حمایت مالی از پژوهشگران؛ راهکار افزایش تحقیقات کاربردی

حجت‌الاسلام والمسلمین رحمان عشریه، رئیس دانشکده علوم قرآنی قم و دبیر علمی اولین همایش «تحقیقات کاربردی در حوزه قرآن و حدیث»، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره دلایل کاربردی نبودن بسیاری از پژوهش‌های قرآنی و لوازم نقش‌آفرینی این پژوهش‌ها در رفع مشکلات جامعه اظهار کرد: فضای پژوهشی در ایران پررونق است و در هر رشته مقالاتی نوشته و کارهای علمی مختلفی انجام می‌شود و در سطح جهانی نیز حرف‌ برای گفتن داریم و از کشورهای دارای بیشترین پژوهش‌های علمی هستیم؛ اما مهم این است که این پژوهش‌ها بتواند دردی از جامعه درمان کند.

مفهوم تحقیقات کاربردی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم با اشاره به معنای کاربردی بودن تحقیقات قرآنی، ادامه داد: در شرایط کنونی انتقادهایی مبنی بر کاربردی نبودن نتایج این تحقیقات برای زندگی امروزی وجود دارد. منظور از کاربردی بودن این است باید دغدغه‌های مردم در اجتماع رفع شود؛ برای مثال اگر جوانی تارک یا کاهل در اقامه نماز است، راه حلی مؤثر به والدین او ارائه دهیم. به طور مثال پایان‌نامه‌ای با عنوان «آسیب‌شناسی مبانی اعتقادی فرزندان» در شرف تبدیل شدن به کتاب است. چنین پایان‌نامه‌ای باید وارد جامعه شود. همایش تحقیقات کاربردی در حوزه قرآن و حدیث نیز همین هدف را دنبال می‌کند.

رئیس دانشکده علوم قرآنی قم بیان کرد: اختلاس‌ها و استفاده نامشروع از بیت‌المال ناشی از دوری از آموزه‌های قرآنی است. چه کسی باید این مفاهیم را به گوش کارمند و کارکنان ادارات برساند؟ ما برای اطلاع‌رسانی و کاربردی کردن تحقیقات قرآنی به خوبی عمل نکرده‌ایم. پیامبر اکرم(ص) از تمام ظرفیت‌ها برای پیام‌رسانی استفاده می‌کرد. وظیفه ماست که این پیام الهی را در جامعه ترویج دهیم، چراکه به فرموده آیت‌الله العظمی جوادی‌آملی، پیام وحی هنوز منقطع نشده است. لذا افرادی که ظرفیت دارند می‌توانند این پیام را دریافت و نشر دهند.

منشأ اثر بودن تحقیقات در جامعه

وی یادآور شد: نیازمند انجام دسته‌بندی‌هایی از پژوهش‌های قرآنی هستیم تا عموم مردم از آنها استفاده کنند. مفهوم کاربردی کردن تحقیقات قرآنی این است که علم موجود به مرحله کارایی برسد. صرف تولید مقاله اهمیتی ندارد، چراکه بسیاری از اساتید و پژوهشگران دائماً مشغول نوشتن کتاب یا مقاله هستند، اما مهم این است که این آثار تا چه اندازه در عرصه‌های اجتماعی منشأ اثر بوده یا منجر به کاهش طلاق و دزدی، افزایش ازدواج و ... شده است.

عشریه ادامه داد: اگر خانواده‌ای در زمینه اقتصادی دچار بحران شده و به همین دلیل مرتکب خطاهایی شده‌ است و می‌خواهیم آنها را به اعمال شایسته هدایت کنیم، باید با راهکار مناسب قرآنی و اسلامی اقدام کنیم. اسلام 16 شرط گذاشته و یکی از شروط این است که این فرد یا خانواده دیگر دچار سختی و به قول معروف «مُضطَر» نباشد. لذا در اینجا ممکن است حاکم شرع دستور دهد که حکم دزد بر او جاری نشود. بنابراین ابتدا باید فقر وی را برطرف کنیم و سپس وی را از تبعات شرعی این اعمال برحذر داریم.

رئیس دانشکده علوم قرآنی قم در پایان با اشاره به اهمیت حمایت مالی از پژوهشگران قرآنی، اظهار کرد: ضروری است که مشکلات در زمینه پژوهش‌های قرآن و حدیث از جمله حمایت مالی از پژوهشگران صورت گیرد تا بدون دغدغه اقدام به کارهای علمی کنند و همچنین شاهد دوباره‌کاری و پژوهش‌های غیرکاربردی نباشیم.