«هفتمین فصل شکفتن» در «زندانی بی‌حصار»
نویسندگان، پژوهشگران و محققان سرشناس در حوزه علوم شیعه، آثار مختلف و متعددی با محوریت اندیشه، بینش، دانش و نگرش حضرت موسی کاظم(ع) در گونه‌های داستانی و پژوهشی به رشته تحریر درآورده‌اند که ایکنا به مناسبت شهادت هفتمین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت مروری بر مهمترین این کتاب‌ها داشته است.
به گزارش ایکنا؛ ایستگاه‌های تقویمی چون سالروز شهادت ائمه اطهار(ع) در کنار حزن و اندوهی که با خود برای ملت مسلمان به همراه دارد؛ یادآور بزنگاهی است که طی آن می‌توان با مرور اندیشه‌ها، سبک زیست، بینش، دانش و نگرش ائمه اطهار(ع) فصلی درخشان را برای الگوسازی اسوه‌های بزرگی برای هر ملتی به ویژه مسلمانان متصور بود.
درست برهمین راستا و نمط است که نویسندگان، پژوهشگران و محققان با محوریت سبک زندگی؛ سلوک؛ زیست معنوی و آموزه‌هایی که هر یک از امامان که از سلاله پیامبر مهربانی ها حضرت محمدمصطفی(ص) داشته و ادامه‌دهنده راه او بودند را منقاش قلم گرفته‌اند تا در راستای شناسایی هرچه بیشتر چنین الگوها و اسوه‌هایی در جامعه و میان مخاطبان دستی گرم داشته باشند.
هرچند به دلیل وجوه اسنادی و کارهای عمیق پژوهشی در راستای انتقال صحیح و درست معارف زندگی و سلوک ائمه اطهار(ع)؛ حساسیت‌ها و سختی‌های متعددی در مسیر کار پژوهشگران وجود دارد اما نکته اینجاست که اندیشکده‌ها و ناشرانی که به شکل تخصصی در قامت ارتباط با بدنه حوزه و دانشگاه از وجود پژوهشگران خبره و سرشناس بهره می‌برند در این حوزه و کتاب‌های مرتبط با آن با محوریت نگرش‌های پژوهشی، اسنادی و تاریخی کارنامه قابل قبولی از خود به جای گذاشته‌اند.
حال با توجه به قرار گرفتن در سالروز شهادت حضرت باب‌الحوائج امام موسی‌کاظم(ع)؛ هفتمین پیشوای امامت شیعیان در بیست‌وپنجمین روز ماه رجب در ادامه و در قالب گزیده‌ای از کتاب‌شناسی‌های معتبر و متقن در گونه‌های ادبیات داستانی (کودک و بزرگسال)، آثار پژوهشی، اسنادی و تاریخی به معرفی کتاب‌هایی در این حوزه می‌پردازیم که در ادامه از خاطرتان می‌گذرد.
امام موسی‌کاظم(ع) در کلام مقام معظم رهبری
کتاب «امام موسی‌کاظم(ع) در کلام مقام معظم رهبری» عنوان کتابی است که بهمن بابیزان؛ رئیس موسسه علمی پژوهشی امام کاظم(ع) در دو بخش، مجموعه‌ای از سخنان و فرمایشات رهبر معظم انقلاب درباره امام موسی‌کاظم(ع) را جمع‌آوری و تدوین کرده که این اثر از سوی انتشارات «آوای منجی» روانه بازار نشر شده است.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «و اما زندگی موسی بن جعفر(ع) یک زندگی شگفت‌آور و عجیبی است. اولا در زندگی خصوصی موسی بن جعفر(ع) مطلب برای نزدیکان او روشن بود؛ هیچکس از نزدیکان آن حضرت و خواص اصحاب آن حضرت نبود که نداند موسی بن جعفر(ع) برای چه تلاش می‌کند و خود موسی بن جعفر(ع) در اظهارات و اشارات خود و کارهای رمزی که انجام می‌داد، این را به دیگران نشان می‌داد، حتی در محل سکونت.
آن اتاق مخصوصی که موسی بن جعفر(ع) در آن می‌نشست اینگونه بود که راوی که از نزدیکان امام هست می‌گوید من وارد شدم دیدم در اتاق موسی بن جعفر(ع) سه چیز هست: یکی یک لباس خشن، یک لباسی که از وضع معمولی و مرفه به‌دور هست، یعنی به تعبیر امروز ما می‌شود فهمید و نه می‌شود گفت لباس جنگ. این لباس را موسی بن جعفر(ع) آنجا گذاشتند و نپوشیدند، به‌صورت یک چیز سمبولیک. بعد سیف معلق؛ شمشیری را آویختند، معلق کردند یا از سقف و یا از دیوار. و مصحف؛ و یک قرآن؛ ببینید چه چیز سمبولیک و چه نشانه زیبایی است. در اتاق خصوصی حضرت که جز اصحاب خاص آن حضرت کسی به آن اتاق دسترسی ندارد. نشانه‌های یک آدم جنگی مکتبی مشاهده می‌شود، شمشیری هست که نشان میدهد هدف جهاد است، لباس خشنی هست که نشان میدهد وسیله رزمی و انقلابی است و قرآن هست که نشان میدهد هدف این است می‌خواهیم به زندگی قرآنی برسیم.»
