در آیه ۸۲ از سوره مبارکه الاسراء میخوانیم: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا»؛ «و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى كنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمى افزايد».
همه آیات و سورههای این کتاب الهی برای خود دری از درهای رحمت الهی است و خواص مادی و معنوی فراوانی برای آیات الهی ذکر شده است که از آن جمله سوره مبارکه انشقاق است، این سوره مکی هشتاد و چهارمین سوره قرآن كریم ودارای ۲۵ آیه است.
لازم است بدانیم که ثوابها و فضیلتها و پاداشهاى مهمى که براى تلاوت قرآن یا سورهها و آیات خاصى نقل شده هرگز مفهومش این نیست که انسان آنها را به صورت اوراد بخواند و تنها به گردش زبان قناعت کند. بلکه خواندن قرآن براى فهمیدن، و فهمیدن براى اندیشیدن و اندیشیدن براى عمل است .اتفاقا هر فضیلتى درباره سورهاى یا آیه اى ذکر شده تناسب بسیار زیادى با محتواى آن سوره یا آیه دارد.
سوره بقره در زمینه توحید و ایمان به غیب، و خداشناسى و پرهیز از وسوسههاى شیطانى است و موضوعات کلی این سوره شامل مسائل اعتقادی اسلام، تشریح قانونگذاری و احکام فقهی، مسائل معنوی و اخلاقی فردی، داستان بنیاسرائیل، حضرت آدم، هاروت و ماروت، جالوت و مالوت است.
جامعیت این سوره از نظر اصول اعتقادى اسلام و بسیارى از مسائل عملى (عبادى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى) قابل انکار نیست. چه اینکه در این سوره بحث هائى پیرامون توحید و شناسائى خدا مخصوصا از طریق مطالعه اسرار آفرینش آمده است.
بحثهائى در زمینه معاد و زندگى پس از مرگ، مخصوصا مثالهاى حسّى آن مانند داستان ابراهیم و زنده شدن مرغ ها و داستان عزیر. بحث هائى در زمینه اعجاز قرآن و اهمیت این کتاب آسمانى. بحثهائى بسیار مفصل در باره یهود و منافقان و موضعگیریهاى خاص آنها در برابر اسلام و قرآن، و انواع کارشکنیهاى آنان در این رابطه. بحثهائى در زمینه تاریخ پیامبران بزرگ مخصوصا ابراهیم و موسى علیهما السّلام. بحثهائى در زمینه احکام مختلف اسلامى از جمله نماز، روزه، جهاد، حجّ و تغییر قبله، ازدواج و طلاق، احکام تجارت، و قسمت مهمى از احکام ربا و مخصوصا بحثهائى در زمینه انفاق در راه خدا، و همچنین مسأله قصاص و تحریم قسمتى از گوشتهاى حرام و قمار و شراب و بخشى از احکام وصیت و مانند آن.
آثارو برکات سوره بقره
1) دور شدن شیطان
شیطان براساس سوگندی که یاد کرده است همواره در تلاش است تا انسان را بفریبد و برای مقابله با ٱن باید به دست ٱویزی محکم چنگ زد.عن النبی صلی الله علیه و آله وسلم قال: من قرأهذه السورة فی داره، فان قردها فی الیوم لا یحوم حومة الشیاطین ثلاثة ایام و أن قرأها فی الیل لا یحومون حولة ثلاث لیال.«سوره بقره برترین سوره قرآن است هر کس آن را در شب در منزل خود قرائت نماید تا سه شب شیطان وارد خانه اش نمی شود و اگر در روز خوانده شود نیز اینچنین است.»
2) ایجاد برکت
عواملی چند موجب ایجاد برکت در زندگی و نیز اسبابی چند موجب از بین رفتن برکت و بر جای ماندن حسرت ها است.عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: تعلموا سورة البقرة فان أخذها برکة و ترکها حسرة...«سوره بقره را بیاموزید زیرا برگرفتن ٱن موجب برکت و رها کردن آن سبب حسرت است.»
