۱۵۰ مؤسسه قرآنی و فقط ۷۰ میلیون تومان اعتبار

مؤسسات و خانه‌های قرآن که عمدتاً درآمدشان از شهریه‌ها و کمک‌های مردمی تأمین می‌شود، این روزها با شیوع کرونا و کاهش قرآن‌آموزان حال و روز خوشی ندارند. در استان زنجان بیش از 150 مؤسسه و خانه قرآن زیر نظر تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کنند. سال گذشته نزدیک به 70 میلیون تومان اعتبار فرهنگی و قرآنی تزریق شد که حتی برای برگزاری چند برنامه مناسبتی هم کافی نیست و وقتی سال به سال اعتبار فرهنگی کاهش می‌یابد، نمی‌توان آینده درخشانی را برای فعالان این عرصه متصور بود.

مهدی بیگدلو، مدیر مؤسسه قرآنی امام جواد(ع) روستای توزلو خدابنده، در گفت‌وگو با ایکنا از زنجان، با اشاره به اینکه شهریه ماهانه این خانه قرآن از هر نفر حدود 15 هزار تومان است، اظهار کرد: به طور حتم این مبالغ کفاف برگزاری کلاس و حق‌الزحمه اساتید را نمی‌دهد.

وی با بیان اینکه خانه‌های قرآن بودجه‌ای دریافت نمی‌کنند، ابراز کرد: یک خانه قرآن ماهانه دست‌کم 2 میلیون باید بابت اقداماتی همچون حق‌الزحمه اساتید و برگزاری دوره‌ها پرداخت کند و این هزینه‌ها بیشتر از طریق خیران تأمین می‌شود.

این فعال قرآنی با اشاره به اینکه خانه‌های قرآن روستایی درآمدزایی ندارند، تصریح کرد: فعالیت‌های فرهنگی عموما با کمک اهالی و خیران صورت می‌گیرد تا مردم روستاها از آموزه‌های این کتاب الهی بی‌بهره نمانند.

بیگدلو با اشاره به تعطیلی مؤسسات و خانه‌های قرآن به دلیل شیوع کرونا گفت: از اواخر خردادماه فعالیت حضوری این خانه قرآن دوباره آغاز شد، اما استقبال بسیار کم است. فعالیت‌های غیرحضوری نیز در روستاها امکانات مناسبی ندارد؛ چراکه برخی از روستاییان بی‌سواد و کم‌سواد هستند و دوره‌های روخوانی و روان‌خوانی باید حضوری برگزار شود.

وی ادامه داد: در رشته‌هایی مانند حفظ قرآن می‌توان برای تثبیت محفوظات از روش‌های غیرحضوری استفاده کرد. البته برخی از مردم هم از امکانات الکترونیکی و فضای مجازی برخوردار نیستند و در کل فضای مجازی برای فعالیت‌های قرانی در مناطق محروم چندان کارساز نیست.

مؤسسات قرآنی منبع درآمدزایی نیستند

سمیه سلیمی، مدیر مؤسسه قرآنی جنت‌الماوی زنجان نیز بیان کرد: سال گذشته این مؤسسه در راهپیمایی 22 بهمن‌ماه برنامه‌ای با عنوان «قرآن بخوانید، جایزه بگیرید» را اجرا کرده و از طرف اداره تبلیغات اسلامی برای این کار 2 میلیون تومان اعتبار دریافت کردیم، البته پیش از عید نیز هدیه 500 هزار تومانی تعلق گرفت، اما در طول سال هیچ حمایت مادی صورت نمی‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه مؤسسات قرآنی منبع درآمد نیستند، ادامه داد: منابع مالی مؤسسه از شهریه‌ها تأمین می‌شود، اساتید هم معمولاً به خاطر قرآن کنار می‌آیند و توافقی دستمزد دریافت می‌کنند. تعمیر ساختمان، تهیه امکانات، پردخت حق‌الزحمه، بیمه و اجاره‌بها مبلغی را برای مؤسسات باقی نمی‌گذارد و اندک درآمد حاصل از شهریه نیز برای امور فرهنگی و مناسبت‌های ملی و مذهبی هزینه می‌شود.

