Quranda stress
Psixoloqlar çox vaxt reallıqla üzləşmək cəsarətini stresslə mübarizənin əsas yolu hesab edirlər. Həyatın hadisələri - həm yaxşı, həm də pis - qəbul edilməli və bu reallıqlarla qarşılıqlı əlaqədə olmağa çalışılmalıdır.
Amma Qurani-Kərim stresslə mübarizə aparmaq üçün bizə daha yaxşı yollar verib. Stressin qarşısını almaq və müalicə etmək üçün Quranın ilk və ən mühüm həll yolu “Allaha iman”dır. Allaha iman stresi azaltmaqda çox təsirlidir. Lüğətdə iman sakitləşmək, rahatlıq tapmaq və təhlükəsiz olmaq deməkdir. Həzrət Peyğəmbər (s) qısa bir cümlə ilə buyurur: İnan ki, rahatlıq tapasan. 20-ci əsrin məşhur psixoloqu Uilyam Ceyms də deyir: “Şübhəsiz ki, iman narahatlıq üçün ən təsirli müalicədir”.
Allaha inam stressi və ruhi narahatlığı bir neçə yolla azalda bilər. Birincisi, iman yaradılış və varlıq aləmində nikbinliyə səbəb olur. Dini etiqad sahibi olan insan yaradılışın bir məqsədi olduğuna və məqsədinin insanın yaxşılığı, təkamülü və xoşbəxtliyi olduğuna inanır və bu inanc ona rahatlıq verir. Amma imanı olmayan insan dünyaya nigaran və kinli bir baxışa malikdir və özünü onun içində tapır. Qurani-Kərim buyurur: “Hər kim mənim nəzərimdən və zikrimdən üz döndərərsə, onun həyatı ağır və sıxıntı ilə dolu olar”.
Allaha inam həmçinin gələcəyə ümid verir. Möminin məntiqində dünya onun səylərinə neytral və biganə deyil. Daha doğrusu, yaradılış cihazı haqqa, ədalətə, xeyirxahlığa can atan insanların himayədarıdır. Qurani-Kərimdə buyurulur: “Əgər Allaha (haqq yoluna qədəm qoysanız) kömək etsəniz, Allah da sizə kömək edər” (Məhəmməd, 7) və “möhsin insanların mükafatı əsla zay olmaz” (Tövbə, 90)
Amma imanın əsas faydası odur ki, qəlbi sakitləşdirir və bununla da stressi aradan qaldırır. İnsan stressinin əsas səbəbi onun yaxşı işinin faydalı olub-olmamasıdır. Onun dürüstlüyü əbəsdir? Bütün səyləri və vəzifələri ilə onu xoşbəxt bir son gözləyirmi? İman insanın dünya qarşısındakı borcunu aydınlaşdırır və onu əmin edir ki, onun səylərini xoşbəxtlik gözləyir. Qurani-Kərimin özü də bu həqiqətə işarə etmişdir: “İman gətirib yaxşı işlər görənlər üçün... onlar üçün nə bir qorxu var, nə də qəm-qüssə”; “İman gətirib yaxşı işlər görənlər üçün... qorxu və sıxıntı yoxdur” (Bəqərə, 277).
