به گزارش ایکنا، در آیات متعدد قرآن کریم به مسائل سیاسی و اقتصادی پرداخته شده است؛ مواردی نظیر اقتصاد و معیشت مردم و آثار اجتماعی و سیاسی توجه یا بیتوجهی به آن از سوی حکومتها، سبک زندگی اقتصادی مسئولان، رعایت نکات شرعی در معاملات، کمک به فقرا، اهمیت عدالت و شیوه مناسب حکومتداری.
همچنین اشاره به موضوعاتی همانند خمس، قرضالحسنه، زکات، ربا، رزق حلال، اهمیت کار و تلاش و تولید و سایر موضوعات نشاندهنده اهمیت این مقولات نزد خداوند متعال است. در این راستا بنا داریم در ایام ماه مبارک رمضان به بررسی آیات سیاسی و اقتصادی قرآن کریم و تفاسیر مربوط به آنها بپردازیم.
آیات اقتصادی متعددی در قرآن کریم بر ضرورت خودکفایی مسلمانان تأکید دارد. این خودکفایی، گاهی ابعاد نظامی و گاهی اقتصادی دارد. واضح است که وابستگیهای اقتصادی به کشورهای غیراسلامی، میتواند مانعی بزرگ برای استقلال و پیشرفت اقتصادی مسلمانان باشد. در واقع چنین شرایطی میتواند زمینه تسلط کفار را فراهم کند که مخالف نص صریح قرآن کریم است.
بیشتر بخوانید:
به ویژه در شرایط کنونی که تحریم و فشار اقتصادی به حربهای برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده، اهمیت تلاش در راستای خودکفایی اقتصادی، بیش از پیش نمایان میشود و به نظر میرسد حمایت از تولید ملی و کالاهای ساخت داخل، مهمترین لازمه موفقیت در خودکفایی است.
یکی از آیات مهمی که بر خودکفایی و خوداتکایی مسلمانان در ابعاد گوناگون، به ویژه در زمینه اقتصادی تأکید دارد، آیه 11 سوریه مبارکه رعد است که در این آیه آمده است: «لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ؛ براى او فرشتگانى است كه پى در پى او را به فرمان خدا از پيش رو و از پشت سرش پاسدارى مىكنند در حقيقت خدا حال قومى را تغيير نمىدهد تا آنان حال خود را تغيير دهند و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد هيچ برگشتى براى آن نيست و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود»
آیتالله مکارم شیرازی در تفسیر نمونه درباره این آیه آورده است: «این آیه، يك قانون كلى و عمومى را بيان مىكند؛ قانونى سرنوشتساز و حركتآفرين و هشداردهنده! اين قانون كه يكى از پايههاى اساسى جهانبينى و جامعهشناسى در اسلام است، به ما مىگويد مقدرات شما قبل از هر چيز و هر كس در دست خود شما است و هر گونه تغيير و دگرگونى در خوشبختى و بدبختى اقوام در درجه اول به خود آنها بازگشت مىكند، شانس و طالع و اقبال و تصادف و تأثير اوضاع فلكى و مانند اينها هيچكدام پايه ندارد، آنچه اساس و پايه است اين است كه ملتى خود بخواهد سربلند و سرفراز و پيروز و پيشرو باشد، و يا به عكس خودش تن به ذلت و زبونى و شكست در دهد، حتى لطف خداوند، يا مجازات او بىمقدمه، دامان هيچ ملتى را نخواهد گرفت، بلكه اين اراده و خواست ملتها، و تغييرات درونى آنهاست كه آنها را مستحق لطف يا مستوجب عذاب خدا مىسازد.
به تعبير ديگر اين اصل قرآنى كه يكى از مهمترين برنامههاى اجتماعى اسلام را بيان مىكند و به ما مىگويد هر گونه تغييرات برونى متكى به تغييرات درونى ملتها و اقوام است و هر گونه پيروزى و شكستى كه به قومى میرسد از همينجا سرچشمه مىگيرد، بنابراين آنها كه هميشه براى تبرئه خويش به دنبال عوامل برونى مىگردند و قدرتهاى سلطهگر و استعماركننده را همواره عامل بدبختى خود مىشمارند، سخت در اشتباهند، چراكه اگر اين قدرتهاى جهنمى پايگاهى در درون يك جامعه نداشته باشند، كارى از آنان ساخته نيست.
مرحوم علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان درباره این آیه آورده است: «چكيده این آیه اين است كه خداوند چنين حكم رانده و حكمش را حتمى كرده كه نعمتها و موهبتهايى كه به انسان مىدهد مربوط به حالات نفسانى خود انسان باشد، كه اگر آن حالات موافق با فطرتش جريان يافت آن نعمتها و موهبتها هم جريان داشته باشد، مثلاً اگر مردمى بخاطر استقامت فطرتشان به خدا ايمان آورده و عمل صالح كردند، به دنبال آن نعمتهاى دنيا و آخرت به سويشان سرازير شود.
مهم آن است كه پايگاههاى سلطهگران و استعماركنندگان و جباران را در درون جامعه خود در هم بكوبيم تا آنها هيچگونه راهى براى نفوذ نداشته باشند. آنها به منزله شيطانند و مىدانيم شيطان به گفته قرآن بر كسانى كه عبادالله مخلصين هستند راه ندارد، او تنها بر كسانى چيره مىشود كه پايگاهى در درون وجود خود براى شيطان ساختهاند.»
از مجموع مطالبی که بیان شد این نکته منتج میشود که هرگز دشمنان بر جامعه اسلامی مسلط نمیشوند مگر اینکه زمینههای داخلی آن وجود داشته باشد. از سوی دیگر اگر اقتصاد یک کشور اسلامی، فعال و پویا شده و به تعبیر امروز اقتصاد مقاومتی پیاده شود، تلاش مستکبران برای سلطه بر این کشور نیز ناکام خواهد ماند.
از سوی دیگر لازمه قوی شدن اقتصاد یک کشور، افزایش تولید، بهبود کیفیت کالاهای تولیدی، توسعه صادرات و رونق فعالیتهای تجاری است. همه این موارد، باعث توسعه اقتصادی جهان اسلام و ممانعت از سلطه کفار بر مسلمانان خواهد شد؛ سلطهای که مخالف نص صریح قرآن کریم است.
انتهای پیام