کلاس عاشورا دغدغه واقع‌گرایی عقلانی انسان امروز را پاسخگوست
آیت‌الله العظمی حسین مظاهری، مرجع تقلید گفت: انسان معاصر در روزگار ما اگر دغدغه اخلاق و معنویت‌گرایی، حقوق بشر، عدالت و ظلم‌ستیزی، واقع‌گرایی عقلانی، حقیقت‌طلبی و تکامل‌خواهی دارد، می‌تواند این دغدغه‌ها را در کلاس عاشورا و امام حسین(ع) دنبال نموده و درس‌های آموزنده و سازنده در این زمینه‌ها را از این کلاس بی‌پایان فراگیرد.
آفرینش انسان با تعالی و تکامل عجین است؛ حضرت حق، جانِ آدمی را با میل به رشد، دانایی، زیبایی، حقیقت و نیکی و گسترش همه این خصایص و فضایل اخلاقی آمیخته است و کوشش و کشش او به سوی اخلاقی زیستن روی به تصاعد دارد. این میل و این کوشش همواره ایام با شناخت و کسب معرفت از زندگی و سیره بزرگان عملی است. به دیگر سخن، انسان برای انسانی و اخلاقی زیستن در پی اسوه و الگوست، در این میان و همواره، ادیان و مذاهب در نقش راهنمای بشر نقش و نقوش بسزایی را در زندگی انسان ایفا کرده، می‌کنند و خواهند کرد.
خبرگزاری ایکنا در آستانه اربعین سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) و با این مقدمه روشن و انبوهی پرسش برای سیر در سیره اخلاقی سیدالشهدا(ع) از آیت‌الله العظمی حسین مظاهری، مرجع تقلید و استاد اخلاق درخواست سخن پیرامون «درس‌های اخلاقی عاشورا برای انسان امروز» را داشته است. این مرجع تقلید در پاسخ به ایکنا که به صورت مکتوب در اختیار این رسانه قرار داده شده است، به نکاتی اخلاقی از پیام عاشورا پرداخته‌اند که مشروح آن را با هم می‌خوانیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
نهضت امام حسین(ع) درس‌های اخلاقی و پیام‌های معنوی فراوانی دارد که در طول تاریخ و برای همه انسان‌ها و انسان امروز هم، سازنده و آموزنده است. از این رو در حالی که اهمیت به عزاداری و اهتمام به زنده نگه داشتن شعائر رویداد عظیم عاشورا لازم و ضروری است، اما توجه و عمل به درس‌های بزرگ نهضت حسینی(ع) نیز برای همگان به ویژه پیروان و شیعیان آن امام همام، لازم‌تر و ضروری‌تر است، زیرا جوهره قیام حسینی(ع)، تثبیت و تحکیم همین تعالیم نورانی و جامعه انسانی و به تعبیر خود سیدالشهدا(ع)، اصلاح و به سامان آوردن و تهذیب نمودن جامعه است: «إِنّی لَمْ أَخرُجْ أَشِراً و لا بَطِراً و لا مُفْسِداً و لا ظالِماً، إِنَّما خَرجْتُ لِطَلَبِ إلاصلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی» و به همین سبب، جاه‌طلبی، کام‌جویی، آشوب‌گری و ستمگری در این قیام راه نداشته است.
باید توجه شود که عاشورا، معلم اخلاق بشریت است و می‌تواند انسان‌ها را آشکارا و به صورت عملی، با فضائل و رذائل اخلاقی آشنا سازد.
در نبرد عاشورا، رذیلت‌های نفسانی و صفات زشتی مانند حسد، جهل، غضب، کینه، تکبر، مکر، سنگ‌دلی، ناسپاسی، پیمان‌شکنی، لجاجت، غرور، حرص، طمع، دنیادوستی، فساد‌انگیزی، ریاست‌طلبی، ظلم و بی‌عدالتی در لشکر دشمنان حضرت سیدالشهدا(ع) موج می‌زد.