«منتهی الامال» به روایت یکی از برترین محدثین تاریخ تشیع
برای شناخت جانشینان پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه هدی(ع)؛ باید به منابع متقن و دست اول رجوع کرد. از جمله منابعی که در این میان بسیار قابل اعتماد است؛ کتاب «منتهی الآمال» به قلم «شیخ عباس قمی» از برترین محدثین تاریخ تشیع که توسط انتشارات «نور محبت» منتشر شده است.
بنا به اقوال قاطبه پژوهشگران و اندیشمندان حوزه علوم دینی و فقهی؛ کتاب‌های شیخ عباس قمی نیز دارای عمق و صحت کافی برای استناد احادیث اهل بیت(ع) است. کتاب «امام کاظم(ع) را بیشتر بشناسیم»، خلاصه‌ای از بخش کتاب «منتهی الامال» است که اختصاص به امام هفتم شیعیان دارد.
مخاطب در مواجهه با این کتاب، آنچه که مربوط به شخصیت، سیره اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضرت کاظم(ع) است را از نظر می‌گذراند. مولف در این اثر درباره شخصیت امام، نکات اخلاقی و ویژگی‌های مختلف حضرت را با بیانی دلنشین برای خوانندگانش به تبیین، تدقیق و تشریح می‌نشیند.
در فرازها و فصل‌های متنوع کتاب؛ سجایای اخلاقی، کرامات، معجزات، نحوه شهادت حضرت، اولاد و اصحاب حضرت مطالب متعدد، متنوع و دست اولی پژوهش و نگارش شده است.
«گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام کاظم(ع)» به بیان داستان
کتاب «گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام کاظم(ع)» اثر «محمدرضا انصاری» که توسط انتشارات «دلیل ما» منتشر شده است؛ به موضوع شهادت امام کاظم(ع)، چگونگی، چرایی و کیفیت آن پرداخته است. محتوای کتاب به صورت داستان بیان شده است ولی به جهت استفاده از منابع تاریخی و تطبیق آن با آنچه در تاریخ آمده است، مورد تایید کارشناسان تاریخ تحلیلی اسلام قرار گرفته است.
هدف از نگارش کتاب، گزارش دقیق از زمان دستگیری امام(ره) و انتقال ایشان به زندان‌های بصره، بغداد و اتفاقات به وجود آمده در این مدت تا زمان شهادت حضرت در زندان به دستور «هارون الرشید» است.
محتوای اصلی در پنج بخش دسته‌بندی شده است که «وداع با مدینه»، «پیشگویی درباره زندان»، «نقشه هارون در مدینه»، «دستگیری در حرم پیامبر»، «انتقال امام از مدینه»، «نامه برای امام رضا(ع)»، «زندان بصره» و «دیدار شیعیان در بصره» برخی از عناوین مطرح شده در کتاب را شامل می‌شوند.
مهدی قزلی و «ماه در محاق»
سیره فردی و اجتماعی امامان معصوم(ع) همواره برای رهروان مکتب آن حضرات بسیار آموزنده و تأثیرگذار بوده و خواهد بود. این امری اثبات شده است که با مطالعه زندگی حضرات اهل بیت(ع) انسان راه و روش حق و حقیقت را به خوبی درک می‌کند.
کتاب «ماه در محاق» تالیف «مهدی قزلی» از آثار «انتشارات امیرکبیر» با نگاه به زندگی و سیره فردی، اجتماعی و سیاسی حضرت امام موسی‌کاظم(ع) به نگارش در آمده است. مولف در این اثر با استفاده از منابع تاریخی در پی معرفی شخصیت الهی این امام همام است. به همین جهت با استفاده از حکایت‌ها و داستان‌هایی که از حضرت به جا مانده بود، در پی معرفی پیشوای هفتم شیعیان است.
با توجه به شرایطی که امام کاظم(ع) در آن دوره زندگی و سپری کرده‌اند و بیشترین فشارهای خلفای عباسی بر ایشان حادث بود، حضرت با استفاده از اصل الهی تقیه این شرایط را تا حدودی سپری کردند، کتاب حاضر به تمامی این زوایا و معرفی آنها پرداخته است.
