ﺩﻗّﺖ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍهﻫﺎﻯ ﺧﺪﺍﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺳﺖ
گروه اندیشه: خداشناسی آثار و پیامدهای متعددی دارد که یکی از آنها ایجاد زمینه ایمان قلبی و واقعی به خالق هستی و دوری از هرگونه شرک است، خدای متعال نشانه‌های متعددی برای رسیدن به این هدف قرار داده است که زیاد هم پیچیده نیست و یکی از آنها را میتوان دقت در آثار طبیعی عنوان کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از زنجان، انسان‌ها به طور فطری نوعی نیاز و گرایش به پرستش یک معبود را در خود حس می‌کنند، حتی کسانی از سر دشمنی به ظاهر منکر این حقیقت هستند، در ضمیر خود به آن ایمان دارند، ولی گویا صدای رسای ضمیر خود را نمی‌شنوند.
از آیات قرآن کریم درمی‌یابیم که اصل وجود آفریدگار برای این جهان از امور آشکاری است که به دلیل و اثبات نیاز ندارد. ازاین‌رو، بیشتر آیه‌های قرآن در زمینه خداشناسی، مربوط به صفت‌های پروردگار و شرک‌زدایی است.
هر چند با مطالعه آیه ۹۵ از سوره مبارکه انعام که خدای متعال فرموده است: «إنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَىٰ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَٰلِكُمُ اللَّهُ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ»؛ «ﺑﻰﺗﺮﺩﻳﺪ ﺧﺪﺍ ﺷﻜﺎﻓﻨﺪﻩ ﺩﺍﻧﻪ ﻭ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻩ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﻰﺁﻭﺭﺩ، ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﻣﺮﺩﻩ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ، ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ [ﺍﺯ ﺣﻖ] ﻣﻨﺼﺮﻓﺘﺎﻥ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ؟»
با مراجعه به تفاسیر این آیه مبارکه میتوان عنوان کرد: ﻛﺎﺷﺘﻦ ﺩﺍﻧﻪ ﻭ ﻫﺴﺘﻪ، ﻛﺎﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﻭﻟﻰ ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﻭ ﺭﻭﻳﺎﻧﺪﻥ، ﻛﺎﺭ ﺧﺪﺍﺳﺖ. «ﺍِﻥّ ﺍﻟﻠَّﻪ ﻓﺎﻟﻖ ﺍﻟﺤَﺐّ ﻭ ﺍﻟﻨﻮﻯ...»
ﺩﻗّﺖ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ، ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩﻫﺎﻯ ﺧﺪﺍﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺳﺖ. «...ﻓﺎﻟﻖ ﺍﻟﺤَﺐّ... ﻣﺨﺮﺝ ﺍﻟﻤﻴّﺖ... ﺫﻟﻜﻢ ﺍﻟﻠَّﻪ...»
ﺭﺯﻕ ﻭ ﺭﻭﺯﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﺑﺬﺭﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺭﻭﻳﺎﻧﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﻍ ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﻣﻰﺭﻭﻳﻢ؟ «...ﻓﺄﻧّﻰ ﺗﺆﻓﻜﻮﻥ»
در آیه 30 از سوره مبارکه روم میِ‌خوانیم :«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»؛ «پس روى خود را با گرايش تمام به حق به سوى اين دين كن با همان سرشتى كه خدا مردم را بر آن سرشته است آفرينش خداى تغييرپذير نيست اين است همان دين پايدار ولى بيشتر مردم نمىدانند»
در این آیه، نه تنها مسئله خداشناسی، امری فطری معرفی شده، بلکه آفرینش انسان با باور به وجود او سرشته شده و دین که همان اصول و کلیات آیین خداست، امری فطری است.
البته معنای فطری بودن باور به خدا این نیست که انسان در همه احوال و شرایط به آن توجه داشته باشد، چه بسا عواملی سبب می‌شود که چنین دریافتی پنهان بماند و در ذهن خودآگاه خودنمایی نکند.
آن گاه که حجاب کنار زده شود، انسان ندای درون را به خوبی می‌شنود و متوجه آن می‌شود. برای انسان هنگام بروز حادثه‌های خطرناک یک حالت عرفانی و توجه ویژه به خدا پدید می‌آید و آدمی در این حالت، با قلبی سرشار از ایمان، از خدا می‌خواهد او را از این گرداب برهاند. در اینجا ترس، یادآور آن ندای درونی و باور فطری انسان است، نه پدیدآورنده ایمان به خدا.
که در آیات 22 و 23 سوره مبارکه یونس به این مسأله اشاره شده و خدای متعال فرموده است: «هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ حَتَّی إِذَا کُنتُمْ فِی الْفُلْکِ وَ جَرَیْنَ بِهِم بِرِیحٍ طَیِّبَهٍ وَ فَرِحُواْ بِهَا جَاءتْهَا رِیحٌ عَاصِفٌ وَ جَاءهُمُ الْمَوْجُ مِن کُلِّ مَکَانٍ وَ ظَنُّواْ أَنَّهُمْ أُحِیطَ بِهِمْ دَعَواْ اللّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ لَئِنْ أَنجَیْتَنَا مِنْ هَـذِهِ لَنَکُونَنِّ مِنَ الشَّاکِرِینَ، فَلَمَّا أَنجَاهُمْ إِذَا هُمْ یَبْغُونَ فِی الأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ»؛ «او كسى است كه شما را در خشكى و دريا مىگرداند تا وقتى كه در كشتي‌ها باشيد و آنها با بادى خوش آنان را ببرند و ايشان بدان شاد شوند [بناگاه] بادى سخت بر آنها وزد و موج از هر طرف بر ايشان تازد و يقين كنند كه در محاصره افتادهاند در آن حال خدا را پاكدلانه مىخوانند كه اگر ما را از اين [ورطه] بر هانى قطعا از سپاسگزاران خواهيم شد پس چون آنان را رهانيد ناگهان در زمين بناحق سركشى مىكنند اى مردم سركشى شما فقط به زيان خود شماست شما بهره زندگى دنيا را [مىطلبيد] سپس بازگشت شما به سوى ما خواهد بود پس شما را از آنچه انجام مىداديد باخبر خواهيم كرد»
از این آیات پی می‌بریم که باور به خدا، در نهاد انسان به صورت فطری وجود دارد، ولی سرگرمی‌های ناسالم و لذت‌های زودگذر و هموار بودن مسیر زندگی، انسان را از ندای درون غافل می‌سازد و هنگام سختی‌ها که انسان آهنگ یک نواخت زندگی را از دست می‌دهد، به حکم فطرت به یاد خدا میافتد و کارساز و مشکل‌گشایی جز او نمی‌یابد.
هر چند بهترین راه برای شناخت خدا آیات و روایات و نشانه‌هایی است که خدای متعال در وجود هر فرد . دنیای اطراف او قرار داده است ولی در این جا چند كتاب براي خداشناسی عنوان می‌شود: راه خداشناسی، استاد جعفر سبحانی، راه شناخت خدا، محمدی ری‌شهری، آفريدگار جهان، آيت‌الله مكارم شيرازى، خدا را چگونه بشناسيم، آيت‌الله مكارم شيرازى، اصول عقايد، استاد محسن قرائتی، خدا در قرآن، شهيد بهشتی، دوره پنج جلدی مقدمه‌ای بر جهان‌بينی توحيدی، استاد شهيد مرتضی مطهری(ره)، توحيد، شهيد دستغيب شيرازی، تبيين براهين اثبات خدا، آيت‌الله جوادی آملی از جمله این کتاب‌ها هستند.