در سوی دیگر، صفات نیکوی انسانی و فضائل اخلاقی، در امام حسین(ع) و یاران ایشان تبلور یافته بود. برخی از آن صفات عبارتند از: صبر، ایثار، فداکاری، عفو، صداقت، غیرت، محبت، خلوص، شجاعت، عزت نفس، شکر، تسلیم و رضا، سخاوت، جوانمردی، خیرخواهی، حرّیت، آزادگی و شهادت‌طلبی.
امام حسین(ع) برای اعتلای دین و احیای ارزش‌های دینی و فضیلت‌های اخلاقی و مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات در دین و رذیلت‌های اخلاقی، همه هستی خود، حتی کودک شیرخوار را در راه خداوند فدا کردند، چنانکه خود آن حضرت، هدف از قیام خود را چنین بیان کرده‌اند: «وَ أنَا أدْعوكُم إلى كِتابِ اللّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ صلى الله عليه و آله فَإِنَّ السُّنَّةَ قَد اُميتَت، وَ إِنَّ الْبِدْعَةَ قَدْ أُحْیِیَتْ» و لذا پیروان ایشان نیز باید درباره دین و ارزش‌های دینی و آرمان‌های اخلاقی از هیچ کوششی دریغ نکنند و دست‌کم در حفظ دین خود و التزام و عمل به ارزش‌های اخلاقی و فضیلت‌های انسانی کوشا باشند.
به عنوان نمونه: خیرخواهی و ایثارگری شهدای کربلا، سرمشقی آموزنده برای آحاد مردم است که می‌توانند با به کارگیری آن، روابط خود را با دیگران، به وجهی نیکو، تنظیم کنند.
چنانکه بخشش جناب حرّ و چشم‌پوشی از گناه وی بعد از پشیمانی و نیز تکریم شخصیت او، سرمشق مناسب دیگری از درس‌های عاشوراست که توجه و عمل به آن، ارتباط خانوادگی و اجتماعی افراد با یکدیگر را بهبود می‌بخشد و همان‌گونه که توجه و اهتمام امام حسین(ع) و یارانش و خاندان مطهرش به نماز، دعا و ذکر و مناجات با پروردگار در شب عاشورا و نیز در روز عاشورا و در آن بحبوحه جنگ و جدال و پس از آن در دوره اسارت آل‌الله «سلام‌الله علیهم»، درس سازنده و آموزنده دیگری است که عمل به آن، می‌تواند رابطه انسان با خداوند را تعریف و تنظیم نماید و ده‌ها و صدها نمونه دیگر از این دست را می‌توان در صحنه کربلا و عاشورا یافت.
خلاصه اینکه: درس مهم عاشورا، عبرت گرفتن از عاقبت شوم پیروان صفات رذیله و تلاش در جهت ریشه‌کن ساختن یا حداقل سرکوب آن صفات، از یک سو و اسوه قرار دادن پیروان صفات حسنه و کوشش در راستای تحصیل فضیلت‌های اخلاقی، از سوی دیگر است.
در واقع تفکر و تعمق در رخدادهای عاشورا، راهی برای تهذیب نفس آدمیان است و هدف بزرگ ارسال رسولان الهی و انزال کتب آسمانی را تحقق می‌بخشد و همه اهل معرفت به ویژه جوانان حق‌جو و تکامل‌طلب می‌توانند برای دستیابی به یک زندگی معنوی و پیروزی در جهاد با نفس، از این واقعه بزرگ درس‌آموز، نهایت استفاده را بنمایند.
انسان معاصر در روزگار ما اگر دغدغه اخلاق و معنویت‌گرایی، دغدغه حقوق بشر و حق انسان، دغدغه عدالت و ظلم‌ستیزی، دغدغه واقع‌گرایی عقلانی، دغدغه حقیقت‌طلبی و دغدغه تکامل‌خواهی دارد، می‌تواند این دغدغه‌ها را در کلاس عاشورا و امام حسین(ع) دنبال نموده و درس‌های آموزنده و سازنده در این زمینه‌ها را از این کلاس بی‌پایان فراگیرد.
السلام علی الحسین و علی علی‌بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین.
حسین المظاهری
صفرالخیر/1445
شهریور/1402