3) رفع سحر
ابی بن کعب عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: قال لی یا ابی! مر المسلمین ان یتعلموا سورة البقرة فان تعلمها برکة و ترکها حسرة و لا یستطیها البطلة! قلت یا رسول الله ماالبطلة؟ قال : السحرة.[اُبیّ می گوید] پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به من فرمود: «ای ابیّ! به میان مسلمانان برو تا سوره بقره را از تو بیاموزند. به راستی که یادگیری آن، برکت است و ترک کردنش، حسرت و افسوس، و یاوه گویان توان رویارویی با آن را ندارند.[اُبیّ گوید:] «ای رسول خدا، یاوه گویان چه کسانی اند؟» فرمود: «ساحران و افسونگران»
4) جهت درمان تب
شفاجویی از آیات قرآن آموزه ای است از قرآن کریم و توصیه های ارزشمند اهل بیت علیهم السلام و از جمله این شفادهنده ها سوره بقره است.از امام صادق علیه السلام نقل شده است: اگر کسی باایمان، سوره مبارکه بقره را بنویسد و بر ادم تبدار ببندد تب او زایل شود.
5) جهت درمان ترس
از حضرت امام جعفرصادق علیه السلام منقول است: اگر کسی، با ایمان سوره مبارکه بقره را بنویسد و به آب باران بشوید و به آدم ترسو دهد ترس او زایل می شود.
6) رسیدن به حاجت
هر کس بعد از نماز صبح پیش از آنکه سخن گوید آیه 137 سوره بقره (فَإِنْ آمَنُواْ بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا هُمْ فِي شِقَاقٍ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللّهُ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ) را هفت مرتبه بخواند، خداوند مهربان در آن روز همه مهمات او را کفایت می کند و اگر آن را ورد خود سازد و بعد از هر نماز واجب بخواند محتاج نشود و مرادات او حاصل گردد.
7) زیاد شدن روزی
قبل از بیان حاجت ابتدا وضو گرفته و قبل از آنکه نماز بخواند و سخنی بگوید هفت بار آیه 186 بقره (وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ) را بخواند و بعد از نماز هم هفت مرتبه این آیه را بخواند؛ خداوند حاجتش را برآورده سازد و روزیش زیاد گردد.
8) جهت گشایش کارها
هر کس آیه 186 سوره بقره « وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ » را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند کار بسته او گشاده می گردد.
9) بیدار شدن در وقت معین
چون کسی آیه 125 سوره بقره « وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ » را در وقت خواب با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند و از خداوند متعال درخواست کند که در وقت معینی از خواب بیدار شود مطلوبش حاصل می شود.
10) تفرقه افراد خلافکار
هر کس، با ایمان آیه 249 سوره بقره « فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو اللّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ» را به زعفران و گلاب با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آیه بنویسد و به آب باران بشوید و به جماعتی دهد که در کاری نامناسب و خلافی متفق شده باشند از هم پراکنده شوند.
آیات 255، 256 و 257 سوره مبارکه بقره به عنوان آیةالکرسی شهرت دارند که برای ان نیز برکات متعددی ذکر شده است.
آثار و برکات آیةالکرسی
قرائت آیةالکرسی منشأ فواید و بهره های فراوانی برای قاری آن و اطرافیان او خواهد بود که به چند نمونه اشاره می شود:
1) ترس از تنهایی
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس شب در خانه تنهاست و از تنهایی و تاریکی می ترسد ابتدا آیةالکرسی رابخواند و آنگاه بگوید: «اللهم آنس وحشتی و آمن ردعتی و أعنی علی وحدتی».
2) دفع دشمن
جهت غلبه و مقهوریت دشمن 40 بار آیةالکرسی را بخواند و چون ما بین دو میم (یعلم ما بین ایدیهم ) رسد آن دشمن را در نظر آورد.
3) شفای درد چشم:
امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: هنگامی که یکی از شما از درد چشم شکایت کرد آیةالکرسی بخواند و باید در نفس خودش یقین داشته باشد که او شفا می دهد پس بدرستی که او درد چشم را خوب می کند.