درخواست از دیگران مبغوض و از خدا محبوب است

زهرا علمی‌فرد، مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی نورالزهرا(س) در گفت‌وگو با ایکنا از زنجان، در مورد شرح حکمت 150 نهج‌البلاغه اظهار کرد: این حکمت به مواعظ اخلاقی مربوط بوده و انسان را از خصایل ناپسند پرهیز می‌دهد. نهج‌البلاغه سرشار از حکمت‌ها و پندها برای انسان است و امام علی(ع) آن را در شرایط گوناگون و در موقعیت‌هایی مثل رفتار با خانواده و دوستان و حکومت‌داری بیان کرده است.

وی ابراز کرد: امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: «وَهَنَ؛ يُقَصِّرُ إِذَا عَمِلَ، وَ يُبَالِغُ إِذَا سَأَلَ و از کسانی نباش که به هنگام عمل کوتاهی می‌کنند اما به هنگام درخواست و سؤال اصرار می‌ورزند». این نکته اشاره به افرادی دارد که تنبل و سست بوده و مرد میدان عمل نیستند. همیشه دستشان به سمت دیگران دراز است و عاجز از زیست مستقلانه و در زندگی وابسته دیگران هستند. البته این موضوع فقط خطاب به آن افراد نبوده بلکه خطاب به همه ما است که اغلب کارها و مسئولیت‌هایمان را به عهده دیگران می‌گذاریم و بار خود را بر دوش دیگران می‌نهیم.

این کارشناس دینی بیان کرد: در واقع این همان «کَل شدن» به دیگران است که بدترین نوع رفتار بوده که کوچکترین مثال آن در نگاه دین، درخواست‌های به ظاهر کوچک مانند شخصی که خود نشسته ولی از دیگران درخواست یک لیوان آب یا جابه‌جا کردن وسایل شخصی را می‌کند. این مسائل نیز در ردیف درخواست از دیگران قرار دارد، در حالی که در تعلیمات اسلامی به ما می‌گویند که تا می‌توانید کارهایتان را خود انجام دهید و تا توان دارید از دیگران چیزی را درخواست نکنید، چون تمرینی است که انسان روی پای خود بایستد و زندگی عزتمندانه را تجربه کند و هرگز نیازهای خود را به سوی بندگان خدا نبرد چون که درخواست از دیگران ذلت و پستی را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: امام باقر(ع) در این باره می‌فرماید: اگر سؤال‌کننده می‌دانست در این سؤال و درخواست چه ذلت و حقارتی وجود دارد هرگز از دیگری چیزی را تقاضا و درخواست نمی‌کرد در مقابل، کسی که دست دهنده دارد و عطاکننده است اگر می‌دانست که بخشش چه فضیلتی دارد احدی تقاضای دیگری را رد نمی‌کرد.

مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی نورالزهرا(س) یادآور شد: همچنین از امام صادق(ع) روایتی داریم که از قول پیامبر(ص) می‌فرماید: خداوند متعال چیزهایی را برای خود دوست دارد که برای بندگانش مبغوض می‌شمارد، از جمله برای بندگان سؤال و درخواست از یکدیگر را مبغوض می‌شمارد، چون برای انسان عجز می‌آورد و درجه و جایگاهش در نزد دیگران پایین می‌آید. اما درخواست کردن بندگان از خودش را محبوب می‌شمارد و این کار باعث عزت بنده خدا می‌شود و به‌خاطر این محبوب خداوند است که او بی‌نیاز مطلق و کمال مطلق است.

وی تصریح کرد: همچنین در روایتی دیگر آمده است که عده‌ای نزد پیامبر(ص) آمدند و گفتند: یا رسول‌الله بهشت را برای ما تضمین کن، ایشان پس از مدتی سکوت فرمودند: من ضمانت می‌کنم به شرطی که احدی از شما از کسی دیگر درخواستی نکند. بنابراین اهمیت عزت مؤمنان نزد خداوند متعال بسیار حائز اهمیت است. این در حالی است که اکثر ما به درخواست کردن از دیگران عادت داریم و با توجیهات مختلف آن را قبیح نمی‌شماریم و این آثار بسیار بدی در پی دارد.

علمی‌فرد در پایان افزود: البته ما باید به این مطلب آگاه باشیم که اگر کسی چیزی نیاز داشت و آن را به زبان نیاورد ما در پاسخ به آن نیاز بی‌تفاوت نباشیم چون در احادیث ما سفارش زیادی به توجه به نیاز مؤمنان شده است و باید خود ما در این‌گونه موارد پیش‌دستی داشته باشیم. درست است دین ما از یک طرف از درخواست کردن منع کرده ولی از طرف دیگر پاسخ دادن به درخواست‌کننده را بسیار ارج نهاده و مورد تأکید و سفارش و برای آن پاداش بسیاری قرار داده است.