قنات هشت شعبه‌ای؛ بزرگترین وقف زنجان در دوران سخت خشکسالی

به گزارش ایکنا از زنجان، به نقل از روابط عمومی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان زنجان، وقف‌نامه قنات سرچشمه زنجان از اسناد تاریخی استان زنجان است که به خط شکسته نستعلیق، با مرکّب بر روی کاغذ کاهی رنگ به سال 1294 هـ .ق در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار وقف شده است.

این وقف‌نامه برای تعیین وضعیت وقفی «قنات سرچشمه» که بزرگترین و مهمترین قنات زنجان بوده، نگاشته شده است. این قنات 33 حلقه چاه دایر و 141 حلقه چاه بایر داشته و مبدأ آن در اراضی قریه دیزج و مظهر آن در داخل شهر، محله معروف به «شکر الله میرزا» بوده است.

سند مذکور در 36 سطر نوشته شده و 26 نفر شاهد بر آن مهر زده‌اند. پشت سند هم مهر عبدالحسین که بانی و صاحب قنات بوده است، دیده می‌شود. با توجه به وقف‌نامه موجود، حاج عبدالحسین، شش دانگ قنات مشهور به «قنات سرچشمه» را وقف عام کرده است.

بازخوانی وقف‌نامه بزرگترین قنات زنجان

پرستو قاسمی، کارشناس متون و کتیبه‌‌های اسلامی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در خصوص وقف‌نامه قنات سرچشمه با اشاره به بازخوانی  وقف‌نامه بزرگترین قنات تاریخی زنجان، اظهار کرد: در سال 1288 هجری قمری در زنجان قحطی و خشکسالی رخ داد که به سال مجاعه نیز معروف شد.

وی با بیان اینکه بر اثر این خشکسالی عده زیادی از مردم به دلیل کمبود آب و بروز آلودگی فوت کردند، تصریح کرد: مردم از حاج عبدالحسین تاجر زنجانی که از ثروتمندان و بانیان خیر شهری بود تقاضای چار‌ه‌اندیشی کردند.

وی با اشاره به اینکه به دستور این فرد خیر حفر قنات سرچشمه با تقبل هزینه آن آغاز شد، تصریح کرد: این زنجانی در سال 1294 هجری قمری این قنات را وقف کرد.

این کارشناس متون و کتیبه‌های اسلامی با بیان اینکه این وقف‌نامه با مرکب مشکی بر روی کاغذ کاهی به طول 43 و عرض 33 سانتی متر با خط شکسته نستعلیق نوشته شده است، افزود: حاج عبدالحسین تاجر زنجانی از بزرگان خاندان خطیبی در شهر زنجان است که از دیگر کارهای خیر او احداث آب انبار عبدالحسین در شهر زنجان است.

وی گفت: وی در سال 1300 هجری قمری پس از 85 سال عمر پر برکت دعوت حق را لبیک گفت و در قبرستان قدیمی شهر زنجان به خاک سپرده شد.

کارشناس متون و کتیبه‌های اسلامی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه این وقف‌نامه بر اساس رونوشت آن توسط یکی از نوادگان حاج عبدالحسین در اختیار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان قرار گرفته است، افزود: خیران همواره با وقف نام خود را ماندگار کرده‌اند.