«هفتمین فصل شکفتن»؛ راوی زندگی حضرت کاظم(ع) در دوران خفقان عباسی
کتاب «هفتمین فصل شکفتن» اثری از «کمال السید» با ترجمه حسین سیدی از آثار «نشر معارف»، در راستای معرفی شخصیت، سلوک فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امام هفتم شیعیان، حضرت موسی‌کاظم(ع) به نگارش درآمده است.
مولف در این اثر گران‌سنگ که جایزه کتاب سال حوزه را نیز از آن خود کرده، سعی خود را به کار برده تا با استفاده ازمنابع معتبر تاریخی به بررسی زندگانی حضرت و شرایطی که امام کاظم(ع) در آن زندگی می‌کردند، بپردازد.
شرایط سیاسی عصر امام با توجه به تسلط بیش از حد عباسیان در آن زمان و خفقان موجود، بسیار سخت بوده و برهه حساسی از تاریخ اسلام در عصر امام هفتم در حال سپری شدن بوده که توجه به آن مقطع تاریخی بسیار مهم است که در این کتاب به زوایای این برهه از تاریخ رسیدگی شده است.
در بخش‌هایی از کتاب حاضر نیز به اخلاق حضرت در زمینه‌های مختلفی مانند سخاوت، عبادت، علم، عصمت، بزرگواری، عطوفت، حكمت و صبر اشاراتی شده است.
«تنبیه کاری»؛ کودکانه‌ای از زندگی باب‌الحوائج با قلم محمدرضا سرشار
کتاب «تنبیه کاری» نوشته محمدرضا سرشار در سال 1375 برای اولین بار از سوی کانون فکری کودکان و نوجوانان با شمارگان 30هزار نسخه چاپ شد و چند بار بعد از آن چاپ مجدد منتشر شد. مخاطب آن گروه سنی (ج)، کودکان سال‌های آخر دبستان یعنی چهارم، پنجم و ششم است.
این کتاب فرازی از زندگی امام موسی‌کاظم(ع) را به تصویر می‌کشد و داستان را اینگونه برای بچه‌ها به روایت می‌نشیند. این کتاب، حکایت دشمنی یکی از دشمنان اهل بیت(ع) با امام موسی‌کاظم(ع) است که به روش‌های مختلف سعی می‌کند در مجامع عمومی به امام اهانت کند و ایشان را مورد آزار و اذیت قرار دهد.
اطرافیان امام که از این موضوع ناراحت می‌شوند در پی تنبیه و تادیب آن فرد برمی‌آیند اما هربار امام مانع می‌شود تا امام با روشی بزرگوارانه او را از رفتارش شرمنده می‌کند و از آن زمان؛ آن مرد، از مدح‌گویان این خاندان می‌شود. این داستان از زبان همان فرد روایت می‌شود.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: خود را به سبب گذشته‌ها رنج نده. آن سخنان تو چیزی از ما کم نکرد. من بیشتر برای آن غصه می‌خوردم که مسلمانی را در اشتباه می‌دیدم و توانایی خارج ساختن او را از آن اشتباه در خود نمی‌یافتم.
من نیز بر پیشانی او بوسه زدم و گفتم: از تو سپاسگزارم ای فرزند رسول خدا، که با رفتار پسندیده خود، مرا به اشتباهم آگاه ساختی، حقا که خداوند خوب می‌داند که رسالتش را در کدام خاندان قرار دهد!
سخاوت، عبادت و صبر باب‌الحوائج به روایت «پیشوایان هدایت»
در روایات اثر گرفته بسیار زیادی از اهل‌بیت(ع) بر این نکته تأکید شده است که خاندان پیامبر اکرم(ص) کشتی نجات هستند و اگر به این کشتی وصل شویم سعادتمند و در غیر این صورت گمراه خواهیم شد. در همین راستا است که مطالعه زندگانی حضرات معصومان(ع) در تمام بخش‌ها ضروری و مهم جلوه می‌کند.
کتاب «پیشوایان هدایت؛ جلد نهم، امام موسی‌کاظم(ع)» درباره شخصیت، سلوک فردی، اجتماعی و سیاسی حضرت به قلم «سیدمنذرحکیم» با همکاری «سیدعبدالرحیم موسوی» نگارش و توسط انتشارات «مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)» به زیور طبع آراسته شده است. سعی نویسنده در این اثر بر آن بوده تا به تمام زوایا و اتفاقاتی که در دوران امامت ایشان افتاده است، نگاهی جامع صورت گیرد. از همین رو؛ از زمان ولادت تا شهادت حضرت در این کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
شاخص‌های بارز اخلاقی حضرت باب‌الحوائج امام موسی‌کاظم(ع) نظیر سخاوت، عبادت، صبر و تحمل مشکلات در برابر ظلم؛ یاری دین خدا و تعامل با حکومت ظلم و جور به جهت حفظ اسلام که در جای خود بسیار حائز اهمیت و آموزنده به شمار می‌رود، از جمله مباحثی است که در کتاب به آنها پرداخته شده است.
