مهربانی، لطف و محبت؛ ۳ خصلت حاکم ‌مقابل مردم

به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا محمدی‌پیام، استاد حوزه و دانشگاه در پنجمین جلسه «تفسیر نامه‌ امام علی(ع) خطاب به مالک اشتر» که امروز، 16 دی‌ماه در دانشگاه بوعلی‌سینا برگزار شد، اظهار کرد: در ادامه مباحث قبلی حضرت امیر(ع) اخلاق رهبری را برمی‌شمارد «وَ اَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ، وَ اللُّطْفَ بِهِمْ، مهربانى و محبت و لطف به رعیت را شعار قلب خود قرار ده».
وی افزود: در عربی «شَعَار» به لباس زیر گفته می‌شود، حضرت در اینجا به مالک سفارش می‌کند که قلبش به لطف و حمایت مردم گره خورده باشد، همچون لباسی که در زیر پوشیده می‌شود و تماس مستقیم با قلب دارد، به مالک می‌گویند این مهربانی، لطف و محبت مردم باید به قلب تو بچسبد.
این استاد دانشگاه با اشاره به 3 خصلتی که لباسی که با قلب در تماس است می‌بایست داشته باشد، یادآور شد: رحمت به یک احساس فوقانی و پدرانه گفته می‌شود، معمولاً به حالتی که به فردی که در رده پایین‌تر از خود قرار دارد اطلاق می‌شود، محبت نیز حالت عاشقانه و دوستانه بین دو نفر است و لطف نیز رفتار دون ذره‌ای خشونت است.
محمدی پیام با اشاره به اینکه حضرت وقتی از پوشاندن لباس به قلب صحبت می‌کنند به این معناست که این رفتارها نباید ظاهری باشد، بیان کرد: در قسمتی دیگر از نامه حضرت سفارش کرده که درکار زمان خصوصی را برای نماز قرار بده، شهید صیاد شیرازی هنگام کار یک ساعت را صرف نماز و دعای خود می‌کرد، کسی از او سؤال می‌کند این ساعتی که برای نماز می‌گذاری آیا حق الناس نیست؟ که این شهید بزرگوار می‌گوید پس از ساعت اداری یک ساعت را به جبران این یک ساعت بیشتر در اداره می‌مانم.
وی با اشاره به فراز «وَ لاتَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضارِياً تَغْتَنِمُ اَكْلَهُمْ، بر رعیت همچون حیوان درنده مباش که خوردن آنان را غنیمت دانى» بیان کرد: هر فرد در شغلی که دارد افراد را متناسب با آن شغل می‌بیند بطور مثال یک فروشنده مشتری خود را متناسب با آن قیمت کالایی که می‌خواهد خریداری کند می‌نگرد، حضرت می‌فرماید به مردم به چشم یک موقعیتی که می‌خواهی از آن نفع ببری نگاه نکن، «که رعیت بر دو گروهند یا برادر دینى توانَد، یا انسانهایى مانند تو».

نحوه چشم‌پوشی حاکم ‌برابر خطای مردم
این استاد تفسیر با اشاره به فراز دیگری که مالک را به چشم‌پوشی از خطاهای مردم سفارش می‌کند، گفت: حضرت می‌فرماید «خطاهایى از آنان سر مى‌زند، علل گناهى بر آنان عارض مى شود، و گناهانى از آنان به عمد یا اشتباه بروز مى‌کند، پس همانگونه که علاقه دارى خداوند بخشش و چشم‌پوشى را به تو عنایت نماید رعیت را مورد عفو و چشم پوشى قرار بده».
وی توضیح داد: امام(ع) می‌فرماید در قبال خطا و اشتباه مردمت «فَاَعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِكَ وَ صَفْحِكَ» باش یعنی در ابتدا از خطاهایش بگذر و «صَفح» به این معنا که از آن اشتباه رو بگردانی، گویی که اتفاقی نیفتاده و او را مواخذه نکن. به زبان محاوره یعنی اگر او را بخشیدی دیگر برایش قیافه نگیر.
محمدی پیام اظهار کرد: امام(ع) در این نامه مالک را بالاتر از مردم می‌شمارد «چرا که تو از نظر قدرت برتر از آنانى و آن که بر تو ولایت دارد بالاتر از تو مى‌باشد، و خداوند برتر از آن کسى که تو را والى مصر نموده» در اینجا نمی‌گوید من از تو بالاتر هستم بلکه با تواضع مقام امامت که صاحب ولایت است را برتر از مالک اشتر و در نهایت خداوند را بالاتر می‌خواند.
وی هم‌چنین با اشاره به فراز «خداوند کفایت امور رعیّت را از تو خواسته و به خاطر آنان تو را در عرصه آزمایش قرار داده»، گفت: حضرت(ع) از مالک می‌خواهد از مردم بگذرد و اگر شکی کوچک در مورد جرم مجرم داشت از مجازات او بگذرد و اگر راه فراری برای مجرم وجود داشت آن را را به او نشان دهد.
این استاد تفسیر با اشاره به سفارش امام علی(ع) به مالک که می‌فرماید «و فریاد مزن که من برشما گمارده‌ام، فرمان مى‌دهم باید اطاعت شوم»، توضیح داد: چنین سخن گفتنی موجب غره شدن به قدرتت می‌شود، اگر از این قدرت مغرور شدی و احساس کردی کسی هستی در این صورت نگاهی به مملکت و یا جهان داشته باش که خدا رأس قدرت‌هاست و چگونه فرمانروایی می‌کند، خودت را ببین که در این دستگاه عظیم کجا هستی؟
وی بیان کرد: این سفارش امام علی(ع) به مالک‌اشتر باعث می‌شود که آن نگاه عقل تو را به سرجایش برگرداند.
انتهای پیام