عمق واژه‌های قرآن را باید با یک تفسیر خوب بفهمیم

به گزارش ایکنا از زنجان، سعدالله نصیری‌قیداری، استادیار و محقق رشته فیزیک و اخترفیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه استان زنجان، دوشنبه، 13 اسفندماه در نشست «آیات نجومی قرآن از منظر اخترفیزیک» که در این دانشگاه برگزار شد با اشاره به اینکه در ابتدا منجمان به زمین مرکزی معتقد بودند و فکر می‌کردند زمین مرکز عالم است، اظهار کرد: این تفکر به همت دانشمندان و نجوم‌دانان که عمدتاً ایرانیان مسلمان بودند، توسعه پیدا کرد.

وی با اشاره به نقش تیکو براهه و شروع دوره کهکشان از اوایل قرن ۱۷ افزود: بعدها دانشمندان به این نتیجه رسیدند که همه عالم کهکشان است و تنها یک کهکشان راه‌ شیری است و خورشید مرکز آن، اما امروزه می‌دانیم که ابعاد راه‌ شیری ۱۰۰ هزار سال نوری است.

نصیری‌قیداری با بیان اینکه انسان‌ها تاکنون تنها بخشی از کهکشان راه‌ شیری را طی کرده‌اند و هنوز راه بسیار طولانی برای کشف کامل آن در پیش رو داریم، ادامه داد: آن دوره کل عالم کهکشان بود، در اواخر قرن ۱۹ با آمدن ابزار تلسکوپ، دانش نجوم توسعه پیدا کرد و دانشمندان و محققان متوجه وجود کهکشان‌های دیگر نیز شدند.

وی با اشاره به نقش عبدالرحمن صوفی‌رازی در علم نجوم و تأثیرگذاری و بهره‌گیری پژوهش‌های این شخصیت بر روی سایر منجمان گفت: امروزه چند صد میلیارد کهکشان تاکنون کشف شده است.

رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی استان زنجان با اشاره به نزول قرآن در دوران زمین مرکزی ادامه داد: اگرچه قرآن در زمانی آمد که علم پیشرفت نکرده بود، اما مطالبی که در آن آمده کاملاً با علوم نجوم امروزی مطابقت دارد.

سهم منجمان ایرانی و مسلمان در نجوم و اخترفیزیک

نصیری‌قیداری با اشاره به اینکه در ایران از قرن دوم تا نهم هجری ۲۳ رصدخانه ساخته شد، گفت: صراحتاً می‌توان گفت که منجمان ایرانی و مسلمان سهم فوق‌العاده‌ای در نجوم و اخترفیزیک داشتند و اکنون نیز در محافل علمی از آنان به نیکی یاد می‌کنند.

رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی استان زنجان با اشاره به اینکه رصدخانه مراغه و سمرقند ۳۰۰ سال جزو بزرگ‌ترین و تنها رصدخانه‌های دنیا بوده‌اند و مهم‌ترین رصدخانه‌ها اعم از جیحون هند و رصدخانه‌ای در پکن الهام گرفته از این‌هاست، اظهار کرد: علم و تمدن در ایران گذشته جاری و ساری بود. آن زمان ۱۲۰ منجم تنها در رصدخانه مراغه کار می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه جهان قابل مشاهده تقریباً ۹۴ میلیارد سال نوری قطر دارد، گفت: بزرگ‌ترین رصدخانه کنونی جهان رصدخانه پارانال در کشور شیلی است.

استادیار فیزیک با بیان اینکه طبق تحقیقات، بزرگ‌ترین کهکشان‌ها تا سه میلیون سال نوری پهنا دارند، ادامه داد: اندازه کهکشان‌ها بسیار متفاوت است، اما کهکشان متوسط هنوز بیش از ۵۰ هزار سال نوری است. تحقیقات جدید تعداد کهکشان‌ها در جهان ما را بیش از ۱۰۰ میلیارد تخمین می‌زند.

