکلات او تا حد توان خود، بسیج می‌شوند.

یزدیان با بیان اینکه آموزش قرآن کریم در روزهای پنج‌شنبه ویژه پسران و روزهای دوشنبه ویژه دختران در این حسینیه برپاست، گفت: برپایی مجالس ختم‌های صلوات، دعای ندبه، دعای کمیل و روضه‌خوانی از جمله برنامه‌های این هیئت است.

هیئت حامیان قرآن 49 سال در استان قم رشد کرده‌، ریشه دوانده و به تنه‌ای می‌ماند که تکیه‌ و پناهگاه عاشقان قرآن و عترت شده است، بدون‌شک نمی‌توان از نقش تأثیرگذار آن در توسعه فرهنگ قرآنی و دینی به‌ویژه در منطقه 3 استان قم چشم‌پوشی کرد.

این اثرگذاری جدا از بعد حمایتی و روحی و روانی موجب توسعه و پیشرفت این منطقه کم‌برخوردار شده است و با توانمندسازی هسته‌های مردمی در محله، امور قرآنی، کمک‌رسانی به دیگران، رفع مشکلات معیشتی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را به سرانجام می‌رساند.

گزارش از محدثه نعیمی‌فرد