مراقب شأن قرآن در تلاوت‌های اینستاگرامی باشیم

علی قنبری، قاری ممتاز کشور ۲۷ سال سن دارد و تا کنون در مسابقات بسیاری صاحب مقام شده است. کسب رتبه ممتاز در چهل‌ودومین دوره مسابقات قرآن کریم اوقاف و امور خیریه در بخش قرائت ترتیل، نفر اول مسابقات مجلس کشور، نفر نخست مسابقات قرآن نیروهای مسلح در دوران سربازی، نفر اول مسابقات قرآن ارتش جمهوری اسلامی، نفر نخست مسابقات قرآنی نیروی هوایی کل کشور، نفر نخست مسابقات قرآنی دانشجویان و نفر نخست مسابقات قرآن ورزشکاران از افتخارات این نخبه قرآنی است.

گفت‌وگوی ایکنا زنجان، با این قاری ممتاز کشور را در زیر می‌خوانید:

• تجربه تدریس قرآن در زندان، نجات‌بخش بودن آیات الهی را برایم متجلی ساخت
• مأنوس بودن با قرآن خانواده‌ها را در مقابل آسیب‌های اجتماعی واکسینه می‌کند
•  نخبگان قرآنی جایگاه روشنی در جامعه ندارند
• حضرت علی(ع) سهمی از بیت‌المال برای حافظان و قاریان قرآن قائل بود
• قرآن در جامعه مهجور مانده است
• مراقب شأن قرآن در تلاوت‌های اینستاگرامی باشیم

ایکنا ـ فعالیت قرآنی را از چه سالی شروع کردید و چه کسی بیشترین تأثیر را بر شما برای ادامه فعالیت داشت؟

از 9 سالگی قرآن را شروع کردم و مربی اصلی من برادرم بود. رشد در یک محیط و خانواده قرآنی تأثیر بسزایی در جذب من به این مسیر داشت. مادران وقتی در خانه رادیو و شبکه قرآن گوش می‌دهند، ناخودآگاه فرزندان به این سمت گرایش پیدا می‌کنند. از 14 سالگی هم تجربه تدریس قرآن را دارم. باید قرآن را به بطن زندگی وارد کنیم فقط در هنگام مسافرت رفتن و از زیر قرآن رد شدن، قرار دادن قرآن در جهاز دختران و در سفره عقد، قرآن را باز کردن به معنی زندگی قرآنی نیست.

ایکنا ـ در کارنامه فعالیت‌های قرآنی شما، تدریس در زندان مشاهده می‌شود، چطور وارد این عرصه شدید؟

بهترین خاطرات من مربوط به تدریس قرآن برای زندانیان در سال ۹۳ است. در این سال از طرف زندان مرکزی دعوتنامه‌ای برایم ارسال شد تا برای زندانیانی که به مسابقات کشوری قرآن اعزام می‌شدند تدریس کنم، در آن زمان کمتر از ۲۰ سال سن داشتم با توجه به سن و تجربه کم در ابتدا ترسیدم و پیشنهاد را رد کردم. دوباره برایم نامه ارسال شد و گفتند که استعلام شما پذیرفته شده و امنیت شما تأمین است، به هر ترتیب این پیشنهاد را پذیرفتم و بهترین تجربیات قرآنی من در این کلاس‌ها رقم خورد.

تجربه در زندان باعث شد قدر نعمت‌هایی که دارم را بیشتر بدانم چون انسان‌ها معمولاً وقتی نعمتی را در دست دارند متوجه آن نیستند و زمانی که از آن محروم می‌شوند، به خود می‌آیند. یکی از عنایات خداوند که در دسترس قاریان و حافظان قرار گرفته، انس و الفت با  خداوند است که نصیب هرکسی نمی‌شود. این موضوع را در بسیاری از سخنرانی‌های مذهبی می‌شنویم که قرآن ناجی و نور است همه فکر می‌کنند این‌ها شعار است اما من با چشم خود دیدم که قرآن به زندگی افراد نجات بخشیده، امید به زندگی در وجود هر انسانی هست، زندانیان با روی آوردن به سمت قرآن زمینه آزادیشان نیز تسهیل شده است.

زندانیانی که از کار خود نادم بودند تصمیم داشتند که گذشته خود را جبران کنند، به فراگیری قرآن، حدیث و آیات الهی رو آورده بودند و با چشم خود دیدم کسانی که به اعدام محکوم شده بودند با حفظ قرآن در حکمشان تخفیف در نظر گرفته شد. اخیراً در پژوهش‌هایی که انجام شده یکی از دلایل جرم، مأنوس نبودن به قرآن و معنویات مطرح شده است؛ چرا که انس با قرآن همه انسان‌ها را تحت شعاع قرار می‌دهد و در مقابل بدی‌ها و بلایای زمانه واکسینه می‌کند. قرآن خانواده‌ها را ایمن نگه می‌دارد و این یکی از دستاوردهای بزرگ معلمان و مؤسسات قرآنی است.

ایکنا ـ در یکی از مصاحبه‌ها از موضوع عدم حمایت از فعالان قرآنی گلایه‌مند بودید، خواسته و انتظار جامعه قرآنی چیست؟

یکی از آرزوهای بزرگ هر قرآن‌آموزی که حرفه‌ای قرآن را تمرین می‌کند این است که در مسابقات قرآن اوقاف که از معتبرترین رقابت‌ها است، مقام بیاورد. البته حافظان و قاریان در درجه اول این فعالیت‌ها را با عشق و علاقه خود دنبال می‌کنند و انتظاری از کسی ندارند، اما متأسفانه مسئولان استان هیچ استقبال و قدردانی از مقام‌آورندگان مسابقات اوقاف نکردند. من با وجود فعالیت در عرصه‌های فرهنگی و ورزشی و کسب افتخار در آن‌ها، همیشه دوست داشتم در جامعه با برند قرآنی شناخته شوم و قرآن در وجود من رخنه کند اما متأسفانه مسئولان هیچ توجهی به این عرصه ندارند. اصلی‌ترین سرمایه ملت‌ها داشت نخبگان آن‌ها است و باید از نخبگان قرآنی در جامعه استفاده شود.

