تعالی اخلاق و قرائت در درس استاد خدام‌حسینی/ رشد تلاوت معنامحور
کانون خبرنگاران نبأ: شاگردان استاد خدام‌حسینی در نشست ظهر دلنشین استاد مطرح کردند که درس ایشان صرفاً تربیت قاری نیست، بلکه تربیت معلم قرآنی است؛ معلمی که هم نسبت به آنچه تلاوت می‌کند آگاه باشد و هم در تمامی ابعاد رفتاری، گفتاری، فردی و اجتماعی شاخص باشد.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، نشست «ظهر دلنشین استاد خدام حسینی» در راستای بزرگداشت و ذکر خدمات و ویژگی‌های بلند این استاد قرآنی با حضور شاگردان وی، مهدی قرهشیخلو، رئیس سازمان دارالقرآن کشور، احمد ابوالقاسمی، قاری بین‌المللی و محمد عباسی، قاری بین‌المللی در سالن اجتماعات سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور به همت کانون خبرنگاران نبأ برگزار شد.
در ابتدای این نشست، پس از تلاوت زیبای آیات قرآن کریم توسط استاد احمد ابوالقاسمی، استاد محمد عباسی ضمن تشکر از برگزاری این نشست‌ها در قدردانی از اساتید بزرگ قرآن، گفت: شخصیت استاد خدام‌حسینی از جهات مختلف قابل بررسی است؛ شاید برجسته‌ترین خصوصیت ایشان آموزش قرآن و بحث اخلاق قرآنی است؛ همچنین ایشان علاوه بر آموزش علوم قرائت، تجوید و تفسیر، دارای تشخیص دقیق نیز هست که این موضوع نیز جای بحث دارد.
همراهی فهم با قرائت
وی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی علاوه بر پرورش مهارت قرائت قاریان، آن‌ها را در تربیت و اخلاق قرآنی نیز پرورش می‌داد، گفت: استاد خدام حسینی معتقد است قاری که اطلاعی راجع به مفاهیم و تفسیر قرآن نداشته باشد، قاری به حساب نمی‌آید. از این‌رو، ایشان در جلسات علاوه بر آموزش صوت، لحن و قرائت، به شاگردان متذکر می‌شوند که «بفهم که چه می‌خوانی».
تربیت معلم قرآنی
استاد عباسی افزود: استاد خدام‌حسینی از شاگردان خود به عنوان تکلیف می‌خواهند که تفسیر یک آیه از فلان کتاب تفسیر پیدا کنند و به کلاس بیاورند؛ امری که شاید کمتر در کلاس قرائت قرآن انجام می‌شود. ایشان صرفاً به فکر تربیت قاری نیست بلکه معلم قرآنی تربیت می‌کنند، معلمی که در همه ابعاد رفتاری، گفتاری، عملکرد فردی و اجتماعی شاخص باشد.
وی با بیان اینکه از زندگی شخصی شاگردانش هم دور نیست، گفت: استاد خدام‌حسینی به شاگردان خود در زمینه زندگی شخصی نیز مشاوره می‌دهد؛ احکام نماز و روزه را تعلیم می‌دهد، همه این مسائل جدیت در آموزش استاد را نمایان می‌کند. ایشان در جلسات با دلسوزی به تذکر اخلاقی، تفسیری و نکات تربیتی می‌پردازد. شاگردان استاد خدام‌حسینی بهره‌های زیادی از کلاس‌های ایشان می‌برند و گفته‌های استاد همواره نصب‌العین شاگردان است.
استاد مولایی؛ ریشه قرآنی کشور
در ادامه این نشست مهدی قرهشیخلو ضمن تأکید بر برگزاری همایش‌های قدردانی از چهره‌های قرآنی، اظهار کرد: این جلسات ضمن قدردانی از زحمات اساتیدی که از جهت سابقه قرآنی شناخته‌شده هستند، باعث معرفی آن‌ها به نسل امروز می‌شود؛ جامعه امروز ما به این نوع نشست‌ها نیاز دارد. در همین ایام ما شاهد فوت «استاد مولایی» هستیم که شاید بشود گفت ریشه قرآنی کشور هستند ولی متأسفانه می‌بینیم که این مسئله بازخوردی در جامعه ندارد. متأسفانه قرآن و اهل قرآن در جامعه ما مهجور هستند.
