مروری بر آداب تغذیه‌ای در ماه رمضان

تغذیه صحیح نقش بسزایی در سلامت جسم و روان دارد، بطوری که می‌توان گفت سلامت انسان به‌طور مستقیم تحت تأثیر نحوه تغذیه اوست؛ با این‌حال، در ماه مبارک رمضان که عادات غذایی ما اندکی تغییر می‌کند، توجه به تغذیه اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.

از دیدگاه طب سنتی ایران، انسان باید در طول روز، دو وعده غذایی داشته باشد، علت این امر هم تأثیر آن در کاهش شاخص‌های خطر بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دستگاه گوارش و همچنین تقویت سیستم ایمنی است، اما از آنجایی که ما عادت به سه وعده غذایی داریم، روزه گرفتن در ماه مبارک با سختی‌هایی همراه است.

کارشناسان تغذیه توصیه‌هایی دارند که اگر رعایت شود، سختی کمتری متحمل می‌شویم. تغذیه مناسب جزء جدایی‌ناپذیر ماه مبارک رمضان است و تنها در شرایطی می‌توان انتظار داشت روزه‌دار سلامت جسم و روح را به دست آورد که مطابق قواعد صحیح رفتار کند.

منصور شهرکی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در زاهدان در این خصوص به خبرنگار ایکنا از سیستان‌وبلوچستان گفت: روزه‌داران در این ماه مبارک باید عادات غذایی اشتباه را کنار بگذارند و سعی کنند با رعایت اصول تغذیه صحیح، سلامت را برای خود به ارمغان بیاورند.

وی افزود: اگر سعی کنیم در این ماه، از مواد غذایی استفاده کنیم که پروتئین، کربوهیدرات و ویتامین بدن را تأمین کنند، نه تنها سلامتی ما به خطر نمی‌افتد، بلکه قسمت‌های مختلف بدن ما بهتر می‌توانند وظایف خود را انجام دهند.

وعده سحری به هیچ وجه حذف نشود

این مدرس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بیان کرد: روزه‌داران، به خصوص روزه اولی‌ها باید وعده سحری را حتماً میل کنند؛ در ماه رمضان به طور عادی یک وعده غذایی حذف می‌شود و نباید به هیج وجه وعده سحری را حذف کرد.

وی ادامه داد: معمولاً برخی افراد برای آن‌که خوابشان دچار مشکل نشود، وعده سحری را حذف می‌کنند که کار اشتباهی است، زیرا این افراد برای جبران، شام سنگین‌تری می‌خورند و بلافاصله می‌خوابند. این امر علاوه بر اضافه وزن، موجب بروز مشکلات گوارشی نیز می‌شود.

شهرکی با بیان اینکه در وعده سحری باید زودتر از خواب برخیزیم تا مجبور نشویم با عجله غذا بخوریم، اظهار کرد: غذا خوردن باید همراه با آرامش باشد، در غیر این‌صورت هضم و جذب غذا دچار مشکل شده و دستگاه گوارش انسان نیز آسیب می‌بیند.

وی گفت: در وعده سحری باید سعی شود از گروه‌های غذایی مختلف اعم از غلات، گوشت، حبوبات، میوه و سبزیجات استفاده شود، به‌خصوص غذاهایی که میزان پروتئین و چربی آنان بیشتر است؛ همچنین توصیه می‌شود در این وعده از مصرف شیرینی‌ها پرهیز شود، زیرا بر خلاف تصور عامه، مصرف بالای قندها باعث می‌شود تا ورود گلوکز به سلول‌ها بیشتر شده و زودتر احساس گرسنگی کنیم.

این متخصص تغذیه بیان کرد: در وعده سحری زیاد آب ننوشید و از مصرف نوشابه‌های گازدار هم مطلقاً پرهیز کنید؛ افراد برای جلوگیری از تشنگی در طول روز در فاصله بین افطار تا سحری می‌توانند مایعاتی مانند آب، چای کمرنگ، میوه‌های آبدار مانند هندوانه استفاده کنند تا آب از دست رفته در طول روز جبران شود و بهتر است افراد مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و آجیل‌های شور را کاهش دهند تا کمتر در طول روز دچار تشنگی شوند.

وی با اشاره به عادت اشتباه مصرف چای فراوان در وعده سحر به امید کاهش تشنگی روزانه و عدم ابتلا به سردرد در افرادی که عادت به مصرف چای دارند، اضافه کرد: چای مدر است و نوشیدن زیاد آن، به خصوص اگر پررنگ باشد، باعث تکرر ادرار و بروز تشنگی از ابتدای روز می‌شود.

شهرکی اظهار کرد: مصرف غذاهای شور و پرادویه در وعده سحری نیز درست نیست، زیرا غذای شور و پر ادویه، سرخ کردنی و چرب نیاز به آب را افزایش می‌دهد و باعث کم آبی بدن و احساس تشنگی در طی روز خواهد شد.

وی با بیان اینکه در طول ماه مبارک باید فعالیت‌های بدنی را کاهش داد، افزود: چنانچه فعالیت‌های روزمره کمتر شود، بدن فرد آب کمتری از دست خواهد داد.

آداب صحیح افطار

این متخصص تغذیه در ادامه به نحوه صحیح افطار اشاره و اظهار کرد: توصیه می‌شود روزه خود را با خرما و نوشیدنی‌های با حرارت متعادل باز کنیم، مانند چای کمرنگ به‌همراه نبات. بعد از آن نیز غذای سبکی مانند نان و پنیر و سبزی میل شود.

وی افزود: افطار کردن باید ملایم صورت گیرد، یعنی نباید به‌طور ناگهانی حجم بالایی از مواد غذایی وارد بدن ما شود، زیرا در این صورت روی گوارش، قلب و سایر سیستم‌های بدن نیز فشار وارد می‌کند.

شهرکی اضافه کرد: از آشاميدن آب يخ يا نوشابه خيلی سرد پرهيز کنید؛ مصرف بيش از حد مواد غذايی شيرين و چرب هنگام افطار نیز باعث تشنگی و مشکلاتی در هضم و جذب می‌شود؛ بنابراین به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

روزه ارتباطی با کرونا ندارد

وی گفت: اشخاصی که به بیماری کرونا مبتلا شده و بهبود یافته‌اند، به هرحال سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف شده و بهتر است از روزه‌داری اجتناب کنند، اما افراد سالم که هر ساله روزه می‌گرفتند می‌توانند بدون هیچ مشکلی روزه خود را بگیرند.

این متخصص تغذیه با بیان اینکه روزه‌داری منافاتی با کرونا ندارد، بیان کرد: اینکه گفته می‌شود با روزه‌داری دهان خشک شده و زمینه ابتلا به کرونا فراهم می‌شود صحیح نیست، چرا که در شرایط بدون روزه‌داری نیز به دلیل گرما ممکن است دهان خشک شود. فرد روزه‌دار می‌تواند در طول روز دهانش را شستشو داده و آب را در دهان غرغره کند. فرد سالم که سیستم ایمنی او ضعیف نشده به راحتی می‌تواند روزه بگیرد.