از طرف دیگر معمولاً افراد استارت کار حرفه‌ای خود را از ۱۸ سالگی می‌زنند و هفت، هشت سالی در این راه تلاش می کنند تا به پله‌ای از موفقیت دست یابند؛ حالا اگر یک فعال قرآنی را در نظر بگیریم که در 18 سالگی به طور حرفه‌ای در بخش قرآنی فعالیت می‌کند، تازه در ۲۴ سالگی به اصطلاح استاد تمام عیار شده و این درخت تنومند به باردهی می‌رسد. از طرفی هر جوان ایرانی در سنین 24، 25 سالگی دغدغه‌های شغلی، ازدواج، اجتماعی و شخصی خود را دارد و تقارن زمانی نیازهای اولیه با زمان بازدهی قرآنی افراد باعث می‌شود که معمولاً به سمت و سوی نیازهای خود می‌روند، چرا که جامعه آینده امیدبخشی را برای فعالان قرآنی متصور نیست و متأسفانه از طرف دولت هیچ حمایتی شامل حال آنها نمی‌شود، به طور مثال در دوره سربازی از ظرفیت فعالان قرآنی در جاهایی که می‌توانند اثربخش‌تر باشند استفاده نمی‌شود.

این در حالی است که در کتاب الخصال، جلد ۲، ص۶۰۲ آمده است؛ علی بن ابی طالب(ع) می‌فرماید: «من دخل فی الاسلام طائعاً و قرأ القرآن ظاهراً فله فی کل سنة مئتا دینار فی بیت مال المسلمین إن مُنِعَ فی الدنیا أخذها یوم القیامة وافیة أحوج ما یکون إلیها»، «کسی که اسلام را بپذیرد و قرآن را حفظ کند، سالانه دویست دینار از بیت‌المال مسلمانان سهم دارد، اگر در دنیا از آن محروم شود در روز قیامت به طور کامل آن را دریافت خواهد کرد، که در آن جا به آن نیازمندتر است»؛ این یعنی حضرت علی(ع) برای حافظان قرآن سهمی از بیت‌المال قائل بود.

یکی از راه‌های محفوظ ماندن قرآن از زمان پیامبر(ص) تاکنون حفظ آن است؛ در زنجان مؤسسات زیادی هستند که برای تقویت حافظان تلاش می‌کنند و آثار و برکات این فعالیت‌ها به جیب جامعه اسلامی می‌رود اما قاریان و حافظان قرآن با نامهربانی‌های زیادی روبه‌رو هستند. قرار نیست همه کسانی که به کلاس قرآن می‌آیند، قاری بین‌المللی باشند ولی قرار است همه انسان باشیم و در مسیر زندگی قرآنی حرکت کنیم، برنامه اصلی مؤسسات قرآنی، هدایت افراد به این سمت و تربیت افراد در مسیر زندگی قرآنی است.

یکی از عمده مشکلات جامعه کنونی ما قرآنی نبودن مسئولان است، در سطح زنجان جلسات متعدد قرآن به شکل فعال برگزار می‌شود اما تا به حال یک مسئول حتی آنهایی که با امور قرآنی مرتبط هستند در این جلسات حاضر نشدند که این مایه تأسف است.

ایکنا ـ چقدر موضوع الگوسازی فعالان قرآنی در جامعه را مهم می‌دانید؟

در آیه 30 سوره فرقان «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» به مهجور بودن قرآن اشاره شده و قرآن مهجور بوده و هست، در حالی که اگر جامعه روز به روز قرآنی شود نفع آن به خود جامعه بر می‌گردد از خانواده‌ها تقاضا دارم که فرزندان خود را با قرآن بیمه کنند.

معیار هنر تلاوت قرآن خیلی بالاست و کسانی که به صورت آکادمیک هنر تلاوت قرآن را یاد می‌گیرند، دوره‌های صداسازی، قواعد تجوید، روخوانی و روانخوانی را سپری می‌کنند. حاضریم در بحث تلاوت با فعالان موسیقی رقابت کنیم، مخالف موسیقی و کسانی که در این عرصه بیشتر در جامعه الگو شدند، نیستم اما معتقدم که گاهی این عیار تلف می‌شود و کسی که می‌تواند صدای خود را در مسیر قرآنی به‌کار گیرد، از آن در جای دیگری استفاده می‌کند.

ایکنا ـ اخیراً برخی از قاریان قرآن تلاوت خود در مکان‌های مختلف را در پست‌های اینستاگرامی و فضای مجازی منتشر می‌کنند، که موافقان و مخالفانی را به همراه داشته است، نظر شما در این خصوص چیست؟

در جایگاهی نیستم که درباره این موضوع نظر بدهم اما نظر شخصی من این است که خیلی از مخاطبان ما عوام هستند شاید برای عوام لذت‌بخش است که در دریا باشیم و آیاتی در مورد دریا بخوانیم، از جهت دیگر این موضوع به شأن قرآن آسیب می‌زند، در سیره ائمه هر چیزی اصول خود را دارد و برای قرآن خواندن آداب مخصوصی تعیین شده و حتی حدیث در مورد نشستن پشت رحل قرآن داریم، از این‌رو بهتر است این جایگاه را حفظ کنیم.