وی درباره نحوه آشنایی خود با استاد خدام‌حسینی گفت: آشنایی‌ام با استاد به سال 1359 بر می‌گردد که توفیق داشتم به خدمت‌شان شرفیاب شوم. البته در یک محل با ایشان زندگی می‌کردم ولی آشنایی دقیق با ایشان از کلاس‌های قرآن شروع شد. ایشان در یک خانواده مذهبی، روحانی و عالم پرورش یافتند. پدر ایشان از روحانیون عالم و با فضیلت محله «امامزاده حسن» و امام جماعت مسجد حاج‌عبدالله بود که مردم محل ساعت خودشان را با رفت‌وآمد پدرشان تنظیم می‌کردند.
رئیس سازمان دارالقرآن در معرفی خانواده استاد خدام‌حسینی گفت: برادران ایشان روحانی هستند و کوچکترین برادر ایشان «رضا خدام‌حسینی» که متولد سال 1345 بود نیز از قاریان قرآن بودند که در سال 1361 به درجه رفیع شهادت نائل شدند. خانواده استاد خدام‌حسینی از خانواده‌های مبارز و انقلابی بودند و خود استاد خدام‌حسینی در جلسات مرحوم دکتر شریعتی و شهید مطهری در حسینیه ارشاد شرکت می‌کردند.
بی‌توجهی به زخارف دنیا
وی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی به ظواهر مادی و تجملات اصلا اهمیت نمی‌دهد و زندگی بسیار معمولی دارد، تصریح کرد: این مسئله به شکلی است که شاگردان ایشان وضع بهتری نسبت به استاد دارند. استاد خدام‌حسینی می‌خواهند زندگی خصوصی مورد قبولی به عنوان معلم قرآن در جامعه داشته باشد، به همین خاطر خود را در قید و بند مادیات نمی‌کند.
این شاگرد استاد خدام حسینی افزود: به‌عنوان نمونه اگر خودروی شخصی خود را لازم نداشته باشند، آن ماشین عمومی می‌شود و همه از آن استفاده می‌کنند؛ همان‌طور که به عنوان ماشین عروس یا جهت مراسم خواستگاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. استاد میهمانی را ساده برگزار می‌کند و هرچه در خانه موجود باشد را برای پذیرایی می‌آورد. استاد خدام‌حسینی با شاگردان خود رابطه خانوادگی برقرار می‌کند؛ همین مسئله باعث ایجاد صمیمیتی بین استاد و شاگرد می‌شود؛ ایشان اهل علم و مطالعه هستند و در روز چند ساعت را به مطالعه اختصاص می‌دهند.
اولین مدیر تشکیلاتی قرآن کریم
وی با بیان اینکه زندگی استاد خدام‌حسینی از چند جهت قابل بررسی است، گفت: ایشان از یک سو در زندگی شخصی الگو هستند و از سوی دیگر در فعالیت‌ها و مدیریت قرآنی به عنوان اولین مدیر تشکیلاتی قرآن کریم بعد از انقلاب مطرح هستند. بحث ابداعات و نوآوری‌های ایشان در عرصه آموزشی قرآن کریم کمتر مورد توجه قرار گرفته، با این‌همه در گوشه‌وکنار کشور کسانی که فعالیت قرآنی دارند به نحوی خودشان را مدیون استاد حسینی می‌دانند.
استاد ابوالقاسمی نیز درباره نحوه آشنایی خود با استاد خدام‌حسینی بیان کردند: در برخورد اول من با ایشان چون شناختی از استاد نداشتم و با اخلاق‌شان آشنا نبودم باعث شد که مدت سه سال به حالت قهر در کلاس‌ها شرکت نکنم. در آن زمان 17 ساله بودم و با تعریفی که از ایشان شنیده بودم از دور در جریان جلسات‌شان قرار داشتم. ابتدا در جلسات استاد غفاری شرکت کردم ولی با پیشرفتی که نصیبم شده بود نیاز به افق‌های بلندتری برای قرائت داشتم، از این‌رو خدمت استاد خدام‌حسینی رسیدم.