وی با اشاره به ابزارهای استفاده شده در رصدخانه‌های سمرقند و مراغه اعم از اسطرلاب، ربع‌های نجومی، ساعت‌های آفتابی و آبی، زیج‌ها، کره‌های سماوی، ذات‌الحلقه و سایر مواردی که زمینه‌ساز الگوگیری و استفاده سایر منجمان جهان شد، بیان کرد: سوره علق بر پیامبری نازل شد که سوادی نداشت، اما این آیات برای ما امروزه تداعی‌گر علم فیزیک کوانتوم است.

باید با یک تفسیر خوب عمق واژه‌های قرآن را بفهمیم

نصیری‌قیداری با اشاره به آیه پنجم سوره یونس تأکید کرد: باید با یک تفسیر خوب عمق واژه‌های قرآن را بفهمیم. اینکه در این آیه خورشید را «ضیاء» و قمر را «نور» عنوان می‌کند، کاملاً درست است. ماه از خودش نور ندارد، اما «ضیاء» یک جسم داغ و سوزان است. درواقع صراحتاً می‌توان گفت که طبق آیه ۱۶ سوره نوح، خورشید یک چراغ است که نور ماه از پدیده انعکاس نور خورشید بر روی سطح ماه به‌وجود می‌آید.

وی بیان کرد: این مهم نشان‌دهنده اعجاز علمی قرآن است که بعد از این همه پیشرفت، حرف تمام منجمان در یک جایی غلط از آب درآمده، اما قرآن پیامبری که نه به مکتب رفته و نه علمی داشته، تمامش درست است.

رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با اشاره به جرم و شعاع زمین اضافه کرد: سرعت چرخش زمین به دور خود ۱۶۷۰ کیلومتر بر ساعت (در استوا) و سرعت حرکت زمین به دور خورشید 107000 کیلومتر بر ساعت و همچنین سرعت حرکت زمین در کهکشان 720000 کیلومتر بر ساعت است، اما ببینید که زمین با دقت زیاد در چرخش است و دوباره به جای قبلی خود برمی‌گردد. بنابراین این گردش زمین به دور خودش و خورشید، مصادق آن گفته خداوند در قرآن است که «ابزار تقویم بودن خورشید، آیه و نشانه تقدیر خداست»؛ امروزه با همین موارد حساب و کتاب زمان را داریم.

وی با اشاره به آیات ۱۰ تا ۱۹ سوره لقمان گفت: این آیات اشاره بر این دارند که «آسمان‌ها را بدون ستون‌هایی که آن‌ها را ببینید آفریدیم»، یعنی می‌توان گفت آن ستون‌های نادیدنی نیروی گرانش هستند. درواقع آنچه عالم را نگه داشته نیروی گرانش است.

اعجاز قرآنی روشنایی علم و دانش را به اندیشه‌های انسانی بازتاباند

نصیری‌قیداری با اشاره به برخی آیات سوره یس و تعادل زمین و ماه در گردش‌هایشان گفت: در آیه ۳۶ سوره یس آمده است که «نه برای خورشید این توان هست که به ماه برسد و نه شب از روز پیشی می‌گیرد، و هر کدام در مداری شناورند»؛ امروزه ثابت شده است که اینکه زمین برعکس نمی‌چرخد، به‌خاطر اصل بقای اندازه حرکت زاویه‌ای است.

رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با اشاره به ناپایداری جو و اشاره به آن در آیه ۱۱ سوره فصلت در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: در آیات ۳۲ و ۴۱ سوره انبیا گفته شده است که «آسمان را سقفی محفوظ و طاقی محکم آفریدیم»؛ منجمان، دانشمندان و محققان متوجه شدند که جو زمین همان سقف محکمی است که اجازه ورود به میلیون‌ها شهاب‌ سنگی که شبانه‌روز به زمین می‌آیند را نمی‌دهد.

وی گفت: امروزه فهمیده‌ایم که کربن موجود در جو زمین همانند یک سقف، اجازه عبور نور را نمی‌دهد، چراکه اگر این کربن نبود، حیاتی روی زمین وجود نداشت. همه‌ جا ۲۰۰ درجه منفی صفر می‌شد و دیگر سقف حفاظتی زمین، لایه اوزون است که اگر نبود، این لایه اشعه ماورای بنفش حیات را در مدت زمان کوتاهی نابود می‌کرد و این است اعجاز قرآنی که روشنایی علم و دانش را به اندیشه‌های انسانی بازتاباند.