سلیمی با اشاره به اینکه مؤسسه قرآنی جنت‌الماوی به عنوان مرکز نیکوکاری نیز شناخته شده است، تصریح کرد: بیش از 60 خانواده نیز تحت پوشش این مرکز هستند و کمک‌هایی برای اجاره مسکن و بسته‌های معیشتی به آن‌ها ارائه می‌شود.

کج‌سلیقگی در امور فرهنگی

مهدی نوروزی، مسئول امور قرآنی اداره‌‌کل تبلیغات اسلامی استان زنجان، با اشاره به پایین بودن اعتبارات قرآنی اظهار کرد: بودجه قرآنی بین مؤسسات تقسیم نمی‌شود، اما مؤسساتی که برنامه‌های قرآنی را در مناسبت‌ها یا ویژه‌برنامه‌ها اجرا کنند، از بودجه فرهنگی مبالغی برای آنها در نظر گرفته می‌شود.

وی یادآور شد: مؤسسات قرآنی تشکل غیرانتفاعی هستند که قابلیت درآمدزایی دارند و با برگزاری دوره‌ها و کلاس‌ها می‌توانند کسب درآمد کنند. البته این مراکز با دریافت مجوز از آموزش و پرورش یا دیگر ارگان‌ها، پیش‌دبستانی یا مهد قرآنی نیز دایر می‌کنند. خانه‌های قرآن وضع درآمدزایی خوبی ندارند و اغلب با کمک‌های مردمی اداره می‌شوند. تبلیغات اسلامی وظیفه حمایت از خانه‌های قرآنی را دارد، اما سال گذشته فقط 64 میلیون تومان دریافت شده و از طرفی در استان زنجان 37 مؤسسه و 120 خانه قرآنی فعال است و این بودجه‌ها برای مراکز کافی نیست و اعتبارات بیشتر صرف اجرای برنامه‌ها می‌شود.

نوروزی کمبود اعتبارات فرهنگی و قرآنی را ناشی از کج‌سلیقگی دانست و افزود: امور فرهنگی و قرآنی در کشور متولیان فراوانی دارد و هر اداره یک اتاق را به بخش فرهنگی اختصاص داده است. این موضوع یک اشکال در سطح کلان را آشکار می‌سازد و وجود متولیان مختلف سبب می‌شود، بودجه فرهنگی که در مجلس تصویب می‌شود، در هنگام توزیع اعتبار، سهم ناچیزی به ارگان‌های مختلف تعلق گیرد. اگر دستگاه‌هایی که به طور مستقل به امور فرهنگی و قرآنی می‌پردارند را بشماریم بیش از 10 ارگان از جمله تبلیغات اسلامی، اوقاف و امور خیریه، سازمان دارالقران، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سپاه و سایر موارد در این حوزه فعال هستند و این موضوع باعث استفاده ناصحیح از اعتبارات و عدم دریافت خروجی مناسب می‌شود.

وی در مورد اینکه در سال‌های اخیر برگزاری دوره‌های بازآموزی و ارتقای سطح برای مربیان قرآنی برگزار نشده و یا تعداد آن کم بوده است، تصریح کرد: در سال‌های گذشته نقل و انتقالاتی در سطح عالی سازمان تبلغیات اسلامی و سازمان دارالقرآن انجام شد و کمی وقفه در فعالیت‌های استان‌ها ایجاد کرد.

نوروزی با اشاره به اینکه در شهرستان‌های بلاتکیفی زیاد است، بیان کرد: در حال حاضر در حال انسجام‌بخشی به فعالیت‌ها و شناسایی مؤسسات فعال هستیم و پس از آن دوره‌های بازآموزی و کارگاه‌های آموزشی را برگزار خواهیم کرد.