تشخیص استعداد قرآن‌آموز
وی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی با روانشناسی دقیق و حساب‌شده رفتار می‌کند، گفت: ایشان اعتقاد دارد کسانی باید قرائت قرآن انجام دهند که توانایی حفظ هم داشته باشند و اگر تشخیص بدهند که کسی این توانایی را ندارد و استعدادش در زمینه دیگری مثل تفسیر است به او می‌گویند که شما برو تفسیر قرآن برای شما مفیدتر است. همچنین اگر تشخیص بدهند که کسی آینده درخشانی دارد با دقت بیشتری به او آموزش می‌دهند.
در کلاس انسان‌سازی استاد، فن قرائت مقدمه است
این قاری بین‌المللی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی به شاگردان نگاه یک‌سویه ندارند، گفت: ایشان با انضباط زندگی کردن را یاد شاگردان می‌دهند. شاید در کلاس انسان‌سازی استاد فن قرائت کمترین اهمیت را داشته باشد. ایشان سعی بر این دارد که فرزندان و شاگردان را متکی به خود و مستقل بار بیاورد؛ به عنوان مثال، بعد از سفر مالزی که آمدم و در آنجا مقام اول را به‌دست آورده بودم، ایشان در دارالقرآن گفتند که از بخش امور اجتماعی به دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی برو که کارهای فکری را در اولویت خود دارند. ایشان گفتند که تو اکنون مقام آوردی، 20 سال دیگر باید بلد باشی سخن بگویی و کاری برای مملکت انجام بدهی. این تفکر، ایشان را از برخی اساتید متمایز می‌کند.
شیوه خلاقانه در تدریس
وی با بیان اینکه شیوه تدریس استاد خدام‌حسینی مختص به ایشان است، گفت: هم‌دوره‌ای‌های ایشان نیز این شیوه تدریس را نداشتند. تلاوت‌های ایشان که در 30 یا 32 سال پیش قرائت شده، هم‌اکنون نیز قابل استفاده است و باید مورد توجه قرار بگیرد. استاد حسینی با توجه، هدف و قاعده مشخص کارهای خود را انجام می‌دهد. در زندگی شخصی و تفکرشان خانه من، ماشین من و... جایی ندارد تا ایشان بخواهند از آن‌ها حراست کند. ایشان به قول معروف هیچ گارد بسته‌ای ندارد که کسی نتواند به ایشان نزدیک بشود.
استاد ابوالقاسمی با بیان اینکه شناخت جاذبه‌های استاد خدام‌حسینی در نگاه اول و ظاهری ممکن نیست، گفت: باید مدت زیادی با استاد خدام‌حسینی باشیم تا بتوانیم ایشان را بشناسیم که من این را حُسن ایشان و ضعف خودمان می‌دانم که نمی‌توانیم استاد را زود بشناسیم.
حساسیت به سرنوشت شاگردان
وی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی نسبت به سرنوشت فردی و اجتماعی شاگردان حساسیت دارد، گفت: حتی مشکلات خانوادگی شاگردان برای استاد خدام‌حسینی اهمیت دارد. استاد فردی باانرژی است، به‌طوری که هر روز بیشتر از دیروز، حساب شده‌تر و با انرژی‌تر فعالیت دارد. در یک جمله میتوان شخصیت ایشان را خلاصه کرد که «او هیچ چیز مخفی ندارد و ظاهر و باطن‌شان یکی است».
در ادامه استاد عباسی در تبیین ارتباط بین استاد خدام‌حسینی و شاگردان، تصریح کرد: ارتباط ایشان با شاگردان‌شان دوسویه است و حالت مریدی و مرادی دارد؛ به طوری که از شهرستان‌ها هم برای شرکت در جلسات‌شان به آنجا می‌آیند و اگر این‌طور نباشد جلسات به مدت 40 سال ادامه پیدا نمی‌کرد.
وی با بیان اینکه باید پرداخت دقیق و جامع نسبت زندگی و شخصیت استاد خدام حسینی داشت، تصریح کرد: انتظارم این است حرف‌ها درباره ایشان تفکیک شود و بدون سانسور باشد. باید رسالت معرفی شخصیت ایشان به‌درستی انجام شود و ما احساس امنیت کنیم که حرف‌های ما درست پرداخته می‌شود.
