پذیرفتن دیگری شرط همدلی است

قربان ولیئی، عضو هیئت علمی گروه ادبیات دانشکده انسانی دانشگاه زنجان در گفت‌وگو با ایکنا از زنجان، اظهار کرد: منیت و خودبینی موجب از خودبيگانگى و جهل نسبت به خويشتن، ديگران و فراموش كردن موقعيت فردى و اجتماعى، همچنین غوطه‌ور شدن در جهل و بى‌خبرى می‌شود.

وی با اشاره به اینکه پدیده‌ها و چشم‌بندی خداوند خارق‌العاده است، اضافه کرد: مشکل آدمی، نپذیرفتن دیگری، توجه نکردن به پدیده‌ها و اشیا است که در آیه ۹ سوره یس اینگونه بیان شده است که در پیش روی آنان سدی قرار دادیم و در پشت سرشان سدی و چشمانشان را پوشانده‌ایم، لذا نمی‌بینند. در واقع این خودبینی باعث پرده‌پوشی خلقت‌های خداوند از دید ما شده است.

این محقق با بیان اینکه بیشترین بخش و عنصر از فرهنگ که سبب جلوگیری از خودبینی می‌شود، ادبیات است، تصریح کرد: این ادبیات باید عینیت و ذهنیت را در برگیرد تا بتواند تا حدودی انسان را از خودبینی دور ‌کند.

ولیئی در خصوص ادبیات غنایی بیان کرد: غزل و اشعار عاشقانه (غنایی) سبب ایجاد هیجانات و تقویت بُعد ذهنی می‌شود که این ذهنیت خود عاملی است بر اینکه آدمی، منفرد و خودخواه شود. اگر چه شعرای بزرگ تاریخ از جمله سعدی، مولانا، عطار و ... در ادبیات تعلیمی که متاسفانه مشتری زیادی ندارد، تلاش بسیاری برای فهم مفاهیم اخلاقی داشته‌اند ولی تنها حوزه ادبیات حماسی می‌تواند انسان را از خودبینی دور کند.

این محقق با بیان اینکه ادبیات حماسی در دید سوم شخص ادا می‌شود، گفت: در اشعار حماسی، شاعر محو شده و شما منتظر یک رویداد و خبر بزرگ هستید، پس نیازی به صور خیال یا بزک کردن شعر ندارید. فردوسی در شاهنامه از منیت‌ها صحبت نکرده، شاهنامه شامل ذهنیت و عینت بوده، به همین علت جزءنگری و پرداختن به جزئیات در شاهنامه مشهود است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اگر در انسان توانایی درک همدیگر و پذیرش دیگری وجود نداشته باشد، محکوم به شکست روحی خواهد شد، یادآور شد: باید در زندگی قابلیت پذیرش و رفتارهای انسانی را داشته باشیم.

وی با تأکید بر اینکه اشعار شاهنامه باید به صورت نثر و شعر برای کودکان و نوجوانان تدریس شود، خاطرنشان کرد: متأسفانه ما سال‌ها است از ادبیات حماسی که گنجینه ملی و غرورآمیز ما بوده، دور افتاده‌ایم، اگر چه که خواندن این آثار می‌تواند همدلی را تقویت کند؛ چراکه همدلی از هم‌زبانی برتر است.