شهود قلبی بالاتر از برهان عقلی در معرفت توحیدی است

به گزارش ایکنا از زنجان، آیت‌الله حسینی‌زنجانی، مرجع تقلید شیعیان، شب گذشته، 7 آبان‌ماه در سخنرانی مسجد جامع زنجان که از فضای مجازی پخش شد، اظهار کرد: در آیه 30 سوره روم مبنی بر «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» خداوند به انسان متذکر می‌شود که با فطرتی که در وجود شما قرار گرفته به معرفت الهی می‌رسید.

وی با اشاره به فطری بودن معرفت دینی برای دستیابی به راه محکم و استوار ابراز کرد: از امام صادق(ع) در مورد فطرت ذکر شده در آیه 30 روم سؤال کردند که ایشان فرمودند: همه انسان‌ها بر اساس فطرت توحیدی خلق شدند. فَطر به معنای شکفتن و خلقت بوده و از لحاظ ظاهری نیز فطرت بر وزن خلقت است.

مرجع تقلید شیعیان ادامه داد: در این آیه شریفه خداوند توصیه می‌کند که بر اساس فطرت به سمت دین حرکت کنید که حق‌گرایی در این مسیر است. اگر حق‌جویی و خداباوری در خلقت انسان نبود، خدا را نمی‌شناختیم. هر انسانی در نهاد و فطرتش به دنبال حقیقت‌جویی بوده و خداوند مربی و رب‌العالمین است.

وی در مورد اینکه فطرت خداجوی، ذاتی است یا اکتسابی؟ تصریح کرد: فطرت در خلقت انسان است پس اکتسابی نیست. فطرت منبع مستقلی در مقابل عقل بوده و راه برهان ندارد. از روایات ائمه معصومان چنین دریافت می‌شود که در خمیرمایه ما فطرت خداجوی بود. هر چیزی صانع و خالقی دارد، هر معلولی علتی دارد و علت این عالم وجود خدای متعال است. وجود خداوند از طریق دلیل و برهان نیز استدلال می‌شود اما خداوند در درون انسان کانونی قرار داده که او را هدایت می‌کند.

آیت‌الله حسینی‌زنجانی با اشاره به اینکه در مقام اثبات توحید اولین راهی که قرآن به انسان نشان می‌دهد، فطرت و معرفت قلبی است، بیان کرد: خداوند ماده نیست و وجود او را از طریق قلب و شهود قلبی درک می‌کنیم و این موضوع نیاز به آموزش ندارد. قلب کانونی در وجود انسان که آفریده خدا محسوب می‌‌شود است تا به وسیله آن با خالق هستی ارتباط برقرار کند و فطرت توحیدی در همه انسان‌ها وجود دارد.

وی ادامه داد: عقل انسان وقتی معلولی را نگاه می‌کند در پی علت آن می‌گردد اما شهود باطنی نزدیک‌ترین راه برای معرفت‌الله است. فطرت خداجوی انسان برخلاف براهین عقلی و جزو شئون الهی است. علم حصولی به برهان‌ها مربوط است و در علم حضوری خدا را مشاهده می‌کنید و این شهود قلبی بالاتر از برهان است.

مرجع شیعیان در پایان یادآور شد: وقتی حجاب معاصی قلب انسان را در بر می‌گیرد، فطرت خداجوی امکان رشد نمی‌یابد؛ یعنی در فطرت انسان خدا هست اما با معاصی محجوب می‌شود و نمی‌تواند با پروردگار ارتباط برقرار کند. در این بین یکی از وظایف پیامبران الهی تذکر دادن است تا مردم از غفلت بیدار و متنبه شوند. پیامبران موظف‌اند کانون‌های ارتباط با خدا را لایروبی و فطرت الهی آنان را بیدار کنند.