عباسی افزود: استاد خدام‌حسینی ویژگی‌هایی دارند که شاید مطابق عرف مرسوم نباشد؛ مثلا استاد به خود و خانواده‌اش سخت می‌گیرد. نه‌اینکه مثلاً نفقه ندهد اما استاد تا همین 4 یا 5 سال پیش مستأجر بود. وقتی من به استاد انتقاداتی در این باره داشتم استاد می‌گفت من نمی‌توانم وگرنه انتقاد شما درست است. استاد دارای تهجد است و بنده از آن اطلاع دارم. ماه رمضان که ایشان را تنها در جلسات قرآن میتوان دید؛ یعنی سحرهای ماه رمضان که می‌رود تا یک بعد از ظهر در اجتماع نیستند.
تأکید بر تلاوت معنامحور
این شاگرد استاد خدام‌حسینی با اشاره به سبک معنامحور تلاوت استاد خدام‌حسینی گفت: همان طور که مقام معظم رهبری در این باره تاکید کرده‌اند، سبک ایشان در تلاوت، معنامحور است. یادم هست که استاد چندبار در جلسات من را نقره‌داغ کردند. یکبار در جلسه‌ای که به باور خودم تلاوت بسیار خوبی داشتم، هنگامی که با توقع تمجید به پیش‌شان رفتم، استاد گفت: «این هم خواندن بود!». البته ما منظور استاد را می‌فهمیدیم که هم تأکید بر تلاوت معنامحور داشت و هم نمی‌خواست مغرور شویم. یکبار در اردویی، تلاوتی داشتم و سوره «نبأ» را خواندم، استاد گفت می‌دانی این «النبأ العظیم» یعنی چه؟ بفهم چه می‌خوانی. استاد در مورد صوت عبدالباسط می‌گفت باید این طور تحریر بخوانی و خودش هم با همان ظرافت‌ها می‌خواند.
رشد جلسات استاد خدام‌حسینی در سرتاسر کشور
عباسی با بیان اینکه قاریان چه بی‌واسطه و چه باواسطه از استاد خدام‌حسینی بهره برده‌اند، تصریح کرد: حدیث داریم «ما کان لله ینمو»؛ یعنی هرکس با خدا باشد رشد می‌کند. جلسات استاد حسینی اکنون رشد پیدا کرده و سراسر کانون‌های قرآنی چه باواسطه و چه بی‌واسطه از ایشان بهره برده‌اند.
احساس امنیت در محضر استاد
احمد ابوالقاسمی در ادامه در تبیین ویژگی‌های خاص استاد خدام‌حسینی بیان کرد: شاگردان جلوی استاد احساس امنیت می‌کنند که حتی این احساس را شاید نسبت به پدرشان هم ندارند. این یکی از نشانه‌های مؤمن است؛ ویژگی دیگر ایشان این است که استاد خدام‌حسینی 10 دقیقه هم برای خودشان نیستند و تمام‌وقت در حال فعالیت و خدمت به قرآن هستند. به ایشان می‌گویم: استاد اگر من انتهای قاره آفریقا هم بخواهم تلاوتی داشته باشم می‌ترسم نوارم بالاخره به دست شما برسد و بگویید که چرا این گونه خواندی؟
وی تأکید کرد: هر وقت کسی از شاگردان استاد خدام‌حسینی مقام می‌آورد، کارش به آشپزخانه و سرویس بهداشتی کشیده می‌شد تا فکر نکند خبری هست! سال‌ها پیش وقتی برای برگزاری مسابقات قرآن به کرج رفتم، همه کارهای خرید، نظافت و اجرا با خودم بود. دوستان هم آن زمان نبودند و برخی به حج رفته بود، لذا کارها بیشتر متوجه من بود. یادم هست آن سال با یخ و نان وارد مسجد شدم. حتی بعد از کارم وقت نکردم برای مسابقات به تهران بیایم و لباسم را عوض کنم؛ دیگر قاریان و متسابقان تعجب می‌کردند که نفر اول مسابقات بین‌المللی این کارها را باید انجام دهد. همین‌ها شد که در محضرشان این گونه تربیت شدیم.
این شاگرد استاد خدام‌حسینی در پایان سخنانش نیز در مورد اولین برخورد خود با استاد حسینی گفت: اولین‌بار از من پرسیدند: وقف ابدال یعنی چه؟ هنگامی که جواب دادم به من گفتند: فعلاً برو تجوید تئوری را بگذران! منم که در تجوید مدعی بودم، به همین دلیل سه سال قهر کردم هرچند دورادور اخبار کلاس‌ها را دنبال می‌کردم و استاد می‌دانست برمی‌گردم. هنوز هم ایشان تا مرا می‌بیند پیگیر می‌شود و می‌گوید حالت خوب است؟ حال جسمت را نمیگویم، منظورم رفتارت است.