زمانه و زندگی امام موسی‌کاظم(ع) به زبان داستان
بنا به آرای نویسندگان علوم دینی و پژوهشگران تاریخ امامت پیشوایان شیعه؛ با توجه به شرایط سخت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمانه‌ای که امام هفتم شیعیان، حضرت موسی‌کاظم(ع) در آن زندگی می‌کردند، نکات فراوان آموزنده‌ای در زندگی حضرت وجود دارد که پرداختن به آنها امروزه بیش از زمانی امری ضروری به شمار می‌رود.
بر همین اساس کتاب «حضرت امام موسی‌کاظم(ع)» تألیف «فضل‌الله کمپانی» از آثار منتشر شده توسط «نشر مفید» از دریچه‌ای متفاوت به زندگی پیشوای هفتم شیعیان پرداخته است و از زمان ولادت تا شهادت حضرت را با رویکردی تاریخی و روایی مورد بحث و بررسی قرار داده است.
مولف در این اثر سعی کرده تا تمام زوایای زندگی امام کاظم(ع)، سخنان و ادعیه‌ای که حضرت در طول زندگی خویش بیان فرموده‌اند و همچنین کلمات قصار و نکات دیگر را در قالب داستان برای مخاطبان عرضه کند تا آشنایی بیشتری با زندگی حضرات معصوم(ع) برای مخاطب حاصل شود.
23 حکایت از حضرت کاظم(ع) در «زندانی بی‌حصار»
در میان امامان شیعه، حضرت امام موسی‌کاظم(ع) زندگانی توام با سختی و مشقتی را سپری کرده‌اند که توجه به روش ایشان در برخورد با حوادث گوناگون برای تمامی انسان‌ها بسیار مفید و قابل استفاده است.
کتاب «زندانی بی‌حصار» به قلم «غلامرضا آبروی» که توسط انتشارات «مدرسه» منتشر شده در راستای شناخت و بررسی وجوه مختلف زندگی امام هفتم شیعیان نگاشته شده است. مولف در این اثر سعی کرده است که با استفاده از منابع معتبر تاریخی به زندگی و سیره این امام همام بپردازد.
کتاب دارای سه بخش اصلی زندگینامه، سالشمار زندگی و چهل سخن برگزیده از سخنان معصوم(ع) است. آنچه که نویسنده در این اثر به آن رسیدگی کرده است، 23 حکایت از امام موسی‌کاظم(ع) است که در هفت فصل به آن پرداخته شده است. بحث‌های مطرح شده در کتاب عبارتند از؛ تولد و کودکی، امامت، معجزات، کرامات و ...
«صحیفه امام کاظم(ع)» اثری با محور بررسی تمام زوایای زندگانی حضرت
الگو گرفتن از انسان‌های بزرگ، سیره تمام عقلای عالم است. حال اگر این الگو مردی الهی و مورد تأیید خدای متعال باشد این انگیزه چند برابر خواهد شد. اعتقاد شیعیان بر این است که امامان و جانشینان پیامبر گرامی اسلام(ص) که از سوی خدای متعال برگزیده شده دارای جایگاهی بس رفیع نزد حضرت حق هستند.
کتاب «صحیفه امام کاظم(ع)» اثر «جواد قیومی‌اصفهانی» توسط انتشارات «دفتر انتشارات اسلامی» در راستای معرفی شخصیتی الهی به نام حضرت امام موسی‌کاظم(ع) تألیف شده است. نویسنده در این مجموعه سعی کرده تا با بررسی تمام زوایای زندگانی حضرت، تصویری درست از عصر ایشان برای مخاطبانش ایجاد و ترسیم کند.
قیومی‌اصفهانی در ابتدای کتاب از ولادت حضرت کلام را آغاز و در بخش‌های بعدی نیز که نقطه عطف کتاب به شمار می‌آید به توضیح زمان زندگی حضرت در زمان خلفای عباسی پرداخته و آن زمان را تحلیل می‌کنند. در بخش‌هایی از کتاب نیز درباره ادعیه‌های حضرت، شاگردان، اشعار در مدح ایشان و … مطالبی را می‌خوانیم.
روایت، تدوین و نگارش از امین خرمی
انتهای پیام
