۱۷ شهریور؛ روزی که ایران را تکان داد

به گزارش ایکنا از زنجان، واقعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ که به جمعه سیاه نیز معروف است، یکی از مهم‌ترین و تلخ‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که نقش مهمی در تشدید انقلاب اسلامی ایفا کرد. 

این روز مصادف با اعتراضات گسترده مردم علیه رژیم پهلوی به رهبری محمدرضا شاه بود و در آن نیروهای نظامی با استفاده از گلوله و زور، تظاهرات‌کنندگان را سرکوب کردند. شمار زیادی از مردم بی‌گناه کشته و زخمی شدند و این واقعه به نمادی از ظلم و سرکوب در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد.

در آن زمان، جامعه ایران به شدت تحت فشارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قرار داشت. فساد گسترده دولتی، فاصله طبقاتی زیاد و عدم توجه حکومت به مطالبات مردم باعث افزایش نارضایتی عمومی شده بود. 

همچنین، آزادی‌های سیاسی محدود و فشارهای امنیتی شدید، فضای اعتراض و مخالفت را محدود کرده بود. با این حال، مردم با انگیزه‌های مذهبی و اجتماعی خود، تصمیم گرفتند برای دفاع از حقوقشان و اعتراض به حکومت پهلوی، دست به تظاهرات بزنند.

در روز ۱۷ شهریور، مردم تهران، به ویژه در اطراف دانشگاه‌ها، مراکز مذهبی و خیابان‌های اصلی، تجمع کردند. شعارهای آنان عمدتاً علیه ظلم و فساد حکومت و برای حمایت از ارزش‌های اسلامی و عدالت اجتماعی بود. این تظاهرات با حضور گسترده مردم، از جمله دانشجویان، کسبه و روحانیون همراه بود و نشان از همبستگی و عزم مردم برای تغییر شرایط موجود داشت.

با وجود ماهیت مسالمت‌آمیز این تظاهرات، نیروهای امنیتی و نظامی به دستور حکومت، به شدت با مردم برخورد کردند. استفاده از تانک، مسلسل و نیروهای مسلح علیه مردمی که تنها خواستار بیان مطالبات خود بودند، باعث کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از شهروندان شد. 

منابع تاریخی تعداد کشته‌ها را بین ۷۰ تا ۴۰۰ نفر اعلام کرده‌اند و صدها نفر دیگر زخمی و بازداشت شدند. این خشونت شدید، واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی را به دنبال داشت و اعتراضات را در سراسر کشور تشدید کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین اسدالله زارعی، امام جمعه هیدج در گفت‌وگو با ایکنا با یادآوری اینکه قیام ۱۷ شهریور قدرت پوشالی پهلوی را شکست، گفت: این قیام مهم‌ترین‌ سلاح‌ این رژیم را که ارتش‌ بود، از کار انداخت؛ عنوان ۱۷ شهریور را باید با زیباترین‌ خط‌ و با بهترین‌ مرکب‌ نوشت‌ و در اعلی‌ترین‌ نقطه ‌نصب‌ کرد.

وی با تأکید بر ضرورت پاسداری از دستاوردهای انقلاب افزود: ما باید از این انقلاب دفاع کنیم و اگر بخواهیم شهدا در قیامت جلوی ما را نگیرند، باید در عمل صیانت شایسته‌ای از انقلاب اسلامی داشته باشیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعمران حسینی‌نسب، امام جمعه سلطانیه نیز در گفت‌وگو با ایکنا این واقعه را نقطه عطفی در مبارزات ملت ایران علیه رژیم پهلوی دانست و بیان کرد: این حادثه‌ نشان داد سرکوب و خشونت نه‌تنها اراده مردم را متوقف نکرد، بلکه خیزش عمومی علیه استبداد را سرعت بخشید و پایه‌های رژیم را لرزاند. امروز نیز یادآوری آن روز خونین، نمادی از ایستادگی ملت ایران در برابر ظلم و طاغوت است؛ مقاومتی که به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید و همچنان الهام‌بخش نسل‌های بعد باقی مانده است.

وی با اشاره به سرکوب خونین مردم در میدان ژاله تهران افزود: تظاهرات مردم در روز ۱۷ شهریور به خاک و خون کشیده و به جمعه سیاه معروف شد. فردای آن روز رژیم پهلوی آمار ۵۸ شهید و ۲۰۵ مجروح را اعلام کرد، اما آمار دقیق هیچ‌گاه منتشر نشد.

امام جمعه سلطانیه بیان کرد: این حادثه موجب تزلزل ارتش رژیم پهلوی و تشدید مبارزات ملت شد و در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی منجر شد. واقعه ۱۷ شهریور نمادی از فداکاری و ایستادگی مردم ایران در مسیر عدالت، آزادی و مقابله با ظلم است.

وی با بیان اینکه این روز یادآور شجاعت مردمی است که جان خود را برای دفاع از حقوق خود و ارزش‌های انسانی فدا کردند و همچنان به‌عنوان یادبودی برای شهدای انقلاب و تداوم مبارزه برای عدالت اجتماعی گرامی داشته می‌شود، گفت: واقعه ۱۷ شهریور نشان داد که صلابت مردم و اراده آن‌ها برای تغییر شرایط، حتی در مواجهه با خشونت و سرکوب شدید، شکست‌ناپذیر است و اهمیت آن در شکل‌گیری تحولات بعدی انقلاب اسلامی غیرقابل انکار است.