همراهی اخلاق و کار جهادی در مدیریت استاد
در ادامه قرهشیخلو در تبیین مدیریت قرآنی استاد خدام‌حسینی گفت: استاد از سال 60 تا 73 مدیریت بخش قرآن سازمان تبلیغات را برعهده داشتند. ایشان مدیری خلاق، برنامه‌ریز، پرکار و بااخلاص بود. کار و اخلاق را باهم دنبال می‌کرد، افکار جهادی داشت و نیاز روز جامعه را به‌خوبی تشخیص می‌داد.
وی با بیان اینکه 13 سال مدیریت استاد خدام حسینی دوره‌ای طلایی بود، اظهار کرد: من آن موقع اول دبیرستان بودم که به بخش قرآن سازمان می‌آمدم. استاد خدام حسینی و مرحوم اربابی در اتاقی کوچک مشغول کار بودند. یادم هست که 2000 کاست را می‌انداختیم در نمازخانه و بچه‌ها بسته‌بندی می‌کردند. سال 73 که استاد رفتند، مجموعه قرآنی با 60 تا 70 نیرو که هم مأموریت داخلی و هم مأموریت خارجی انجام می‌دادند، برجا ماند.
دغدغه مدیریت جریان جهانی قرآن
رئیس سازمان دارالقرآن افزود: استاد می‌گفت ما می‌توانیم جریان جهانی قرآن را مدیریت کنیم و منظور او از ما، جمهوری اسلامی بود. جلساتی برگزار می‌کردند و افراد بسیاری به شکل هفتگی می‌آمدند و 4 تا 5 ساعت کار تخصصی می‌کردند و بعد گروه‌های 4 یا 5 نفره می‌شدیم و موضوع ادامه پیدا می‌کرد. استاد این گونه در حوزه قرآنی کادرسازی می‌کرد.
وی با بیان اینکه اردوهای تربیتی و آموزشی از سال 62 شروع شد، گفت: این دوره‌ها شبانه‌روزی بود و ما در عین تدریس در کلاس، کار انبارداری، ظرف‌شوری و ... را انجام می‌دادیم. افراد شرکت‌کننده وقتی می‌دیدند ما چه کارهایی می‌کنیم، می‌فهمیدند باید همه‌کار کرد و مغرور نشد. بعدها از این دوره‌ها برکات بسیاری ظاهر شد.
وی با بیان اینکه بهترین شاگردان قرآنی با فکر و ابداع استاد خدام حسینی تربیت شدند، تصریح کرد: آن اتاق کوچک در زمان آغاز کار استاد خدام‌حسینی تبدیل به یک شبکه اداری در کل کشور شد که متأسفانه برخورد خوبی با آن نشد. اولین اعزام سال 65 بود که دونفر به سری‌لانکا رفتند ولی بعد در سال 66، 10 نفر شد.
قرهشیخلو افزود: یادم هست که یکبار که برای تعطیلات عید از جبهه آمده بودم، استاد گفتند که تسویه‌ات را از جبهه بگیر، من رفتم و این کار را کردم و ایشان بعد از آن پیگیر مقدمات اعزام من شد و نامه‌ای به سازمان نظام وظیفه نوشت. بحث اعزام‌ها روز به روز توسعه و رشد پیدا کرد تا اینکه در ادامه برخی‌ها ایراد گرفتند که چرا سازمان تبلیغات اعزام می‌کند و باید این مسئله شورایی باشد.
وی با بیان اینکه در سال 62 بسیاری از موضوعات درباره قرآن کریم مطرح نبود، عنوان کرد: تا وقتی کار روی زمین است کسی دنبالش نمی‌آید، زیرا راه‌اندازی یک کار جدید سخت است ولی هنگامی که راه‌اندازی شد، متولی‌شدنش آسان‌تر است. یک وقت مسائلی در سازمان دارالقرآن مطرح شد و ایشان مصلحت دانستند در عرصه دیگری باشند. با اینکه بارها سفر قاریان را داشتیم، اما خود ایشان یکبار هم به این سفرها نرفتند. با این حال، برخی مشکلاتی ایجاد کردند و آن قدر برچسب زدند که تعدادی از این برچسب‌ها هنوز هم وجود دارد.
رئیس سازمان دارالقرآن با بیان اینکه با وجود مشکلات، استاد خدام‌حسینی هم‌اکنون حتی بیش از همیشه کار می‌کنند، گفت: با وجود فعالیت زیاد، ایشان کار خود را در بوق و کرنا نمی‌کند. ایشان سال 73 تشخیص داد که باید طور دیگری رفتار کند. این‌ها درد جامعه ماست وگرنه استاد حسینی به حرف‌های اکنون من هیچ نیازی ندارد. شبیه همین مسائلی که برای استاد خدام‌حسینی مطرح است، برای استاد سلیمی نیز داریم. تا زمانی که اساتید قرآن زنده‌اند، مدام برایشان مسئله درست می‌کنیم تا اینکه بروند و از ایشان اسطوره‌های دست‌نیافتنی درست کنیم.
وی با بیان اینکه دوره مدیریت استاد خدام‌حسینی دوره‌ای طلایی بود، تصریح کرد: اگر اجازه می‌دادند خدمات استاد خدام‌حسینی ادامه پیدا کند، اکنون خیلی جلوتر بودیم. البته تمام حرف‌هایی که می‌زنیم به این معنا نیست که تمام فعالیت‌های ایشان بی‌عیب است، اما وقتی معدل ایشان را می‌بینیم، متوجه می‌شویم که معدل بالایی است و ثمرات خوبی داشته است.
استاد عباسی در ادامه این نشست بیان کرد: هنگامی که در محضر ایشان هستیم، چیزی که استاد می‌پرسد این است که شما باهم هستید یا نه؟ از استادی و مهارت ایشان باید بگویم که سال 60 که اولین دوره مسابقات بود، بنده و حاج مهدی قرهشیخلو با اوقاف همکاری داشتیم، من آن زمان پارچه‌نویسی می‌کردم و برای مسابقات تبلیغات می‌کردم. استاد خدام‌حسینی سوره کهف را خواندند و اول شدند. استاد از داور لیبیایی از کل 40 نمره، 39.5 گرفته بود. شخصی در جلسه به این نمره داور اعتراض کرد و داور در پاسخ گفت: 40 مال خداست وگرنه 40 می‌دادم! یعنی اینکه نتوانسته ایرادی بگیرد.
اهل تشخیص و مطیع ولایت
وی با بیان اینکه استاد خدام‌حسینی در صوت، لحن و سایر ویژگی‌ها قوی‌تر از گذشته شده است، تصریح کرد: والاترین ویژگی استاد خدام‌حسینی، انس با قرآن است. آقای پرهیزگار با من صحبت می‌کرد و می‌گفت: استاد شما که استاد ما هم هست، واقعاً انسان پرمعلوماتی است؛ یقین دارم که ایشان علاوه بر این، به همین خوبی حافظ قرآن هستند و به همین شکل مسلط به درک قرآنی هستند. امیدوارم تمام کسانی که به فضل الهی در زمینه قرآن زحمت کشیده‌اند، موفق و پیروز باشند.
استاد قرهشیخلو در جمع‌بندی این نشست بیان کرد: ما در جامعه، از این تیپ آدم‌ها زیاد داریم؛ باید قدر داشته‌هایمان را بدانیم، زیرا مهم‌ترین داشته‌هایمان، نیروی انسانی است. آدم‌هایی که با سلامت نفس کار می‌کنند از پول خیلی مهم‌ترند. قدر این‌ها را بدانیم تا اینکه بیشتر فعالیت کنند. حیف است از این نیروها استفاده نکنیم یا خدای‌ناکرده برایشان مسئله هم درست کنیم. این حرف‌هایی که بنده در توصیف محسنات استاد خدام‌حسینی زدم شاید ایشان مرا توبیخ کند اما من آنچه را تکلیف دانستم، گفتم. ضمن اینکه تمام این حرف‌هایم نیز مستند است.
افسوس که قدر این استاد و امثالهم در زمان حیات شناخته نمی شود و از ایده های انسانساز آنان استفاده نمی شود..................... خواهشمندم تعریف و تمجیدهاى ما را هم بنویسید ! 
